Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ Ուրբաթ է, տեղի կունենա Խաչելության կարգ Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Մայիսին կամ հունիսին սպասվում է Ռուսաստանի կողմից լայնածավալ հшրձակում, բայց մենք պատրաստ չենք․ մենք հիմա օգնության կարիք ունենք․ Զելենսկի Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . Տոնոյան Չտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե»


Ներկայից և ապագայից փախուստ դեպի անցյալ.... «Փաստ»

Տնտեսություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Ցավոք, չի կարելի չնկատել, որ մենք՝ հայերս, անցյալապաշտ ժողովուրդ ենք, ապրում ենք անցյալով: Ծայրահեղաբար: Սիրում ու պաշտում ենք անցյալը՝ հպարտանում ու ներկայանում ենք անցյալով, մեզ գնահատում ենք անցյալով, ամեն ինչում մեղադրում ենք անցյալին, անհաջողություններն էլ մշտապես վերագրում ենք անցյալին, արդարանում ենք անցյալի սխալներով, ժողովրդին էլ սպառնում ու ահաբեկում ենք անցյալի վերադարձով։ Տարեկան էլ մի քանի անգամ մեծ շուքով ու բազմամարդ մեռելոցներ ենք կազմակերպում, շքեղ գերեզմաններ ենք կառուցում: Զարմանալի ու անհասկանալի ժողովուրդ ենք մենք, կորցնելուց հետո էլ չենք գնահատում ու արժևորում ոչինչ:

Անցյալը անընդհատ հետապնդում է մեզ, և, չգիտես ինչու, չենք կարողանում ձերբազատվել անցյալի գերությունից։ Անշուշտ, առանց անցյալը իմանալու և գնահատելու՝ չես կարող սիրել ներկան, կառուցել ապագան: Նրանք, ովքեր հետ չեն նայում, չեն կարող առաջ նայել: Առանց մեր նախնիների պատվիրանները լսելու մենք չեք կարող ապագայի ճիշտ ուղի ընտրել։ «Նա, ով չի հիշում իր անցյալը, դատապարտված է այն վերապրելու նորից»,- գրել է 20-րդ դարի ամերիկացի փիլիսոփա Ջորջ Սանտանան: Նախնիների նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունքն էլ անբարոյականության առաջին նշաններից մեկն է։ Այս ամենը հասկանալի է, սա նույնիսկ չի քննարկվում: Բայց խոսքն այլ բանի մասին է: Անցյալը մերն է, և այն մենք երբեք չենք կորցնի, մինչդեռ ներկան ու ապագան կարող ենք կորցնել: Անցյալը մնում է հիշողությունների մեջ, իսկ ապագան գոյություն ունի երազներում: Մենք նախ և առաջ պետք է ապրենք այսօրվա համար՝ ներկայով, մինչդեռ անտարբեր ու անլուրջ ենք վերաբերվում ներկայի ու ապագայի հանդեպ: Անցյալը կարող է չափազանց ծանր ու կործանարար լինել մեզ հետ ամենուր տանելու համար:

Անցյալը պետք է հիշել, բայց անցյալով չի կարելի ապրել: 20-րդ դարի ամերիկացի նշանավոր գրող Սթիվեն Քինգը գտնում է, որ «ապագայից կարելի է փախչել միայն մեկ տեղ՝ անցյալ», իսկ անցյալը մեզ չի կարող առաջընթաց խոստանալ: Ծայրահեղություն է անընդհատ ապրել անցյալով և նույնքան ծայրահեղություն՝ ժխտել, մոռանալ անցյալը: Անցյալից ուղղակի պետք է դասեր քաղել։ Անշուշտ, ազգային հպարտության զգացում ես ապրում, երբ տեսնում ես, թե հայ ժողովուրդը ինչպես է ամեն տարի ապրիլի 24-ին կազմակերպված, վաղ առավոտից մինչ ուշ երեկո այցելում Ծիծեռնակաբերդ՝ իր հարգանքի տուրքը մատուցելու Մեծ եղեռնի զոհերի հիշատակին: 108 տարի առաջվա ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հարգելու համար այս տարվա ապրիլի 24-ին ևս մեզանից մի քանի հարյուր հազարավորներն այցելեցին Ծիծեռնակաբերդ, սակայն այսօր հայրենիքի, պետականության կորուստը և ցեղասպանությունը կանխելու համար անհասկանալիորեն անտարբեր ենք:

Կարծում եմ՝ այսօր մենք բարոյական իրավունք չունենք այցելել Ծիծեռնակաբերդ։ Իրավունք չունենք, որովհետև պետք է ամաչենք զոհվածներից ու հերոսներից, որովհետև մեր պարտքը զոհվածների առաջ չենք կատարել՝ նրանց վրեժը չենք լուծել, նրանց հիշատակը պատվով չենք պահել և ոչ միայն կորսված հայրենիքը չենք վերադարձրել, այլև եղածի մի մասն էլ դավադրաբար թուրքին ենք հանձնել, մեր նախնիներին ցեղասպանողների՝ թուրքի հետ էլ սիրախաղ ենք տալիս։ Իսկ շատ ավելի լավ կլիներ, եթե երկու-երեք օր Ծիծեռնակաբերդ բարձրացող բազմահազարանոց թափորն իր էներգիան ու ռեսուրսը նախ և առաջ ծախսեր երկիրն այս օրհասական վիճակից դուրս բերելու և սպասվող աղետն ու ցեղասպանությունը կանխելու համար։ Եթե անկեղծ լինենք, Ծիծեռնակաբերդ այցելությունն էլ շատերի համար ձևամոլություն ու զբոսանք է դարձել։ Մինչդեռ պետք է մեր զոհերի համար վրեժ լուծեինք մեր հայրենասիրությամբ, մեր արժանապատվությամբ, համերաշխությամբ, հզոր բանակ ու տնտեսություն ունենալով, զարգացած կրթությամբ ու գիտությամբ, աշխարհաքաղաքական գործոն լինելով, մեր միջազգային կշռով ու հեղինակությամբ։

Հիմա դրանցից ո՛չ մեկն ունենք, ո՛չ մյուսը և հայտնվել ենք ծանրագույն վիճակում։ Հիմա այս վիճակով գնում ենք զոհերի հուշահամալիր, որ ի՞նչ ասենք, ասենք, որ ձեր ու մեր հայրենի՞քն ենք մաս-մաս թուրքին տալիս, որ ձեզ մորթողների հետ սիրախա՞ղ ենք տալիս։ Այսօր պայքարի փոխարեն անհասկանալիորեն նախընտրում ենք անգործությունն ու անտարբերությունը, արժանապատվության փոխարեն՝ նվաստացումը, ստրկությունն ու թրքահպատակությունը, ողջերի ու նոր ծնվողների փոխարեն՝ մեռածներին, ապրելու փոխարեն՝ ինքնաոչնչացումը։ Ներկայի ու ապագայի փոխարեն էլ անցյալն ենք ընտրում, որովհետև անցյալն անհոգ է, անցյալը չի պահանջում ջանքեր, զոհողություն, աշխատանք և մաքառում։ Սգալու ու մոմավառության հետ միասին պայքարել է պետք։ Ամեն մի հաջողության հիմքում ընկած են պայքարն ու աշխատանքը։ Հիմա ազգովի պետք է մեկ օրակարգ ունենաք, մեկ խնդիր դնենք մեր առաջ՝ հեռացնել այս ապազգային իշխանություններին։

Հրեաներն ու հույներն էլ են ցեղասպանվել, բայց չեն կորցրել ազգային արժանապատվությունը, պետական մտածողությունը, դիմադրողականությունը, պայքարելու ունակությունը, ձեռք չեն բերել չարդարացված հանդուրժողականություն ու ստրկամտություն։ Հրեաների պետականաշինության փորձը օրինակելի կարող է լինել շատերի համար։ Նրանք 1947թ. ձեռք բերեցին պետականություն ընդամենը 20 հազար քկմ տարածքի վրա, որի 70 տոկոսը անապատ էր ու քարեր, որտեղ չկար ո՛չ ջուր, ո՛չ օգտակար հանածոներ, չունեին բանակ և զենք։ Սակայն ընդամենը 76 տարվա ընթացքում բնակչության թիվը 450 հազարից հասցրեցին 9 միլիոնի, պետական բյուջեն՝ 100 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի, ռազմական ծախսերը՝ 24 միլիարդի, իսկ գիտության վրա ծախսում են տարեկան 4,5 միլիարդ։ Իսրայելն աշխարհի առաջատարներից է տեխնոլոգիաների, գիտության, զենքի արտադրության, գյուղատնտեսության, առողջապահության և այլ ոլորտներում։ Իսրայելի հետ աշխարհի հզորներն են հաշվի նստում։

Հունաստանն էլ Թուրքիայի հետ հարաբերություններում սկզբունքային ու արժանապատիվ կեցվածք է դրսևորում, բանակն է վերազինում ու հզորացնում: Չի կարող անցյալն ավելի կարևոր լինել ներկայից ու ապագայից, ձերբազատվել է պետք անցյալի բարդույթներից, անցյալն իրավունք չունի ղեկավարել մեր ներկան կամ ապագան, անցյալը ընդամենը պատմություն է: Իսկ մեր ներկան ու ապագան վտանգված են, վտանգված են հայի լինելիությունը, հայրենիքն ու պետականությունը։ «Կարոտով մի նայեք անցյալին: Այն երբեք չի վերադառնալու: Խելամտորեն օգտագործեք ներկան: Դա ձերն է: Առանց վախի և համարձակ սրտով գնացեք առաջ՝ դեպի մշուշոտ ապագա»,- գրել է 19-րդ դարի ամերիկացի պոետ Հենրի Լոնգֆելլոն:

ՀԱՅԿ ՂԱԶԱՐՅԱՆ տնտեսագիտության թեկնածու

 

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ Ուրբաթ է, տեղի կունենա Խաչելության կարգ Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Մայիսին կամ հունիսին սպասվում է Ռուսաստանի կողմից լայնածավալ հшրձակում, բայց մենք պատրաստ չենք․ մենք հիմա օգնության կարիք ունենք․ Զելենսկի «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի Մենք իբր հողի վրա ենք, բայց մեռած ենք, թաղած չենք․ Էդուարդ Շարմազանով Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում Կրոկուսի վրա հարձակում գործած ահաբեկիչները գտնվել են թմրանյութի ազդեցության տակ Հայտնի է՝ ով է ճանաչվել Լա Լիգայի՝ մարտ ամսվա լավագույն մարզիչ Շղթայական ավտոմեքենաների ջարդ Երևանում. 12-ամյա երեխան ու նրա մայրը տեղափոխվել են հիվանդանոց Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանՈւ՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել Ազատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Փաշինյան-Բլինկեն-Ֆոն դեր Լեյեն հանդիպումը չի կարող հանգեցնել էսկալացիայի. Պետքարտուղարությունը՝ Բաքվին ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»«Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ». «Փաստ»Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»Ուղարկում է մարդկանց հետ «խոսելու». «Փաստ»Ինչո՞ւ չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ. «Փաստ»Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»Արդեն կես տարի է՝ Ռուբեն Վարդանյանը ապօրինի բանտարկված է Բաքվի բանտում․ «Ապրելու երկիր»Գնել Սանոսյանը դժվարացավ պատասխանել ԱԺ պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանի հարցին, թե երբ կավարտվի Շուռնուխ գյուղի տների շինարարությունըՄալաթիա Սեբաստիայում բացվել է 88 ցանցի հերթական սուպերմարկետը Դուք կանաչ լույս վառեցիք Արցախի հայաթափման համար. ՇարմազանովՔուչակ գյուղի վերջնամասում մեքենաներ են բախվել․ կա զոհ և 6 վիրավոր Ադրբեջանը չի մասնակցի Երևանում սամբոյի աշխարհի գավաթի խաղարկությանը Fastex-ը շարունակում է Web3 տեղեկատվական հանդիպումների շարքը Հայաստանի բլոկչեյն էմբասիում