Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . Տոնոյան Չտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում Կրոկուսի վրա հարձակում գործած ահաբեկիչները գտնվել են թմրանյութի ազդեցության տակ


Տնտեսության «գերտաքացմանը» կարող է հետևել հրդեհը․ «Փաստ»

Տնտեսություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Շատ է շրջանառվում այն թեման, թե վերջին ամիսներին երկնիշ տնտեսական աճ ենք գրանցում։ Իսկ իշխանության ներկայացուցիչներն էլ իսկույն ձեռքերը տաքացնում են այդ «աճի» թվերի վրա՝ դրանք ներկայացնելով որպես իրենց աննախադեպ աշխատանքի արդյունք։ Եվ տնտեսությունից գաղափար չունեցող մարդու համար կարող է տպավորություն առաջանալ, թե հազիվ տնտեսական թռիչքային զարգացման փուլ ենք թևակոխում այն պարագայում, երբ ամբողջ աշխարհում շրջում է ռեցեսիայի ուրվականը: Իսկ իրականում ամեն ինչ հակառակն է։

Խնդիրն այն է, որ հանգամանքների դասավորության բերումով տնտեսությունը լրացուցիչ խթան է ստացել, բայց ժամանակավոր, և նույն աշխարհաքաղաքական հանգամանքներով պայմանավորված՝ կարող է ոչ միայն աճը կանգ առնել, այլև մեր ամբողջ տնտեսությունը փուլ գալ։ Օրինակ՝ ՀՀ եկած ռուս մասնագետները, որոնք ներգրավված են հատկապես ՏՏ ոլորտում և մեծ թվով ընկերություններ են գրանցել Հայաստանում, կարող են ցանկացած պահի հեռանալ։ Բացի այդ, ռուսներից շատերը, օրինակ՝ նախընտրում են Վրաստանում և այն երկրներում հաստատվել, որտեղ ավելի բարվոք միջավայր է ստեղծված իրենց գործունեության համար։ Իսկ, ասենք, Թուրքիան ջանքուեռանդ չի խնայում, որպեսզի ՌԴ-ից դուրս եկած քաղաքացիների և մասնագետների համար բարենպաստ միջավայր ապահովի և նրանց իր կողմը գրավի։ Այդ երկրում նույնիսկ առաջարկվում է այլընտրանքային բանկ ստեղծել, որը կաշխատի ռուսաստանյան «Միր» վճարային համակարգի քարտերի հետ։

Իսկ Հայաստանում այդ մարդկանց գործունեության համար նույնիսկ ոչ նախընտրելի պայմաններ են ստեղծվում։ Օրինակ՝ ռուսների ներհոսքի պատճառով անհարկի բարձրացվում են վարձակալության գները՝ հասնելով մինչև աստղաբաշխական թվերի։ Պետք չէ աչքաթող անել նաև այն ռիսկը, որ ընթացիկ զարգացումներով պայմանավորված՝ կարող են խիստ նվազել Ռուսաստանից Հայաստան փոխանցվող տրանսֆերտները, երբ այդ երկրի դեմ նոր պատժամիջոցների սահմանման պարագայում առկա տնտեսական իրադրությունը շարունակի բարդանալ։ Եվ, դրան զուգահեռ, ՀՀ-ի անվտանգությանը սպառնացող արտաքին մարտահրավերները ժամանակի ընթացքում ավելի ռիսկային են դարձնում Հայաստանում տնտեսական գործունեության իրականացումը։ Օրինակ՝ ադրբեջանական ագրեսիայի արդյունքում հիմա առողջարանային Ջերմուկ քաղաքի կենսագործունեությունը կանգնած է, այնինչ այն կարող էր այս սեզոնին մեծ թվով զբոսաշրջիկների ընդունել։

Իսկ Փաշինյանի կառավարման պայմաններում ամեն ինչ հնարավոր է, և որևէ մեկը չի կարող բացառել, որ վաղն էլ մեկ այլ բնակավայր չի հայտնվի թշնամու կրակի տակ։ Հակառակորդի համար չկա որևէ կաշկանդող հանգամանք։ Փորձը ցույց է տալիս, որ Ալիևի համար տարբեր միջազգային հարթակներում Ադրբեջանի գործողությունները դատապարտող հայտարարությունները և կոչերը գրոշի արժեք չունեն։ Իսկ ամենավատ սցենարը կարող է լինել այն, որ թշնամին կարող է օկուպացնելով խորանալ ՀՀ տարածքի խորքերը ու կտրել ՀՀ-ի կապն արտաքին աշխարհի հետ՝ վերահսկողություն հաստատելով ռազմավարական նշանակություն ունեցող ճանապարհների և ենթակառուցվածքների վրա, ինչպես եղավ անցյալ տարի, երբ հակառակորդի ուժերը վերահսկողություն հաստատեցին Գորիս-Կապան ճանապարհի վրա և մաքսատուրքեր սահմանեցին։ Այդ դեպքում մեր տնտեսությունն ուղղակի կկանգնի, քանի որ լիակատար մեկուսացման մեջ կհայտնվենք։ Պատահական չէ, որ Ադրբեջանի կողմից վերջերս սանձազերծված ագրեսիայի ժամանակ ադրբեջանական ԶՈւ-ն հրթիռակոծեց նաև Հայաստանից Իրան գնացող բարձրավոլտ էլեկտրական գծերը։

Իսկ իշխանությունները մտածե՞լ են այլընտրանքային ենթակառուցվածքներ ստեղծելու ուղղությամբ, իհարկե, ոչ, քանի որ նրանք միայն ուտոպիստական «խաղաղության դարաշրջանի» մասին են մտածում։ Ստացվում է, որ եթե անվտանգության հարցը լուծված չէ, ապա դրանով մեծանում է նաև տնտեսական փլուզման կամ կոլապսի հավանականությունը։ Նման զարգացումների դեպքում կասկած չկա, որ կապիտալը կսկսի դուրս հոսել Հայաստանից, տնտեսությունը կկանգնի, իսկ տնտեսական աճը կփոխարինվի ճգնաժամով՝ մանավանդ որ տնտեսական աճի համար կայուն հիմքեր չեն ստեղծվել։ Բյուջեի գումարները անընդհատ փոշիացվել են ոչ հեռանկարային տարբեր ծրագրերի ու իշխանավորներին բաժանվող պարգևավճարների շրջանակներում, այնինչ այդ միջոցները կարելի էր երկարաժամկետ արդյունք ապահովող նպատակներին ծառայեցնել, օրինակ՝ խրախուսել երկրում տեղական արտադրության կազմակերպումը, բայց իշխանություններն, ինչպես միշտ, գնում են ամենադյուրին տարբերակով՝ առաջին հերթին շեշտը դնել ասֆալտապատման վրա՝ ելնելով այն հաշվարկներից, որ այն կարող է իրենց դիվիդենտներ բերել ընտրությունների ժամանակ։

Բացի դրանից, մեր արտաքին պարտքը ահռելի ծավալների է հասել՝ մոտենալով 10 մլրդ դոլարի շեմին։ Իսկ դոլարի փոխարժեքը միշտ ցածր մնալ չի կարող, քանի որ աշխարհում՝ նույնիսկ շատ զարգացած երկրներում, դոլարի արժևորման համընդհանուր գործընթաց է սկսվել։ Եվ անկանխատեսելի զարգացումների արդյունքում, երբ ինչ-որ մի պահի նվազի երկիր մտնող դոլարի ծավալը, հավանական է, որ դոլարի դիրքերն այնքան ամրապնդվեն, որ մեզ համար արդեն լրացուցիչ ծանրություն դառնա արտաքին պարտքի սպասարկումը։ Այնպես որ, իշխանությունների կողմից այդքան գովերգվող աճի հիմքում փուչիկ է ընկած, որը շատ արագ կարող է պայթել, ու ճգնաժամն անխուսափելի կլինի։

Եվ պատահական չէ, որ մասնագետներն ու միջազգային կառույցները հիմիկվանից արդեն խոսում են Հայաստանում տնտեսության «գերտաքացման» վտանգի մասին, որին կարող է հետևել հրդեհը։ Ուղղակի անհրաժեշտ է ելքեր մտածել, թե ինչպես կարելի է բարձրացնել տնտեսության իմունիտետը վերահաս աղետի դեպքում, որպեսզի այն միանգամից չփլուզվի և ընդունակ լինի դիմակայել դժվարություններին։ Բայց մինչև հիմա ելքերի փնտրտուք չենք տեսնում, տնտեսությունը թողնված է հանգամանքների քմահաճույքին։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

«Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի Մենք իբր հողի վրա ենք, բայց մեռած ենք, թաղած չենք․ Էդուարդ Շարմազանով Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում Կրոկուսի վրա հարձակում գործած ահաբեկիչները գտնվել են թմրանյութի ազդեցության տակ Հայտնի է՝ ով է ճանաչվել Լա Լիգայի՝ մարտ ամսվա լավագույն մարզիչ Շղթայական ավտոմեքենաների ջարդ Երևանում. 12-ամյա երեխան ու նրա մայրը տեղափոխվել են հիվանդանոց Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանՈւ՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել Ազատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Փաշինյան-Բլինկեն-Ֆոն դեր Լեյեն հանդիպումը չի կարող հանգեցնել էսկալացիայի. Պետքարտուղարությունը՝ Բաքվին ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»«Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ». «Փաստ»Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»Ուղարկում է մարդկանց հետ «խոսելու». «Փաստ»Ինչո՞ւ չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ. «Փաստ»Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»Արդեն կես տարի է՝ Ռուբեն Վարդանյանը ապօրինի բանտարկված է Բաքվի բանտում․ «Ապրելու երկիր»Գնել Սանոսյանը դժվարացավ պատասխանել ԱԺ պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանի հարցին, թե երբ կավարտվի Շուռնուխ գյուղի տների շինարարությունըՄալաթիա Սեբաստիայում բացվել է 88 ցանցի հերթական սուպերմարկետը Դուք կանաչ լույս վառեցիք Արցախի հայաթափման համար. ՇարմազանովՔուչակ գյուղի վերջնամասում մեքենաներ են բախվել․ կա զոհ և 6 վիրավոր Ադրբեջանը չի մասնակցի Երևանում սամբոյի աշխարհի գավաթի խաղարկությանը Fastex-ը շարունակում է Web3 տեղեկատվական հանդիպումների շարքը Հայաստանի բլոկչեյն էմբասիում Արդարի դար չէ, ՈՒժեղի դար է Ընկերությունը կարևորում է նման ճանաչողական այցերը՝ ծանոթացնելու հանրությանը երկրի տնտեսության հենասյուն հանդիսացող որոլտին, ներկայացնելու իրական խնդիրներն ու ձեռքբերումներըԱռաջիկա օրերին օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Տիգրան Ավինյանի շնորհավորանքը՝ Թատրոնի համաշխարհային օրվա առթիվ