Yerevan, 29.March.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Unibank is now a regular partner of “Pan-Armenian intellectual movement” IDBank issued another tranche of dollar bonds Green Iphone on the best credit terms at green operator's stores UCOM Provided technical assistance to Shengavit administrative district AMD 9,808,684 to the "City of Smile" Charitable Foundation. The next beneficiary of "The Power of One Dram" is known Unibank offers a “Special” business loan with an interest rate of 8.5% per annum IDBank implements the next issue of nominal coupon bonds Flyone Armenia will start operating regular direct flights Yerevan-Moscow-Yerevan New movie channels in Ucom and good news for unity tariff subscribers Ucom offers discounts on a number of devices on the occasion of love holidays


«Ահռելի սոցիալական մարտահրավերներ կան, որոնց համարժեք բյուջետային հատկացումներ չեն կատարվում». «Փաստ»

Interview

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Հայաստանում շարունակվում է գնաճ արձանագրվել, ինչի մասին են վկայում նաև հրապարակված պաշտոնական ցուցանիշները: Տնտեսագետ Կառլեն Խաչատրյանը նկատում է՝ Հայաստանի տնտեսությունում գնաճային ֆոնը բավականին սուր է արտահայտված ոչ միայն վերջին 1-2 ամիսների ընթացքում, այլ դեռ նախորդ տարվանից:

«Մենք դեռևս 2020 թ. դեկտեմբերից լուրջ գնաճային ճնշում ենք նկատում տնտեսության մեջ, որը, ի հեճուկս Կենտրոնական բանկի կողմից իրականացվող տարբեր միջոցառումների, կիրառվող տարբեր գործիքների, այդուհանդերձ, չի մարում: Ըստ էության, գնաճի տեմպերը տնտեսությունում տեղի ունեցող բացասական գործընթացների արդյունք են: Սա ակնհայտ է, մանավանդ երբ այդ ամենին նայում ենք ժամանակի դինամիկայի մեջ: Ակնհայտ է, որ թե՛ բնակչության, թե՛ բիզնեսի մոտ բացասական սպասումներ կան: Սա է այն հիմնական պատճառը, որ գնաճը որևէ կերպ չի մեղմվում, գնաճի տեմպերը չեն թուլանում»,- «Փաստի» հետ զրույցում ասաց տնտեսագետը:

Անդրադառնալով գնաճի զսպման հնարավորություններին՝ մեր զրուցակիցը նշեց. «Իրականում ԿԲ-ն, ըստ իս, իր ողջ գործիքակազմն այս ընթացքում կիրառել է: Մենք այս տարվա ընթացքում մի քանի անգամ վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի բարձրացում տեսանք, մի քանի անգամ դոլարային ներարկումներ են եղել տնտեսության մեջ և այլն: Այսինքն, մեծ հաշվով, ԿԲ-ն իր գործիքակազմի շրջանակներում փորձում է գնաճը կառավարելի դարձնել:

Բայց քանի որ տնտեսությունում տեղի ունեցող խորքային բացասական գործընթացները թույլ չեն տալիս, որպեսզի գնաճը մեղմվի, ստացվում է, որ ԿԲ-ի կիրառած գործիքակազմն ու վարած քաղաքականությունը ևս բավարար արդյունավետություն չունեն: Այստեղ շատ կարևոր է, որ միայն ԿԲ-ն միայնակ չպայքարի գնաճի դեմ, այլ կառավարությունն էլ իր գործիքներով տնտեսական որոշակի կանխատեսելի քաղաքականություն իրականացնի, որը, ցավոք, չենք տեսնում: Բացի այդ, կառավարությունը պարտավոր է որոշակի կանխատեսելի միջավայր ձևավորել, որը կրկին վարվող տնտեսական քաղաքականության շրջանակներում չի իրականացվում»:

Իսկ թե ինչ նկատի ունի տնտեսագետը, երբ մատնանշում է խորքային բացասական գործընթացների մասին, մանրամասնեց. «Այստեղ ամենակարևորը բացասական սպասումներն են, որոնք ձևավորված են հատկապես անվտանգային երաշխիքների բացակայության պայմաններում: Այսինքն, թե՛ բիզնեսի, թե՛ հասարակ քաղաքացիների պարագայում մենք գործ ունենք անվտանգային հսկայական անորոշությունների հետ: Այդ անորոշությունները, ուզենք, թե ոչ, որոշակի սպասումներ են ձևավորում: Նույն բիզնեսը երաշխիքներ է ուզում իր անվտանգ, անխափան ու բնականոն աշխատանքի համար, իսկ այդ երաշխիքները պետությունը չի կարողանում տրամադրել:

Անվտանգային բաղադրիչից բացի, կարող ենք նաև նշել քաղաքական կայունության խնդրի մասին:Բոլորս տեսնում ենք քաղաքական այն անկայուն վիճակը, որն առկա է մեր երկրում, ինչն իր հերթին ևս անորոշություններ է ստեղծում: Բացի այդ, կան սոցիալական խնդիրներ, որոնք օրըստօրե ավելի են խորանում: 6 կամ անգամ 8 տոկոսանոց գնաճն այդքան խնդրահարույց չէր լինի, եթե դրան զուգահեռ մարդկանց եկամուտները գոնե ինչ-որ իմաստով աճեին, բայց փոխարենն ունենք մարդկանց եկամուտների առնվազն չբարձրացում, որոշ դեպքերում՝ անգամ նվազում: Դրան զուգահեռ՝ առաջին անհրաժեշտության ապրանքների գներն էլ ավելի մեծ տեմպով են աճել, ինչի հետևանքով օբյեկտիվորեն տնտեսության մեջ սոցիալական խնդիրներ են առաջացել, որոնք այդպես էլ չեն հաղթահարվում»:

Անդրադառնալով սոցիալական ոլորտին ու այդ ոլորտում նաև բյուջեով նախատեսվող ծախսերին՝ Կառլեն Խաչատրյանը նախ հիշեցրեց, որ աղքատության ցուցանիշը նախորդ տարի կրկին աճել է: «Թեև այս տարվա ցուցանիշները դեռ չկան, բայց ակնհայտ է, որ բնակչությունը գնալով ավելի ու ավելի է աղքատանում: Պետության կողմից տրամադրվող նպաստների կամ բազային կենսաթոշակների ինչ-որ չափով բարձրացումը չի կարող այդ խնդիրը լուծել, այլ քայլեր են անհրաժեշտ: Նախ՝ պետք է ֆիքսենք, որ նույն նպաստների կամ կենսաթոշակների բարձրացումն իրականացվում է բյուջետային միջոցների հաշվին, ինչ-որ իմաստով՝ նաև պարտքային ռեսուրսների հաշվին:

Հետևաբար, օրինակ՝ կենսաթոշակի՝ մի քանի հազար դրամով բարձրացումն առանձին վերցրած սոցիալական խմբի համար այդ պահին խնդիր կլուծի, բայց ընդհանուր տնտեսության կտրվածքով որևէ էական բան փոխել չի կարող: Ինչ վերաբերում է մնացած խմբերին, որոնք բյուջետային նպաստներ կամ այլ աջակցություն չեն ստանում, նրանց պարագայում պետությունը պետք է կարողանա նորմալ տնտեսական միջավայր ձևավորել, որ բիզնեսն ի զորու լինի այդ մարդկանց ավելի շատ վարձատրել: Այսօրվա պայմաններում, երբ գործազրկության ահռելի տեմպեր կան տնտեսության մեջ, օբյեկտիվ է, որ աշխատուժի գինը չի կարող աճել: Մեծ հաշվով, պետությունը պետք է կարողանա բավարար կանխատեսելի միջավայր ձևավորելու միջոցով նպաստել, որ մարդկանց եկամուտները աճեն, ինչը չի արվում»,-ընդգծեց Կառլեն Խաչատրյանը:

Անդրադառնալով 2022 թ. բյուջեին, որի շուրջ քննարկումներն արդեն սկսվել են Ազգային ժողովում, տնտեսագետը մի քանի հանգամանք առանձնացրեց. «Իմ կարծիքով, մենք արմատական փոփոխությունների կարիք ունենք, բայց վարվող պետական քաղաքականության մեջ որևէ կերպ այդ կարդինալ փոփոխությունները չեն իրականացվում: 2018-ից հետո որևէ կերպ մեր բյուջետային, նաև հարկային քաղաքականությունը չի վերաիմաստավորվել, չի վերանայվել: Անընդհատ նոր մոդելի տնտեսության, թռիչքաձև աճի մասին ու այլ գեղեցիկ լոզունգներ են հնչել, բայց փաստն այն է, որ թե՛ 2019, թե՛ 2020, թե՛ 2021-ին ու հիմա՝ արդեն նաև 2022ի բյուջեն, նույն տրամաբանությամբ, նույն կառուցվածքով, նույն համամասնություններով է: Առանձին փոքրիկ բացառություններ կան, բայց գլոբալ էական փոփոխություն այս առումով չկա: Հետևաբար, ասել, որ 2022-ի բյուջեով մենք արմատական փոփոխություններ ենք ունենալու տնտեսության մեջ, առնվազն միամիտ է»:

Անդրադառնալով մասնավորապես սոցիալական ոլորտին, որը բյուջեի երեք կարևոր ուղղություններից մեկն է հայտարարվել, նա ընդգծեց. «Ասվում է, որ սոցիալական բաղադրիչին մեծ ուշադրություն է դարձվում, բայց միշտ էլ մեր երկրի պետական բյուջեում սոցիալական ոլորտին ուղղվող ծախսերն ամենամեծն են եղել: Առանձին տարիներին սոցիալական ոլորտից հետո երկրորդ տեղում եղել են կա՛մ պաշտպանությունը, կա՛մ պետական ապարատի հետ կապված ծախսերը: Հետևաբար, չի կարելի ասել, որ այս տարվա բյուջեն առանձնանում է նրանով, որ պետությունն ավելի մեծ ուշադրություն է դարձնում սոցիալական խնդիրներին:

Ընդհակառակը, իմ գնահատմամբ, շատ ավելի մեծ ավելացում պետք է նախատեսվեր նշված ոլորտի համար, որովհետև հատկապես պատերազմից հետո մենք շատ լուրջ սոցիալական խնդիրներ ունենք երկրում: Խոսքը Արցախից տեղահանված մեր հայրենակիցների սոցիալական խնդիրների, նաև այն հայորդիների մասին է, որոնք պատերազմի հետևանքով հաշմանդամ են դարձել: Խոսքը նաև այն ընտանիքների մասին է, որոնք զավակ են տվել հայրենիքին: Այսինքն, այսօր մեր առջև ահռելի սոցիալական մարտահրավերներ կան, որոնց համարժեք բյուջետային հատկացումներ չեն կատարվում»:

Ամփոփելով՝ Կառլեն Խաչատրյանն ընդգծեց. «Քանի դեռ մեր երկրում անվտանգային ու քաղաքական հարցերը վերջնականապես լուծված չեն, տնտեսությունը չի կարող զարգանալ, սոցիալական խնդիրներին համարժեք արձագանքել հնարավոր չէ: Սա միանշանակ է: Հետևաբար, ասված անվտանգային ու քաղաքական կայունությունն անհրաժեշտ, բայց ոչ բավարար պայման է տնտեսության զարգացման համար: Թեպետ նշված կայունության բացակայության պարագայում ևս զարգացման խնդիր չի լուծվի:

Հետևաբար, այս պահին առկա իրողությունները հաշվի առնելով՝ պետությունը պարտավոր է ամենամեծ ուշադրությունը դարձնել երկրում անվտանգային խնդիրների ու անորոշությունների լուծմանը, քաղաքական կայունության հաստատմանը: Դրանից հետո արդեն մենք կկարողանանք մտածել կամ քննարկել, բանավիճել տնտեսական զարգացման մոդելների, տնտեսական քաղաքականության այս կամ այն գործիքի կիրառման կամ չկիրառման նպատակահարմարության շուրջ: Մինչև դրան հասնելը, սակայն, գոնե անվտանգային ու քաղաքական խնդիրները պետք է լուծել»:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

AraratBank places its 27th issue of dollar bonds Ucom launches network modernization efforts in few regions of Armenia Ucom Launches Network Modernization Efforts in Regions of Armenia 5 000 dram bonus from IDBank for pension card holders World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the countryIDBank as a Participant in the Conference of My Forest Armenia NGOIDBank issues the 1st tranche of dollar bonds of 2024In 2023, the SME Loan Portfolio of Ameriabank Reported More Than 30% Growth Amio digital cards with unlimited opportunities and 5% cashback Mining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli International Client’s Day at IDBank Termination of service of MIR cards. IDBank Three Sad Stories about Fraudsters Ucom showed high and stable growth in fixed and mobile communications in 2023 The number of Team mobile subscribers is over 1 millionOn the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded 3,780,052 Drams to the City of Smile Fund: The Power of One Dram Will Go to My forest Armenia in March Global Finance Recognizes Ameriabank's Leadership in Sustainable Finance in Armenia How AMIO succeeded in gathering its team, partners and customers around a common goal What to Give on The Occasion of Women's Day? Idram and IDBank Half Price for Everyone and up to AMD 15.000 Welcome Bonus for New Customers. IDBank Ucom congratulates everyone with spring holidays with a special offer Doing Digital Forum Returns Featuring Brett King as Keynote Speaker We celebrate the successes of AMIO BANK and Ingo Armenia in 2023 ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structureA Millionaire Wanted: New Draw from IdramUcom's fixed network is now available at Ashtarak Visa & Unibank Unique opportunities to Olympic Games fans thanks to Visa in ArmeniaThe renovated Ucom sales and service center opened at Komitas 30Privileged conditions with the Business Prime package Interview with Chairman of BOGG PLC Mel CarvillGet 5% cashback on your AMIO digital card! Get 5% cashback on your AMIO digital card! Book Giving Day in Khnko Aper Library. IDBankTransfer your loan and take benefit of the 1.5% low interest refinancing offer AraratBank Donates to Regional Libraries: BOOKS FOR ALLAmeriabank set to join BOGG, a London Stock Exchange (LSE) listed financial group as a standalone entity Which Book to Choose as a Gift for the Book Giving Day? A Piece of Advice from Idram and IDBankAMIO BANK will start the leasing process in the immediate future Fast Bank has received a Mastercard membership license Two new sports channels in Ucom's uTV channel list A bunch of smiles in the city. "Artsakh" branch of AMIO BANK has been reopened A network ready for the transition to 5G and qualitatively new television. Ucom signed official agreements with Nokia and MediaKind How to Celebrate Love Days? A Piece of Advice from Idram and IDBank Visa Travel card - your best friend of the road Ardshinbank announces agreement to acquire HSBC Armenia Fastex to Provide up to 5 Million $FTN to the “Olympionic” Sports Foundation AMD 3,665,972 to Armenian Mothers. In February, Cancer Awareness Month, The Power of One Dram will be directed to the City of Smile Ambassadors accredited to Armenia, Galaxy Group and Ucom leaders spoke at the largest event of the European Business Association Idplus Digital Fuel Cards: Everyone Makes a Plus