Yerevan, 29.March.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Unibank is now a regular partner of “Pan-Armenian intellectual movement” IDBank issued another tranche of dollar bonds Green Iphone on the best credit terms at green operator's stores UCOM Provided technical assistance to Shengavit administrative district AMD 9,808,684 to the "City of Smile" Charitable Foundation. The next beneficiary of "The Power of One Dram" is known Unibank offers a “Special” business loan with an interest rate of 8.5% per annum IDBank implements the next issue of nominal coupon bonds Flyone Armenia will start operating regular direct flights Yerevan-Moscow-Yerevan New movie channels in Ucom and good news for unity tariff subscribers Ucom offers discounts on a number of devices on the occasion of love holidays


Տնտեսության «գերտաքացմանը» կարող է հետևել հրդեհը․ «Փաստ»

Economics

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Շատ է շրջանառվում այն թեման, թե վերջին ամիսներին երկնիշ տնտեսական աճ ենք գրանցում։ Իսկ իշխանության ներկայացուցիչներն էլ իսկույն ձեռքերը տաքացնում են այդ «աճի» թվերի վրա՝ դրանք ներկայացնելով որպես իրենց աննախադեպ աշխատանքի արդյունք։ Եվ տնտեսությունից գաղափար չունեցող մարդու համար կարող է տպավորություն առաջանալ, թե հազիվ տնտեսական թռիչքային զարգացման փուլ ենք թևակոխում այն պարագայում, երբ ամբողջ աշխարհում շրջում է ռեցեսիայի ուրվականը: Իսկ իրականում ամեն ինչ հակառակն է։

Խնդիրն այն է, որ հանգամանքների դասավորության բերումով տնտեսությունը լրացուցիչ խթան է ստացել, բայց ժամանակավոր, և նույն աշխարհաքաղաքական հանգամանքներով պայմանավորված՝ կարող է ոչ միայն աճը կանգ առնել, այլև մեր ամբողջ տնտեսությունը փուլ գալ։ Օրինակ՝ ՀՀ եկած ռուս մասնագետները, որոնք ներգրավված են հատկապես ՏՏ ոլորտում և մեծ թվով ընկերություններ են գրանցել Հայաստանում, կարող են ցանկացած պահի հեռանալ։ Բացի այդ, ռուսներից շատերը, օրինակ՝ նախընտրում են Վրաստանում և այն երկրներում հաստատվել, որտեղ ավելի բարվոք միջավայր է ստեղծված իրենց գործունեության համար։ Իսկ, ասենք, Թուրքիան ջանքուեռանդ չի խնայում, որպեսզի ՌԴ-ից դուրս եկած քաղաքացիների և մասնագետների համար բարենպաստ միջավայր ապահովի և նրանց իր կողմը գրավի։ Այդ երկրում նույնիսկ առաջարկվում է այլընտրանքային բանկ ստեղծել, որը կաշխատի ռուսաստանյան «Միր» վճարային համակարգի քարտերի հետ։

Իսկ Հայաստանում այդ մարդկանց գործունեության համար նույնիսկ ոչ նախընտրելի պայմաններ են ստեղծվում։ Օրինակ՝ ռուսների ներհոսքի պատճառով անհարկի բարձրացվում են վարձակալության գները՝ հասնելով մինչև աստղաբաշխական թվերի։ Պետք չէ աչքաթող անել նաև այն ռիսկը, որ ընթացիկ զարգացումներով պայմանավորված՝ կարող են խիստ նվազել Ռուսաստանից Հայաստան փոխանցվող տրանսֆերտները, երբ այդ երկրի դեմ նոր պատժամիջոցների սահմանման պարագայում առկա տնտեսական իրադրությունը շարունակի բարդանալ։ Եվ, դրան զուգահեռ, ՀՀ-ի անվտանգությանը սպառնացող արտաքին մարտահրավերները ժամանակի ընթացքում ավելի ռիսկային են դարձնում Հայաստանում տնտեսական գործունեության իրականացումը։ Օրինակ՝ ադրբեջանական ագրեսիայի արդյունքում հիմա առողջարանային Ջերմուկ քաղաքի կենսագործունեությունը կանգնած է, այնինչ այն կարող էր այս սեզոնին մեծ թվով զբոսաշրջիկների ընդունել։

Իսկ Փաշինյանի կառավարման պայմաններում ամեն ինչ հնարավոր է, և որևէ մեկը չի կարող բացառել, որ վաղն էլ մեկ այլ բնակավայր չի հայտնվի թշնամու կրակի տակ։ Հակառակորդի համար չկա որևէ կաշկանդող հանգամանք։ Փորձը ցույց է տալիս, որ Ալիևի համար տարբեր միջազգային հարթակներում Ադրբեջանի գործողությունները դատապարտող հայտարարությունները և կոչերը գրոշի արժեք չունեն։ Իսկ ամենավատ սցենարը կարող է լինել այն, որ թշնամին կարող է օկուպացնելով խորանալ ՀՀ տարածքի խորքերը ու կտրել ՀՀ-ի կապն արտաքին աշխարհի հետ՝ վերահսկողություն հաստատելով ռազմավարական նշանակություն ունեցող ճանապարհների և ենթակառուցվածքների վրա, ինչպես եղավ անցյալ տարի, երբ հակառակորդի ուժերը վերահսկողություն հաստատեցին Գորիս-Կապան ճանապարհի վրա և մաքսատուրքեր սահմանեցին։ Այդ դեպքում մեր տնտեսությունն ուղղակի կկանգնի, քանի որ լիակատար մեկուսացման մեջ կհայտնվենք։ Պատահական չէ, որ Ադրբեջանի կողմից վերջերս սանձազերծված ագրեսիայի ժամանակ ադրբեջանական ԶՈւ-ն հրթիռակոծեց նաև Հայաստանից Իրան գնացող բարձրավոլտ էլեկտրական գծերը։

Իսկ իշխանությունները մտածե՞լ են այլընտրանքային ենթակառուցվածքներ ստեղծելու ուղղությամբ, իհարկե, ոչ, քանի որ նրանք միայն ուտոպիստական «խաղաղության դարաշրջանի» մասին են մտածում։ Ստացվում է, որ եթե անվտանգության հարցը լուծված չէ, ապա դրանով մեծանում է նաև տնտեսական փլուզման կամ կոլապսի հավանականությունը։ Նման զարգացումների դեպքում կասկած չկա, որ կապիտալը կսկսի դուրս հոսել Հայաստանից, տնտեսությունը կկանգնի, իսկ տնտեսական աճը կփոխարինվի ճգնաժամով՝ մանավանդ որ տնտեսական աճի համար կայուն հիմքեր չեն ստեղծվել։ Բյուջեի գումարները անընդհատ փոշիացվել են ոչ հեռանկարային տարբեր ծրագրերի ու իշխանավորներին բաժանվող պարգևավճարների շրջանակներում, այնինչ այդ միջոցները կարելի էր երկարաժամկետ արդյունք ապահովող նպատակներին ծառայեցնել, օրինակ՝ խրախուսել երկրում տեղական արտադրության կազմակերպումը, բայց իշխանություններն, ինչպես միշտ, գնում են ամենադյուրին տարբերակով՝ առաջին հերթին շեշտը դնել ասֆալտապատման վրա՝ ելնելով այն հաշվարկներից, որ այն կարող է իրենց դիվիդենտներ բերել ընտրությունների ժամանակ։

Բացի դրանից, մեր արտաքին պարտքը ահռելի ծավալների է հասել՝ մոտենալով 10 մլրդ դոլարի շեմին։ Իսկ դոլարի փոխարժեքը միշտ ցածր մնալ չի կարող, քանի որ աշխարհում՝ նույնիսկ շատ զարգացած երկրներում, դոլարի արժևորման համընդհանուր գործընթաց է սկսվել։ Եվ անկանխատեսելի զարգացումների արդյունքում, երբ ինչ-որ մի պահի նվազի երկիր մտնող դոլարի ծավալը, հավանական է, որ դոլարի դիրքերն այնքան ամրապնդվեն, որ մեզ համար արդեն լրացուցիչ ծանրություն դառնա արտաքին պարտքի սպասարկումը։ Այնպես որ, իշխանությունների կողմից այդքան գովերգվող աճի հիմքում փուչիկ է ընկած, որը շատ արագ կարող է պայթել, ու ճգնաժամն անխուսափելի կլինի։

Եվ պատահական չէ, որ մասնագետներն ու միջազգային կառույցները հիմիկվանից արդեն խոսում են Հայաստանում տնտեսության «գերտաքացման» վտանգի մասին, որին կարող է հետևել հրդեհը։ Ուղղակի անհրաժեշտ է ելքեր մտածել, թե ինչպես կարելի է բարձրացնել տնտեսության իմունիտետը վերահաս աղետի դեպքում, որպեսզի այն միանգամից չփլուզվի և ընդունակ լինի դիմակայել դժվարություններին։ Բայց մինչև հիմա ելքերի փնտրտուք չենք տեսնում, տնտեսությունը թողնված է հանգամանքների քմահաճույքին։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

AraratBank places its 27th issue of dollar bonds Ucom launches network modernization efforts in few regions of Armenia Ucom Launches Network Modernization Efforts in Regions of Armenia 5 000 dram bonus from IDBank for pension card holders World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the countryIDBank as a Participant in the Conference of My Forest Armenia NGOIDBank issues the 1st tranche of dollar bonds of 2024In 2023, the SME Loan Portfolio of Ameriabank Reported More Than 30% Growth Amio digital cards with unlimited opportunities and 5% cashback Mining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli International Client’s Day at IDBank Termination of service of MIR cards. IDBank Three Sad Stories about Fraudsters Ucom showed high and stable growth in fixed and mobile communications in 2023 The number of Team mobile subscribers is over 1 millionOn the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded 3,780,052 Drams to the City of Smile Fund: The Power of One Dram Will Go to My forest Armenia in March Global Finance Recognizes Ameriabank's Leadership in Sustainable Finance in Armenia How AMIO succeeded in gathering its team, partners and customers around a common goal What to Give on The Occasion of Women's Day? Idram and IDBank Half Price for Everyone and up to AMD 15.000 Welcome Bonus for New Customers. IDBank Ucom congratulates everyone with spring holidays with a special offer Doing Digital Forum Returns Featuring Brett King as Keynote Speaker We celebrate the successes of AMIO BANK and Ingo Armenia in 2023 ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structureA Millionaire Wanted: New Draw from IdramUcom's fixed network is now available at Ashtarak Visa & Unibank Unique opportunities to Olympic Games fans thanks to Visa in ArmeniaThe renovated Ucom sales and service center opened at Komitas 30Privileged conditions with the Business Prime package Interview with Chairman of BOGG PLC Mel CarvillGet 5% cashback on your AMIO digital card! Get 5% cashback on your AMIO digital card! Book Giving Day in Khnko Aper Library. IDBankTransfer your loan and take benefit of the 1.5% low interest refinancing offer AraratBank Donates to Regional Libraries: BOOKS FOR ALLAmeriabank set to join BOGG, a London Stock Exchange (LSE) listed financial group as a standalone entity Which Book to Choose as a Gift for the Book Giving Day? A Piece of Advice from Idram and IDBankAMIO BANK will start the leasing process in the immediate future Fast Bank has received a Mastercard membership license Two new sports channels in Ucom's uTV channel list A bunch of smiles in the city. "Artsakh" branch of AMIO BANK has been reopened A network ready for the transition to 5G and qualitatively new television. Ucom signed official agreements with Nokia and MediaKind How to Celebrate Love Days? A Piece of Advice from Idram and IDBank Visa Travel card - your best friend of the road Ardshinbank announces agreement to acquire HSBC Armenia Fastex to Provide up to 5 Million $FTN to the “Olympionic” Sports Foundation AMD 3,665,972 to Armenian Mothers. In February, Cancer Awareness Month, The Power of One Dram will be directed to the City of Smile Ambassadors accredited to Armenia, Galaxy Group and Ucom leaders spoke at the largest event of the European Business Association Idplus Digital Fuel Cards: Everyone Makes a Plus