Նոր թիրախների ակունքները. անձնական «մո՞ւռ», անհանդուրժողականությո՞ւն, թե՞ սևեռուն սկզբունքայնություն. «Փաստ»
Վերլուծական«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Կառավարության նախօրեի նիստում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նորից հայտարարել է, թե ամբողջ կրթական համակարգը պետք է ապաքաղաքականացվի՝ սկսած բուհական համակարգից, մինչև դպրոցական։ «Մենք պետք է շատ հստակ ասենք՝ օրինակ, էն ռեկտորները, որոնք բարձրագույն կրթական համակարգը դարձրել են կուսակցական բջիջներ, էն ռեկտորները, որոնք ուսանողների վրա դռներ են փակել, էդ ռեկտորները Նոր Հայաստանում անելիք չունեն», - հայտարարել է վարչապետը։ Չի կարող Հայաստանի Հանրապետությունում ուսանողի վրա դուռ փակած ռեկտորը, կամ կրթական պրոցեսը կուսակցականացրած ռեկտորը և ղեկավարությունը շարունակի Հայաստանում աշխատել, հայտարարել է վարչապետը՝ առանց կոնկրետ անուններ նշելու. «Չի կարող էդպիսի բան լինել, հեղափոխությունը սկսվել է այս պահանջով և ավարտվելու է այս պահանջով։ Չկա տարբերակ, սա քաղաքական որոշում է և մի շաբաթ էս կողմ, մի շաբաթ էն կողմ, կիրագործվի: Որևէ մեկը հանկարծ չմտածի, թե մենք կմոռանանք՝ ինչի համար ենք հավաքվել»:
Նիկոլ Փաշինյանն անուններ չի տվել, բայց բոլորի համար գրեթե ակնհայտ է, որ խոսքը ԵՊՀ ռեկտոր Արամ Սիմոնյանի մասին է, որը թերևս վերջինն է բուհական համակարգում, որը դիմադրում է իշխանությունների հորդոր-ճնշումներին ու շարունակում է պաշտոնավարել, ընդսմին՝ չհրաժարվելով ՀՀԿ անդամությունից։ Այն, որ խոսքը նրա մասին է, երեկ անուղղակի հաստատել է նաև ԿԳ նախարարը: Իհարկե, բարոյականության ու արժանապատվության մասին մեր ընկալումները միանգամայն տարբեր են, ու թերևս որևէ բանական մարդ՝ Արամ Սիմոնյանի փոխարեն, վաղուց հրաժարական տված կլիներ, մանավանդ՝ անկեղծ լինենք, նրա պաշտոնավարման բարոյական ռեսուրսներն, ըստ էության, սպառված են։ Մի փոքր դժվար է պատկերացնել, որ ակադեմիական մտավորականների ընտանիքում մեծացած ու անուրանալի գիտական վաստակ ունեցող մարդը բոլոր միջոցներով շարունակում է կառչած մնալ աթոռին։
Սակայն յուրաքանչյուր մարդ ինքն է որոշում իր վարքագիծը, ու թերևս հարկ է անդրադառնալ վարչապետի ելույթին, մանավանդ, որ դրանում արտահայտված ուղերձները, մեղմ ասած, դրական ազդեցություն չեն կարող ունենալ ոչ միայն կրթական համակարգի վրա, այլ առհասարակ՝ հետհեղափոխական Հայաստանի քաղաքական մշակույթի ձևավորման համատեքստում։
Եթե նույնիսկ ընդունենք, որ ԵՊՀ-ի կամ որևէ այլ բուհի ռեկտորը չափազանց վատն է, ապա դատապարտելի է նրա պաշտոնանկությունը քաղաքական որոշմամբ։ Դա ոչ միայն բուհական համակարգը չի փրկի քաղաքականացումից, այլ հակառակը՝ բուհերն ուղիղ կախվածության մեջ կդնի քաղաքական կոնյուկտուրայից, իրավիճակի փոփոխությունից, ինչպես, ցավոք, եղել է նախկինում։ Էլ ի՞նչ բուհական կամ ակադեմիական ինքնավարության մասին է խոսքը, երբ ռեկտորը պաշտոնավարում կամ աշխատանքից ազատվում է վարչապետի քաղաքական որոշմամբ։ Այդ դեպքում՝ անհրաժեշտ է հրաժարվել հոգաբարձուների խորհրդի ինստիտուտից, որովհետև դրանց անդամներն, ըստ էության, դառնում են մարիոնետներ, որոնք պետք է կատարեն երկրի առաջին դեմքի ցուցումները կամ, առնվազն, ուղղորդումները։ Փաստորեն ստացվում է, որ Հայաստանում գործում են ոչ թե օրենքները, այլ հեղափոխական «ճշմարտությունները», վարչապետի ցանկությունները։
Ավելին՝ վստահ ենք, որ Նիկոլ Փաշինյանն այս թեմայով նախօրեին հրապարակավ չէր արտահայտվի, եթե շաբաթներ առաջ ԵՊՀ հոգաբարձուների խորհրդին հաջողվեր պաշտոնանկ անել Արամ Սիմոնյանին։ Բայց ընթերցողը հավանաբար հիշում է, որ այս հարցը խորհրդի նիստի օրակարգում ներառել նույնիսկ չհաջողվեց՝ չնայած կառավարության ներկայացուցիչների ջանասիրությանը։ Ապրիլի կեսին սպասվում է ԵՊՀ հոգաբարձուների խորհրդի նոր նիստ, ու կասկածից վեր է, որ վարչապետը՝ նախօրեի իր ելույթով, փորձում է ուղղորդել, ճնշում գործադրել հոգաբարձուների խորհրդի անդամների վրա։
Մյուս կողմից՝ խիստ ցավալի է հանրապետական բարքերի, հին ավանդույթների ռեստավրացիան, երբ պաշտոնից ազատվում էին բոլոր նրանք, ովքեր ունեին ընդդիմադիր հայացքներ կամ ուղղակի չէին կիսում իշխանության տեսակետները։ Հիմա ըստ էության նույն բանն է կատարվում. պաշտոնանկ են արվում բոլոր այն մարդիկ, ովքեր չեն «քայլել» կամ հակադրվել են «քայլողներին»։ Սա «սևերի» ու «սպիտակների» հակադրության հերթական դրսևորում է, հակահեղափոխության նոր թիրախի ամրագրում. երեկ դա ՀՀԿ-ն ու օլիգարխիան էին, այսօր՝ Արամ Սիմոնյանը, վաղը կարող է դառնալ ցանկացած մեկը, որն ունի տարբերվող տեսակետ։
Եվ վերջապես, նկատում ենք տխուր մի իրողություն, որը կապ չունի սիրո ու հանդուրժողականության, հեղափոխության վեհ նպատակների հետ։ Նիկոլ Փաշինյանի ելույթների, անհանդուրժողականության թիրախ են դառնում բոլոր այն մարդիկ, ովքեր տարբեր փուլերում հակասություններ են ունեցել վարչապետի կամ իր կողմից իրականացված իշխանափոխության հետ։ Անձնական անհանդուրժողականությունն ու, ժողովրդական լեզվով ասած, «մուռը» ոչ մի տեղ չտանող ճանապարհ է, որն, ի վերջո, հանգեցնում է մի համակարգի ձևավորման, որը գործում է ոչ թե ռացիոնալության տրամաբանությամբ, այլ մի մարդու քմահաճույքներով:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում