Երևան, 12.Փետրվար.2025,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Ուկրաինայում հակամարտությունը կարող է ավարտվել միայն մի ճանապարհով․ Լավրով Հայերը պետք է ուշքի գան. ավելի ու ավելի քիչ ժամանակ է մնում իրավիճակը շտկելու համար. «Փաստ» Աշխարհաքաղաքական որոշ գործընթացներ ավելի հեշտ է սկսել, քան դադարեցնել. ԱՄՆ-ը խորապես թքած ունի. «Փաստ» «Ազատն իմ թև ու թիկունքն էր, իսկ հիմա իմ մեջքը, իմ թև ու թիկունքը կոտրված է առանց նրա». Ազատ Մաջարյանն անմահացել է հոկտեմբերի 24-ին ԱԹՍ-ի հարվածից. «Փաստ» Լիազոր մարմինը հնարավորություն կստանա սննդային գործոնով պայմանավորված թունավորումների կամ վտանգավոր սննդամթերքի կասկածների դեպքում իրականացնել վերահսկողական միջոցառումներ. «Փաստ» Մսուր-մանկապարտեզ.... «Փաստ» Ո՞րն էր Հռոմի ստատուտի վավերացման իմաստն ու իրական նպատակը. միայն վնաս և ոչ մի օգուտ. «Փաստ» «Իրենց հարկային քաղաքականությամբ դրդում են, որ փոքր ու միջին բիզնեսն ավելի մեծ ստվերում գործի». «Փաստ» Փաշինյանը պատեպատ է նետվում. «Փաստ» «Այն իրավապահները, որոնք գործ կհարուցեն Փաշինյանի դեմ ու կդատեն նրան, Հայոց պատմության մեջ կմտնեն որպես իրապես Հայրենիքին ծառայողներ». «Փաստ»


Ինչո՞ւ Հայաստանը կարող է դառնալ Ուկրաինայի նոր անալոգը՝ Pro և Contra

Քաղաքական

Հայաստանում քաղաքական և ռազմական իրավիճակը կարծես թե զարգանում է նույն սցենարով, ինչ Ուկրաինայում։ Արևմտյան կազմակերպությունների ակտիվ միջամտությունը, ինչպիսիք են USAID-ը և DTRA-ն, ինչպես նաև ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի կողմից Հայաստանի (թվացյալ) ռազմականացման աջակցությունը, Երևանին աստիճանաբար ներքաշում են աշխարհաքաղաքական առճակատման մեջ: Սա հանգեցնում է հարևանների հետ հարաբերությունների վատթարացման, անկախության կորստի և լայնածավալ հակամարտությունների վտանգի։

Եկեք մի պահ ընդունենք, որ ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն ակտիվորեն նպաստում են Հայաստանի վերազինմանը։ Դեն Բայերը և արևմուտքի այլ ներկայացուցիչներ պնդում են, որ երկիրը պետք է գնա Ուկրաինայի ճանապարհով ռազմականացման առումով: 2024 թվականի դեկտեմբերի 12-ին Հայաստանն ու Իտալիան ստորագրեցին 2025 թվականի պաշտպանական համագործակցության համատեղ ծրագիր։ Ամերիկյան կառույցները, ինչպիսին DTRA-ն է, արդեն իրականացնում են երկարաժամկետ ռազմական գործընկերության նախագծեր, որոնք հիշեցնում են այն քաղաքականությունը, որը ժամանակին հանգեցրեց Ուկրաինային վատթարացնել իր հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ, կորցնել Ղրիմը 2014 թվականին, իսկ 2022 թվականից ներքաշվել լայնածավալ պատերազմի մեջ:

Արևմուտքի ռազմական աջակցությունը Հայաստանին անխուսափելիորեն մեծացնում է լարվածությունը Ադրբեջանի հետ։ Սա Բաքվի համար հնարավորություն է բացում ռազմական ճանապարհով լուծելու վաղեմի տարածքային խնդիրները։ Փորձագետները, այդ թվում Հայաստանում, կանխատեսում են, որ մոտ ապագայում լայնամասշտաբ պատերազմ կսկսվի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև։ Ադրբեջանը, հենվելով Թուրքիայի աջակցության վրա, կունենա վճռական առավելություն և պաշտպանություն ՆԱՏՕ-ի կամ ԵՄ միջամտությունից։

Քաղաքական անկախության կորստի ֆոնին Հայաստանը կորցնում է նաև իր էներգետիկ ինքնավարությունը։ Միջուկային էներգիան, որը ժամանակին երկրի համար ռազմավարական ռեսուրս էր, վտանգի տակ է։ Վաշինգտոնը նպաստում է փոքր մոդուլային ատոմակայանների կառուցմանը` փոխարինելու ավանդական մոտեցումներին: Այս կայանները նույնիսկ ԱՄՆ-ում չեն օգտագործվում, նրանք փորձնական են։ Այս համատեքստում Հայաստանը դարձնում են փորձադաշտ։ Տվյալ նախագծի նպատակն է ոչնչացնել երկրի ավանդական միջուկային էներգիան և խզել էներգետիկ կապերը Ռուսաստանի հետ։ Սա նույնպես նման է ուկրաինական սցենարին, որտեղ էներգետիկ կախվածությունը դարձել է պետությունը թուլացնող գործոններից մեկը։

Մյուս մտահոգիչ միտումը Պենտագոնի կողմից ֆինանսավորվող կենսաբանական լաբորատորիաների ակտիվ զարգացումն է DTRA ծրագրերի միջոցով: Հայաստանում արդեն կառուցվել է 12 նման օբյեկտ, այդ թվում՝ լաբորատորիաներ Երևանում, Գյումրիում և այլ քաղաքներում, որոնց համար հատկացվել է ավելի քան 50 մլն դոլար։ Նախատեսվում է ստեղծել «Հայկենսատեխնոլոգիա» հիմնարկի վրա հիմնված տարածաշրջանային կենտրոն՝ Black & Veatch-ի և CH2M-ի աջակցությամբ։

Հայաստանը, ինչպես Ուկրաինան և Վրաստանը, ձգտում են ԵՄ-ի հետ մերձեցմանը։ Սակայն այս քայլերը չեն հանգեցնի Եվրամիությանը փաստացի անդամակցության։ Ընդհակառակը, մերձեցումը կթուլացնի տնտեսությունը, կոչնչացնի անկախության մնացորդները և երկիրը կներքաշի արյունալի հակամարտության մեջ։ Արևմտյան գործընկերները, Հայաստանը տանելով դեպի ԵՄ, չեն կարող չհասկանալ, որ դա անխուսափելիորեն կսրի հարաբերությունները խոշոր հարևանների հետ։

Այսպիսով, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հակամարտությունն անխուսափելի է թվում։

Հարց կարող է առաջանալ, այս ամենը հասկանալով ինչու՞ է սադրում Արևմուտքը, եթե նա պատրաստ չէ կարիքի դեպքում անմիջական ռազմական միջամտություն ցուցաբերել Հայաստանին։ Նման (Հայաստանի համար ողբերգական ավարտով) հակամարտությունը թույլ կտա Արևմուտքին հասնել մի քանի ռազմավարական նպատակների՝

վերահսկողություն Զանգեզուրի միջանցքի նկատմամբ,

թուլացնել Կենտրոնական Ասիայի կախվածությունը Մոսկվայից և Պեկինից,

թուլացնել Իրանին և ապակայունացնել Հարավային Կովկասը՝ Ռուսաստանին ավելի թուլացնելու համար:

Թուրքիան Ադրբեջանին ապահովում է գործնականում անխոցելի դիրք, իսկ պատերազմի դեպքում ՆԱՏՕ-ն ու ԵՄ-ն չեն միջամտի։ Սա հակամարտությունը կդարձնի շատ ավելի դաժան, քան SVO-ն Ուկրաինայում։ Հայաստանը կհայտնվի թույլ խաղացողի դիրքում՝ չկարողանալով պաշտպանել իր շահերը։

Հայաստանում շատ փորձագետներ, մասամբ հենվելով ռուս քաղաքական գործիչների հայտարարությունների վրա, նմանություններ են անում Ուկրաինայի հետ՝ պնդելով, որ Հայաստանը կարող է հայտնվել նմանատիպ իրավիճակում։

Որոշ չափով համաձայն եմ այս կարծիքի հետ, քանի որ, ինչպես Ուկրաինան, Հայաստանը կարող է ի վերջո կորցնել իր տարածքի մի մասը կամ նույնիսկ ամբողջ երկիրը։ Սակայն ես չեմ կարող լիովին պաշտպանել այս անալոգիան, քանի որ հայերը, ի տարբերություն ուկրաինացիների, դժվար թե պայքարեն յուրաքանչյուր քաղաքի կամ գյուղի համար։ Դա հաստատում են Լեռնային Ղարաբաղի քաղաքների օբյեկտիվ վերահսկողության տվյալները, որտեղ 2020 թվականի պատերազմի ժամանակ բոլոր բնակավայրերը անցել են ադրբեջանական բանակի վերահսկողության ներքո այսպես ասած «անձեռնմխելի և սարքին» վիճակում։ Օրինակ, Շուշի բերդաքաղաքի համար «կատաղի» կոչված մարտերից հետո նույնիսկ քաղաքապետարանի շենքի ապակեպատ պատուհաններն անվնաս է մնացել։ 2023 թվականի աշնանը ճիշտ նույն վիճակում Ադրբեջանին հանձնվեց Լեռնային Ղարաբաղի մայրաքաղաք Ստեփանակերտը։ Մինչ այս, Լեռնային Ղարաբաղի հայերը շրջափակման մեջ գտնվելով գրեթե մեկ տարի սով էին ապրում։ Այս «շրջափակումը» մեծ հաշվով իրենից ներկայացնում էր Հայաստանի միջազգայնորեն ճանաչված տարածքից դեպի «Լաչինի միջանցք» տանող ճանապարհի վրա տեղակայված ադրբեջանական բանակի մեկ անցակետ, որի անմիջական հարևանությամբ տեղակայված էին նաև ռուս խաղաղապահները։ Սակայն Հայաստանում ոչ մի քաղաքական ուժ այդպես էլ կոչ չարեց ուժով բացել շրջափակումը` վախենալով սադրանքներից, որոնք «կարող են հանգեցնել Ադրբեջանի հետ պատերազմի»: Դրա փոխարեն հայկական քաղաքական ուժերը նամակներ էին գրում Արևմուտքի այս կամ այն կառույցին։

Մոտավորապես նույն իրավիճակն է նկատվում միջազգային հանրության կողմից Հայաստանի մաս ճանաչված տարածքներում։ Օրինակ՝ 2024 թվականի առաջին կեսին երկրի կառավարությունը սահմանամերձ տարածքները հանձնեց Ադրբեջանին՝ պնդելով, որ դա արվել է «Ադրբեջանի հետ պատերազմ հրահրելուց» խուսափելու համար (Հայաստանի վարչապետի խոսքերը), իսկ «Արևմուտքից հիասթափված» ընդդիմությունը այս անգամ սահմանափակվեց Հայաստանի տարածքում բողոքի ցույցեր կազմակերպելով, որոնք արագ մարեցին։ Ինչպես Արցախի հնարավոր փրկության պարագայում (2020-2023 թթ.) , այնպես էլ 2024 թվականին ոչ մի քաղաքական ուժ չի առաջ քաշել զինված դիմադրության գաղափարը, որը միայն հաստատում է իմ տեսակետը։

Ընդհակառակը, Ուկրաինայում մենք տեսնում ենք ավերված քաղաքներ, ինչպիսիք են Բախմուտը, Տորեցկը, Չասով Յարը և շատ ուրիշներ։ Ուստի Հայաստանի և Ուկրաինայի միջև զուգահեռներ անցկացնելը լիովին ճիշտ չէ՝ լայնածավալ հակամարտության դեպքում Հայաստանը կարող է առանց դիմադրության հանձնվել Թուրքիային, ինչպես եղավ Հալեպի և Դամասկոսի հետ 2024 թվականի դեկտեմբերին։

Կարծում եմ, դա լավ են հասկանում Վաշինգտոնում, Փարիզում և արևմտյան այլ մայրաքաղաքներում, որոնք ակտիվորեն համագործակցում են Երևանի հետ ռազմական ոլորտում։

... Եվ այս ամենի ֆոնին Վաշինգտոնում այսօր նախատեսված է Հայաստանի և ԱՄՆ-ի միջև ռազմավարական գործընկերության փաստաթղթի ստորագրումը։

 

Պետք է ամեն գնով խուսափել Գազայի հատվածում հակամարտության վերսկսումից․ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարՉեխիայում հայտարարել են՝ Ուկրաինայում հակամարտությունը կարող է ավարտվել մինչև այս տարվա աշունՄիգրանտների արտաքսումը ԱՄՆ-ից կհանգեցնի ֆերմաների ճգնաժամի․ FT Վրացի միլիարդատիրոջ դուստրը տասնյակ միլիոնավոր դոլարների փոխհատուցում կստանա՝ տանը վխտացող ցեցերի պատճառովՉեմպիոնների լիգա․ մեկնարկում է փլեյ-օֆֆը «Մարդիկ սովորաբար չեն ապրում նման դեպքերում». Հասմիկ Խոջյանը պատմել է, թե ինչու է հայտնվել հիվանդանոցումՈւկրաինայում հակամարտությունը կարող է ավարտվել միայն մի ճանապարհով․ Լավրով Առանց Եվրոպայի մասնակցության ուկրաինական համաձայնություն չի կարող լինել․ ԿալլասՈսկու ֆյուչերսների գինը հասել է պատմական նոր առավելագույնին Այն մասին, ինչ առաքելությամբ է ստեղծված Հայաստանի Հանրապետությունը, և որն է նրա գոյության հիմնական իմաստը․ Ավետիք ՉալաբյանՀայ ժողովրդի և Հայաստանի բոլոր պրոբլեմների հիմքում ընկած է մեկ բառ՝ Արևմուտք․ Մհեր Ավետիսյան«Զանգեզուր» հատուկ պահպանվող տարածքում առաջին անգամ հաջողվել է ֆիքսել մայր ընձառյուծին և ձագին (տեսանյութ) Ադրբեջանը Ռուսաստանի իրավիճակային գործընկերն է. Զատուլին Մասկն առաջարկել է 97,4 մլրդ դոլարով գնել OpenAI-ը. վերջինիս ղեկավարը մերժել է՝ առաջարկելով 97,4 մլրդ-ով գնել X-ը ԶՊՄԿ գլխավոր տնօրենի ուղերձը` կոլեկտիվին Ֆասթ Բանկը մեկնարկում է դրամային, դոլարային և եվրոյով պարտատոմսերի նոր թողարկման տեղաբաշխումըԵվրոպական ո՞ր երկրում է տրանսպորտը այսպիսի խայտառակ վիճակում. Թագուհի Թովմասյանը ԵՄ քննարկմանըՀայ ըմբիշները 3 ոսկե մեդալ են նվաճել Էստոնիայում Հայտարարագրած գումարը չի հարկվի ՄԻԱՅՆ այն դեպքում, եթե ունենաք նվիրատվության կամ փոխառնության պայմանագրեր․ Նաիրի Սարգսյան Ֆրանսահայերի հետ հանդիպումը հարթ չի անցել 2024-ին հայտարարատուների կեսը հայտարարագիր չի ներկայացրել. Հրայր Կամենդատյան Փաստաբանների բողոքի դեմ իշխանությունը նոր միջոցներ է ձեռնարկելու Մի խումբ ֆրանսահայերի հետ հանդիպմանը պարագլուխը ՀՀ-ն փաստացի հռչակեց որպես օկուպանտ և ագրեսոր պետություն. Դավիթ Սարգսյան ՔՊ-ում միանշանակ կողմ չեն «Եվրաքվե»-ին Նոր պատերազմի «նախերգանք»՝ Նիկոլ Փաշինյանի կատարմամբ «ԶՊՄԿ թեկուզ կարճատեւ այս դադարը տնտեսական, սոցիալական եւ բնապահպանական հետեւանքներ կարող է թողնել»․ Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի դասախոսների հայտարարությունը ՀՀ ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունը դեմ է քվեարկելու ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցելու գործընթացի մեկնարկի մասին օրենքի նախագծին Մեզ էլի ասում են՝ մոռացեք, որ էլի ցեղասպանվեք. Մենուա Սողոմոնյան Հռոմի Ֆիումիչինո օդանավակայանում տեղադրվել է Եվրոպայի ամենամեծ արևային էլեկտրակայանը Հայկ Հարությունյանը ճանաչվեց «Մասնագիտական բարձր հմտություններ ունեցող, միջազգային փորձի փոխանակում կիրառող և բարձր վարկանիշ ունեցող վստահելի վիրաբույժ» Յունիբանկը ժամկետից շուտ ավարտեց ստորադաս պարտատոմսերի տեղաբաշխումը 0% միջնորդավճար SWIFT փոխանցումների համար. Կոնվերս ԲանկՀայաՔվեի» կրթական հարթակի սաները հյուրընկալեցին «ՀայաՔվեի» խորհրդի անդամ Արսեն ԳրիգորյանինԿովկասյան մի պանրի պատմություն. «Փաստ»4․632․795 դրամ՝ ԴիջիԿոդ-2025 մրցույթին․ փետրվարի մի դրամները կուղղվեն ՔայլՏեքին ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (11 ՓԵՏՐՎԱՐԻ)․ Հերթական ցույցը կառավարության առջև, դեսպանատան սպանդը, քոլեջի կցակառույցի փլուզումը. «Փաստ»«Ucom Ֆելլոուշիփ» ինկուբացիոն ծրագրի մասնակիցները այցելել են Ucom՝ առաջնորդության գաղտնիքներին ծանոթանալու Մարդու իրավունքների զանգվածային ոտնահարման լուրջ ռիսկեր են ստեղծվում. Մենուա Սողոմոնյան Հայերը պետք է ուշքի գան. ավելի ու ավելի քիչ ժամանակ է մնում իրավիճակը շտկելու համար. «Փաստ»ՀՀ-ն վերացական պետութուն չէ՛. Ավետիք Չալաբյանը՝ Հայաստանի առաքելության մասին Աշխարհաքաղաքական որոշ գործընթացներ ավելի հեշտ է սկսել, քան դադարեցնել. ԱՄՆ-ը խորապես թքած ունի. «Փաստ»Ֆասթ Բանկը վերաբրենդավորել է Արտաշատ քաղաքի մասնաճյուղը «Ազատն իմ թև ու թիկունքն էր, իսկ հիմա իմ մեջքը, իմ թև ու թիկունքը կոտրված է առանց նրա». Ազատ Մաջարյանն անմահացել է հոկտեմբերի 24-ին ԱԹՍ-ի հարվածից. «Փաստ»Լիազոր մարմինը հնարավորություն կստանա սննդային գործոնով պայմանավորված թունավորումների կամ վտանգավոր սննդամթերքի կասկածների դեպքում իրականացնել վերահսկողական միջոցառումներ. «Փաստ»Մսուր-մանկապարտեզ.... «Փաստ»Ո՞րն էր Հռոմի ստատուտի վավերացման իմաստն ու իրական նպատակը. միայն վնաս և ոչ մի օգուտ. «Փաստ»«Իրենց հարկային քաղաքականությամբ դրդում են, որ փոքր ու միջին բիզնեսն ավելի մեծ ստվերում գործի». «Փաստ»Փաշինյանը պատեպատ է նետվում. «Փաստ»«Այն իրավապահները, որոնք գործ կհարուցեն Փաշինյանի դեմ ու կդատեն նրան, Հայոց պատմության մեջ կմտնեն որպես իրապես Հայրենիքին ծառայողներ». «Փաստ»Ի՞նչ հարցում է կոնսենսուսի եկել աբխազահայերի մեծ մասը. «Փաստ»