Թուրք-ադրբեջանական տանդեմի հանցագործ լկտիությունը և «դրսի» երկակի ստանդարտները․«Փաստ»
Հասարակություն
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Ադրբեջանն ու Թուրքիան շարունակում են ռազմական ագրեսիան Արցախի նկատմամբ։ Բոլորի համար էլ հասկանալի է, որ այս ագրեսիան միայն Արցախի հարցով չի սահմանափակվում, թուրք-ադրբեջանական տանդեմը փորձում է իր համար տարածաշրջանային նշանակության խնդիրներ լուծել։ Առաջին տպավորությամբ Թուրքիայի և Ադրբեջանի ռազմական նկրտումները պետք է լուրջ հակազդեցության հանդիպեին միջազգային հանրության կողմից, և վերջինս պետք է սաստիչ միջոցներ ձեռնարկեր հատկապես Թուրքիային զսպելու ուղղությամբ։
Բայց, ինչպես տեսնում ենք, միջազգային հանրության արձագանքը ընդհանուր առմամբ անբավարար է այն տեսանկյունից, որ հիմնականում հավասարության նշան է դրվում կողմերի միջև և ընդամենը հակամարտության կողմերին կոչ է արվում դադարեցնել ռազմական գործողությունները։ Այս իմաստով հատկանշական է մասնավորապես Եվրոպայի արձագանքը։ Ճիշտ է՝ եվրոպական առանձին երկրներ, այդ թվում և հատկապես՝ Ֆրանսիան, որոշակի առումով կոշտ մոտեցում են որդեգրել Թուրքիայի նկատմամբ, սակայն իրեն մարդու իրավունքների պաշտպանության առաջամարտիկ համարող Եվրոպան, մեծ հաշվով, լռում է այն մասին, որ Ադրբեջանը ամենակոշտ ձևով ոտնահարում է արցախահայության իրավունքները և առանց որևէ կաշկանդվածության կրակի տակ է պահում խաղաղ բնակավայրերը։
Եթե հարցը վերաբերում է, օրինակ՝ մեկ մարդու թունավորման դեպքին, ինչպես եղավ ռուս ընդդիմադիր գործիչ Ալեքսեյ Նավալնու դեպքում, ապա եվրոպական երկրները մարդու իրավունքների պաշտպանության անվան տակ պատժամիջոցների սահմանման հարցը դարձնում են օրակարգային խնդիր։ Իսկ երբ խոսքը հազարավոր արցախահայերի իրավունքների պաշտպանության մասին է, երբ նրանց ֆիզիկական գոյությունն ուղղակի Ադրբեջանի կողմից հարցականի տակ է դրված, ապա Եվրոպայի համար կարևորվում են իրենց նեղ շահերը, իսկ մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցը երկրորդ պլան է մղվում։
Օրինակ՝ եվրոպացիների համար այս դեպքում առաջնային է Ադրբեջանից նավթի ու գազի մատակարարումը, իսկ Թուրքիայի դեպքում նրան սիրաշահելը, որպեսզի հանկարծ այդ երկիրը թույլ չտա, որ երկու միլիոնից ավելի սիրիացի փախստականներն անցնեն Եվրոպա։ Հենց այստեղ է, որ Եվրոպան առաջնորդվում է երկակի ստանդարտներով (ինչի դասական օրինակ է Եվրախորհրդի գլխավոր քարտուղար Մարիա Պեյչինովիչ Բուրիչի երեկվա լղոզված հայտարարությունը Մոսկվայի Միջազգային հարաբերությունների պետական ինստիտուտում) և ի զորու չէ լուծել իր հարևանությամբ կայունության ապահովման խնդիրը։
Չէ՞ որ հարցը միայն Արցախի նկատմամբ սկսված ռազմական ագրեսիայով չի սահմանափակվում, Թուրքիան մեծ հավակնություններ ունի նաև Արևել յան Միջերկրականի ծովային ջրերի նկատմամբ և բացահայտ կերպով ոտնահարում է Հունաստանի ու Կիպրոսի իրավունքները։ Այդ նույն Թուրքիան, որ ամեն անգամ խոսում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունից, ոտնահարում է Սիրիայի և Իրաքի տարածքային ամբողջականությունը և պարբերաբար ռազմական ներխուժում է իրականացնում այդ երկրներ։ Դա էլ քիչ է, Թուրքիան իր վրա է վերցրել Սիրիայում ահաբեկիչներ բուծելու և արտահանելու հարցը, որոնք մի օր էլ շատ հանգիստ կարող են հայտնվել հենց Եվրոպայում և ահաբեկչական գործողություններ իրականացնել, ինչի նշաններն արդեն երևում են:
Այնինչ, Թուրքիային կարելի էր սաստել այդ երկրի նկատմամբ պատժամիջոցների կիրառման միջոցով, որի շուրջ եվրոպական երկրներին այդպես էլ չի հաջողվում համաձայնության գալ։ Եվրոպական համայնքը հետևողական չէ նաև Ադրբեջանի լկտի գործելակերպը սաստելու ուղղությամբ։ Ադրբեջանը ոչ միայն շարունակում է ռմբահարել քաղաքացիական բնակչությանը, այլև չի պահպանում հերթական համաձայնությունը զինադադար հաստատելու շուրջ, որը ձեռք էր բերվել նաև Ֆրանսիայի ակտիվ միջնորդական ջանքերի արդյունքում։
Ադրբեջանի կողմից զինադադարը չպահպանելու այսպիսի պահվածքը պետք է կոշտ արձագանքի արժանանար Եվրոպական երկրների կողմից, որը չկա։ Իսկ ամենակարևորն այն է, որ եվրոպական երկրներն ի վերջո առերեսվեն իրականության հետ և ճանաչեն Արցախի անկախությունը՝ ընդունելով, որ արցախահայությունը, այնպես էլ յուրաքանչյուր ժողովուրդ, կարող է ինքնուրույն կերտել իր ապագան։ Իսկ Արցախի անկախությունը այնտեղ ապրող հայերի ֆիզիկական անվտանգության հիմնական բաղադրիչն է։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
