Երևան, 14.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Սաուդյան Արաբիայի գահաժառանգն Իսրայելին մեղադրել է Գազայում «կոլեկտիվ ցեղասպանության» համար և պաշտպանել Իրանը Զինվորին բանակից ազատելու դիմաց 13․000 դոլար․ 8 անձ դատարանի առաջ է Մինչև տարեվերջ խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը կախված է Հայաստանից. Բայրամով Հնդկաստանը Հայաստան է ուղարկել «Աքաշ» ԶՀՀ-ի առաջին մարտկոցը. The New Indian Express Հաագայի դատարանը ՀՀ-ն ընդդեմ Ադրբեջանի գործով վճիռը կհրապարակի այսօր Փրկարարներն արգելափակումից դուրս են բերել 7 բեռնատար Հայտնի է Իսպանիայի 2023/24թթ․ առաջնության լավագույն ֆուտբոլիստը Գրետա Թունբերգը պատրաստվում է գալ Հայաստան՝ ակտիվիստների հետ գործողություններ պլանավորելու «Պետք չէ զբաղվել ինքնախաբեությամբ, Արևմուտքի միջնորդությամբ խաղաղություն չի լինի». «Փաստ» Ամեն ինչ միշտ ոչ ժամանակին ու ոչ տեղին է արվում. «Փաստ»


«Իմ գրքում ոչ թե պարտություն, այլ առողջացնող նահանջ ու դադար կա, այն մեզ թույլ է տալիս մեկ անգամ էլ վերանայել մեր անցած ճանապարհը». լույս է տեսել Հովիկ Չարխչյանի «Երկիր անավարտ» վեպը. «Փաստ»

Հարցազրույց

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

«Ես ընդամենը հանգիստ կյանք եմ ուզում, իսկ ինձ ասում են՝ չէ, դու դրա իրավունքը չունես, քանի որ երկիրդ խրված է հոգսերի ու ցավերի մեջ։ Ասում եմ՝ ախր առանց այդ էլ ամբողջ երիտասարդությունս, ապրածս կյանքը տվեցի երկրին՝ մի բուռ հանգստության համար, մի քիչ մարդավայել կյանքի համար, հիմա ինչի՞ չունեմ իմ վաստակը»։

Գրքից բացված պատահական էջ է, բայց որքան հաճախ են մեզանից շատերն այս մտքերն ունենում: Իսկ ե՞րբ է գալու մեր հանգիստ ապրելու ժամանակը: Չգիտեմ՝ Հովիկ Չարխչյանի «Երկիր անավարտ» վեպում կգտնե՞նք այս հարցի պատասխանը, թե՞ ոչ, բայց գիրքը, վստահաբար, մտորելու առիթ կդառնա: Որպես նախաբան մեջբերված հատվածը Չարխչյանի նոր՝ «Երկիր անավարտ» վեպից է, որի շնորհանդեսն օրերս կայացավ: Ընդունված է ասել՝ գիրքը հանձնվեց ընթերցողների դատին: Իսկ ընթերցողներն իրականում խիստ դատավորներ են, եթե ընդունեցին հեղինակի գիրը, ապա անդավաճան կմնան նրան, եթե ոչ, ուրեմն կմերժեն առհավետ: Գրքի շնորհանդեսի բազմամարդությունը և հեղինակին հարցեր տալու ցանկությունն այս դեպքում փաստում էին առաջինի մասին: Ընթերցողները գիտեին, թե ուր են եկել ու վստահ էին, որ իրենց հետ հերթական արժեքավոր գործն են տուն տանելու: Չարխչյանը, սակայն, կարծում է, որ գրքի տպագրումն իրադարձություն է միայն հեղինակի համար:

«Մյուսների համար ուղղակի դրվագ է»,-ասում է նա: Մեջբերում է վիճակագրությունը. ամեն տարի Հայաստանում մոտ 2500 գիրք է տպագրվում, օրական միջին հաշվով վեցից յոթ գիրք: «Գիրքը իրադարձություն կարող է դառնալ այն դեպքում, երբ ընթերցողը կգնահատի այն կամ չի գնահատի: Այս պահից սկսած՝ այս գիրքը այլևս իմը չէ, այլ ձերն է: Գրքի ճակատագիրը դուք եք որոշում: Այդ իմաստով ես և՛ կախման մեջ եմ ձեզանից, և՛ նաև զգացված պետք է լինեմ, եթե ուշադրություն դարձնեք նրան»: Հեղինակը նաև նշում է, որ ավարտելուց հետո երբեք իր գրքերը չի կարդում: «Եթե սկսեմ կարդալ, քանդուքարափ կանեմ, վախենում եմ ձեռք տալ: Իմ մտերիմները գիտեն, որ գիրքն ավարտելուց հետո բոլոր ձեռագրերն այրում եմ, իրենից որևէ հիշողություն չպետք է մնա, որպեսզի չխանգարի հաջորդին»: Հեղինակներին ամենաշատ տրվող հարցերից մեկը կանխեց նա՝ ինչի՞ մասին է գիրքը:

«Ե՛վ գիտեմ, թե ինչի մասին է գիրքը, և՛ չեմ ուզում այդպես ներկայացնել: Ինձ համար գիրքը մասին չի լինում: Գիրքը կարող է լինել ինչ-որ բանի համար, ինչ-որ բանի նպատակով, ինչ-որ բանի ուղղված: «Մասինը» մի քիչ սյուժետային դրսևորում է, գիրքն իմ մասին է, ձեզանից յուրաքանչյուրի, փողոցում քայլող ամեն մի անցորդի, մեր աշխարհի ու մեր երկրի մասին է: Մեր ժամանակներն ու մեր օրերն են գրքում, նաև ժամանակի երեք չափումները՝ անցյալը, ներկան, ապագան: Այս գրքում մարդիկ են, որոնց նկատմամբ հեղինակը ո՛չ համակրանք ունի, ո՛չ հակակրանք»,-ընդգծում է նա: Նշում է՝ եթե ընթերցողը գրքի հերոսների տեսքով ինչ-որ մարդկանց նախատիպեր գտնի, ապա նա չի հերքի այդ փաստը, ուղղակի կնշի՝ ցանկացած համընկնում պատահականություն է: «Կտեսնեք իրադարձություններ, որոնց մասնակից եք եղել, բայց ես կրկին կասեմ, որ դա պատահականություն է, որովհետև կյանքում ամեն ինչ շրջանաձև պտտվում է բոլոր ժամանակների մեջ: Իմ գրքում ոչ թե պարտություն, այլ նահանջ կա:

Բայց այդ նահանջն առողջացնող նահանջ է ու դադար, որը մեզ թույլ է տալիս մեկ անգամ էլ վերանայել այն ճանապարհը, որ մենք անցանք, հասկանալ, թե որտեղ վրիպումներ թույլ տվեցինք, որտեղ էին մեր սխալները, որտեղ էին փլուզումների ու աղետների պատճառները: Երբ ջրերը կուտակվում են, հետո գալիս է մեկ կաթիլ, որը վերածում է ավերիչ հեղեղի, այն սրբում, տանում է ամեն ինչ: Բայց այդ մեկ կաթիլը երբեք չի մտածում, որ մեղավորը ինքն է եղել: Երբեմն մենք ենք այդպես ապրում: Երբեմն ասում ենք, որ մեր փոքրիկ արարքները, գործողությունները որևէ անդրադարձ չեն կարող ունենալ գլոբալ իրադարձությունների վրա, բայց ունենում են: Որքանո՞վ ենք կարողանում ընդունել մեր մասնակցությունն այդ ամենին: Դրա համար մեր երկիրն անավարտ է մնում: Մենք սիրում ենք մեր երկիրը, պատեր ենք շարում, բայց այդ պատերը փլուզվում են, որովհետև պարզվում է, որ սխալ շարեցինք, չլսեցինք մեկս մյուսին, համերաշխ չեղանք այդ տունը կառուցելիս»:

Հեղինակը երեք ու կես տարի գրել է այս վեպը: «Եթե հիմա այդքան հետ գնանք ու հիշենք, թե ինչ ժամանակներ էին, կհասկանաք, թե ինչ ասել է գիրք գրել: Ամեն առավոտ արթնանում ես, անիծում քո կյանքը, քո ժամանակը, մտածում՝ ո՞ւմ համար գրեմ այս գիրքը, ինչի՞ համար, երբ աչքիս առաջ այսպիսի ողբերգություններ ու աղետներ են կատարվում»: «Փաստի» դիտարկմանը, թե ո՞րն էր այդ ծանր օրերում հեղինակի ուժի աղբյուրը, նա այսպես է արձագանքում. «Վերջին տարիներին մեծագույն էներգիայի աղբյուր ունեմ՝ իմ թոռներն են: Ամեն օր՝ առավոտից մինչև երեկո, նրանց ներկայությունն ապրեցնում է, հույս ներշնչում, որ ամեն բան կարգավորվելու է: Շատ կառչած եմ այդ հույսից, նրանցից, նրանց մեջ եմ տեսնում ցանկացած լավ բանի շարունակականություն»: Բազմաթիվ հարցերին զուգահեռ նաև գրական միջավայրին վերաբերող հարց է հնչում:

Հովիկ Չարխչյանն ընդգծում է՝ Հայաստանում, ցավոք, չկա այն գրական միջավայրը, որը յուրաքանչյուր գրող կերազեր: «Չկա տարբեր պատճառներով: Հենց այդ միջավայրի բացակայությունն իր հետ բերում է նաև լավ գրականության բացակայություն: Ֆիլմեր են նկարվում, գրքեր գրվում, բայց թռիչքը չկա: Այսօր գրում ենք այնպիսի արձակ, ինչպիսին սրանից հիսուն տարի առաջ արդեն գրել են: Մենք դոփում ենք տեղում, այնքան ենք դոփել, որ տեղում փոս է ձևավորվել, և մենք հայտնվում ենք այդ փոսում: Դրա պատճառը նախ գրողն է: Գրողը պետք է դաստիարակի գրական միջավայրը»,-եզրափակում է նա: Իսկ վերջում մտերմիկ զրույց հեղինակի հետ, գրքերի մակագրություն, լուսանկարներ և շուտ տուն հասնելու և րոպե առաջ «Երկիր անավարտը» կարդալ սկսելու ցանկություն:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ստեփանակերտում կյանքից հեռացած կնոջ մարմինը դեռ չի փոխանցվել Հայաստանին FAF-ը կոչ է անում չբոյկոտել հավաքականի առաջիկա խաղը Լեհաստանում ամերիկյան հակահրթիռային ռազմաբազա կբացվի. Կրեմլն արձագանքել է Հայաստանի երեխաներն ավելի շատ քաղցրավենիք են օգտագործում, քան աշխարհի 51 երկրում ՌԴ-ն դժգոհ էր ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի աշխատանքից. ՌԴ ԱԳՆ Երկրների միջև փոխանակվող հաշվետվությունը հասանելի կլինի նաևՀՀ-ի հարկային մարմնին.ՊԵԿ (տեսանյութ) Սաուդյան Արաբիայի գահաժառանգն Իսրայելին մեղադրել է Գազայում «կոլեկտիվ ցեղասպանության» համար և պաշտպանել Իրանը «Երբ «Ֆուլ հաուս»-ում Մարջան Ավետիսյանին առաջարկեցին Թամարայի դերում, ես դեմ էի». Գրիգոր Դանիելյանը՝ «Ֆուլ հաուս»-ի կոնֆլիկտների ու նախագծի շարունակության մասին«Մանչեսթեր Սիթի»-ի հետ պայմանագրի երկարաձգումն այժմ իմ առաջնահերթությունը չէ. Ռոդրի Արևմուտքը ցանկանում է Հրվ. Կովկասից դուրս մղել ՌԴ-ին, Իրանին և Թուրքիային. Մոսկվան պատրաստ է հայ և ադրբեջանցի գործընկերներին տրամադրել համակողմանի աջակցություն. ԶախարովաԶինվորին բանակից ազատելու դիմաց 13․000 դոլար․ 8 անձ դատարանի առաջ է ՌԴ-ն դժգոհ էր ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի աշխատանքից. ՌԴ ԱԳՆ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի կոմիտեն ընդունել է նացիզմի հերոսացման դեմ պայքարի վերաբերյալ ՌԴ-ի բանաձեւը․ Մհեր ԱվետիսյանԱյս իշխանությունն ընտրությունները կազմակերպում է վարչական ռեսուրսի չարաշահմամբ. Արամ ՊետրոսյանՊարեկն ավելի շատ աշխատավարձ է ստանում, քան սահմանը պահող զինվորը կամ ուսուցիչը Ակբա բանկը և American Express-ն ընդլայնում են համագործակցությունը ՀայաստանումՍտեփանակերտում մաhացած հայ կնոջ մարմինն առ այսօր չի փոխանցվել ՀՀ-ին Բանակում զոհ ունենք «Եվրասիա» ՀԿ-ն անցկացրեց «Չարենց և Գորկի. Գրական ճակատագրերը» պոեզիայի երեկոնUcom-ի աջակցությամբ տեղի կունենա Silicon Mountains տեխնոլոգիական գագաթնաժողովըԴանակահարություն՝ Երևանում. փեսան դանակարահել է աներոջը Հայաստանը կրկին մեղադրվել է Արցախի՝ 30 տարվա «օկուպացիայի» ու հանքերը շահագործելու մեջ. ՀայաՔվեԱլիևը ցեղասպանություն է գործել բնիկ հայերի նկատմամբ, COP29-ի մասնակիցներ, ամաչում ենք ձեր լռությունից. Լեմկինի անվան Ցեղասպանության կանխարգելման ինստիտուտՊատրաստ ենք ավելի ակտիվ դեր խաղալ Հայաստան-Ադրբեջան բանակցությունները խթանելու գործում. Վրաստանի վարչապետ ՔՊ-ն ձախողեց ռազմագերիների մասին հայտարարությունը Կոռուպցիա՝ փաշինյանական եղանակով Կրկնակի «մանդրաժ»՝ Փաշինյանի համար Բակուր Մելքոնյան. Հայաստանում բիզնեսը պետք է սերտորեն համագործակցի գիտության հետ «Երբ «Ֆուլ հաուս»-ում Մարջան Ավետիսյանին առաջարկեցին Թամարայի դերում, ես դեմ էի». Գրիգոր Դանիելյանը՝ «Ֆուլ հաուս»-ի կոնֆլիկտների ու նախագծի շարունակության մասին ՖՈՏՈ. Նոր լուսանկար` «Մանկական Եվրատեսիլ 2024»-ի պատվիրակ Լեոյից Հնդկաստանը նոր ռեկորդ է սահմանել արևային վահանակների ներդրման առումով Երևանը և Բաքուն դեկտեմբերին կվերադառնան խաղաղության պայմանագրի տեքստի քննարկմանը. Ալիևի օգնական Երկրների միջև փոխանակվող հաշվետվությունը հասանելի կլինի նաևՀՀ-ի հարկային մարմնին.ՊԵԿ(տեսանյութ) Յամալը լավագույններից մեկն է, բայց դառնալ Մեսսիի նման, հավանաբար նրան չի հաջողվի. Խավիեր Տեբաս Մեր ժամանակներում ևս ծնվելու են հայորդիներ, ովքեր իրենց ուսերի վրա, իրենց կյանքի գնով փորձելու են փոխել այն դառը ճակատագիրը, որը բաժին է հասել մեր սերնդին․ Մհեր Ավետիսյան Հայտնի է՝ ով է Թրամփի օրոք ղեկավարելու ԱՄՆ Կենտրոնական հետախուզական վարչությունը «ՀՀ զինված ուժերը դարձել են Հնդկաստանի ռազմաարդյուանաբերության գովազդային վահանակը»․ Պապիկյանը զայրացավ Մանուկյանի ելույթից Ուկրաինայի ամբողջ տարածքում հայտարարվել է օդային տագնապ Նոր մանրամասներ Սեբաստիայի փողոցում խոշոր ավտովթարից Կասպից ծովում երկրաշարժ է գրանցվել 24 ժամ ջուր չի լինելուՑուրտ օդային հոսանքներ՝ Հայաստանում. ինչ եղանակ է կանխատեսում Գագիկ Սուրենյանը Արծվանիկի պոչամբարում բնապահպանական ծրագրեր են իրականացվում (տեսանյութ) Հաագայի դատարանը մերժեց Բաքվի ներկայացրած նախնական 2 առարկությունները ՝ Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի գործի շրջանակում. ՀայաՔվեԱրարատ Միրզոյանը հանդիպել է Շվեդիայի խորհրդարանի խոսնակի հետ Ազնավուրին կրկնօրինակել է Խորեն Լևոնյանը. «Մսյո Ազնավուր» ֆիլմը կհայտնվի հայաստանյան կինովարձույթում Մինչև տարեվերջ խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը կախված է Հայաստանից. Բայրամով Չինաստանում մեքենայի՝ ամբոխի մեջ մխրճվելու հետևանքով զոհերի թիվը հասել է 35-ի Ճամբարակում բախվել են բեռնատարն ու «Mercedes»-ը Կրիպտոարժույթների շուկայական կապիտալիզացիան պատմության մեջ առաջին անգամ հասել է 3 տրիլիոն դոլարի