Հայ կոմպոզիտորական արվեստի 12-րդ փառատոնը չեղարկման եզրին է. ԿԳՄՍՆ որոշել է չսատարե՞լ ազգային մշակույթին

Մշակույթ 20 Մայիս, 2021 15:46

Հայ կոմպոզիտորական արվեստի 12-րդ փառատոնը, որը ստեղծվել է Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի և ՀՀ Մշակույթի նախարարության հետ համատեղ դեռեւս 12 տարի առաջ, եւ մշտապես անցկավել է պետական աջակցությամբ, չեղարկման եզրին է: Այս մասին NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց «Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբ» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Սարգիս Բալբանյանը, ով միչեւ բուն խնդրին անդրադառնալը, ներկայացրեց փառատոնի առաքելությունը մեր մշակույթի զարգացման և տարածման գործում:

Բալբանյանի խոսքով՝ սա միակ փառատոնն է, որն անցկացվում է բացառապես հայ կոմպոզիտորների ստեղծագործությունների ներկայացմամբ, միակը, որ չի պարունակում իր մեջ ոչ մի կոմերցիոն տարր,այլ միտված է բացառապես հայկական դասական երաժշտության արժեքների պահպանմանն ու տարածմանը. «Հայ կոմպոզիտորական արվեստի փառատոնի գլխավոր նպատակն է թվայնացնել հայ կոմպոզիտորների ստեղծագործությունները, ձայնագրել և տարածել` հանրահռչակելով հայ կոմպոզիտորների ստեղծագործությունները ամբողջ աշխարհում: Փառատոնային ծրագրերում մշտապես ներկայացվել են նաև ժամանակակից կոմպոզիտորներ: Այս փառատոնի կարևորությունը մշտապես գնահատել են ինչպես Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը, այնպես էլ պրոֆեսիոնալ ակադեմիական հանրությունը: 11 տարիների ընթացքում թվայնացվել են ավելի քան 350 սիմֆոնիկ և կամերային ստեղծագործություններ, կատարվել են 150 համերգային ձայնագրություններ: Հենց այս փառատոնի շնորհիվ բազմաթիվ հայ կոմպոզիտորներ հանրահռչակվել են արտերկրում` աշխարհի ամենանշանակավոր բեմերում: Այսօր, առավել քան երբեք, հայ դասական երաժշտության հանրահռչակումը, կարծում ենք, պետք է լիներ մեր պետության ուշադրության կենտրոնում, սակայն իրողությունը այլ է»:

Ըստ ընթացակարգի, ԿԳՄՍ նախարարությունը հայտարարում է դրամաշնորհային մրցույթ մշակութային ծրագրերի աջակցության նպատակով: Որպեսզի Հայ կոմպոզիտորական արվեստի փառատոնը կայանա իր մշտապես իրականացվող ժամկետներում, մրցույթը պետք է անցկավեր դեռ նախորդ՝ 2020թ. տարեվերջին, սակայն հաշվի առնելով երկրում ստեղծված իրավիճակը, դրամաշնորհային մրցույթը չի հայտարարվել. «Եթե նույնիսկ դեկտեմբերին չէր ստացվում, ապա հունվարին մենք դիմում էինք նախարարությանը, ասում էինք, որ փետրվար-մարտ ամիսներին տեղի է ունենալու Հայ կոմպոզիտորական արվեստի փառատոնը` մանրամասն ներկայացնելով փառատոնային ծրագիրը` թվայնացվող, կատարվող, ձայնագրվող ստեղծագործությունների մասին տեղեկատվությունը: Ողջ ծրագիրը տալիս էինք եւ նշում, թե որքան գումար կարող ենք ապահովել ՊՈԱԿ-ի միջոցներից՝ հովանավորներ գտնելու միջոցով, իսկ կոնկրետ նոտաների թվայնացման աշխատանքները իրականացնելու նպատակով խնդրում էինք ֆինանսական աջակցություն նախարարությունից: Դրամաշնորհ հայտարարելու գործընթացը շատ ուշացավ, մենք ակնկալում էինք պատասխան գոնե ապրիլին, եւ համաձայնեցնելով տեղափոխեցինք փառատոնի անցկացումը մայիս ամսին: Եվ քանի որ պատասխանը ուշանում էր, իսկ նախապատրաստական աշխատանքները այս պարագայում ժամանակ են պահանջում, մենք, սկսեցինք թվայնացման աշխատանքները և հայտարարեցինք փառատոնի մասին: Հիմա մենք մնացել ենք միայնակ այդ ֆինանսական բեռի տակ, քանի որ նախարարությունը ոչ պատասխան է տալիս, ոչ էլ գումար: Փառատոնը հայտնվել է վակումի մեջ: 11 տարի այս փառատոնը համաֆինանսավորվել է նախարարության կողմից մենք չէինք կարող ակնկալել, որ գերակա հանդիսացող նախագիծը կարող է չեղարկման վտանգի տակ հայտնվել»:

Ինչպես իր խոսքում նշեց Բալբանյանը, թվայնացված նյութերը, հատկապես արխիվներից վերցված ձեռքագիր նոտաները, միայն Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի սեփականությունը չեն դառնում, դրանք հանձնվում են արխիվ, տրամադրվում են թանգարաններին, ինչպես նաև այլ կոլեկտիվներին. «Այս փառատոնի անցկացումը պայմանավորված չէ միայն համերգների անցկացումով, նրա կազմակերպման եւ անցկացման նպատակն է մնայուն արժեք ստեղծելն է ինչպես ներկա այնպես էլ ապագա սերունդների համար»:

Ի տարբերություն այլ փատառոնների, այս դեպքում կազմակերպչական աշխատանքներն անհնար է կազմակերպել մեկ-երկու ամսում. «Փառատոնը ունի գեղարվեստական խորհուրդ, որի կազմում են Վարդան Աճեմյանը, Հասմիկ Պապյանը, Մհեր Նավոյանը Երվանդ Երկանյանը և շատ ուրիշ պատկառելի և նշանակավոր երաժիշտներ և արվեստագետներ և հենց իրենց հովանու ներքո էլ անցնում է փառատոնը, իրենց որոշմամբ են ընտրվում առաջնահերթությունները ընտրված փառատոնային ծրագրերի»:

Բալբանյանը նաեւ տեղեկացրեց. «Մենք կանգնած ենք այնպիսի իրավիճակի առջեւ, որ այս պահին չունենք պատասխան նախարարությունից, բայց նաև մեր արժանապատվությունը և խոսքի արժեքը թույլ չեն տալիս մեզ հետ կանգնել մեր նպատակներից: Մեծ հույս ունենք, որ պետությունը ուշադրություն կդարձնի այս խնդրին և լուծում կտա` չթողնելով մեզ միայնակ այս ֆինանսական բեռի տեկ»:

Նշենք նաև, որ բանավոր հարցմանը պատասխանը չստանալուց հետո, NEWS.am-ը դիմել է ԿԳՄՍ նախարարություն, որտեղ խոստացել են պատասխանել հարցմանը՝ օրենքով սահմանված ժամկետում: