Երևան, 26.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Ադրբեջանն օկուպացրած Դադիվանքը փոխանցել է Ուդի համայնքի տնօրինությանը «Հայկական ատոմակայանի փակումն այսօր ԱՄՆ-ի և Թուրքիայի օրակարգային առաջնահերթ ուղղություններից է»․ «Փաստ» Նման հայտարարությունները շատ դժվարընկալելի են․ «Փաստ» «Մա՛մ ջան, չմտածես, գալու եմ ու կյանքդ փոխեմ, ամեն ինչ լավ է լինելու». տանկիստ Հակոբ Մանթաշյանն անմահացել է հոկտեմբերի 16-ին՝ մարտնչելով Ջրականում․ «Փաստ» Իրենց ո՛չ պետությունն է հետաքրքրում, ո՛չ էլ ժողովուրդը. կարևորը իշխանությունն է ու աթոռները․ «Փաստ» Հայաստանի տնտեսության արտածին արգելակները․ «Փաստ» «Ներսում քանդում է Ռուսաստանի հետ փոխգործակցության մակարդակը ու անելու է դա այնքան ժամանակ, քանի դեռ որոշակի այլընտրանք չունի»․ «Փաստ» Իրականում ի՞նչ կա փաշինյանական իշխանության «արևմտյան շարժի» խորքերում. «Փաստ» 2025 թ.-ին ևս 8000 էլեկտրամոբիլ Հայաստան կներմուծվի անտոկոս մաքսատուրքով. նախագիծ. «Փաստ» Ինչո՞ւ է միջազգային իրավունքի ողջ համակարգը հայտնվել ծայրահեղ խոցելի և անկայուն վիճակում. «Փաստ»


«2020 թվականի մեր բնական աճի ցուցանիշն ամենացածրը կլինի»․ «Փաստ»

Տնտեսություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Ակնհայտ է, որ մեր երկրին բաժին հասած գործոններն ու դրանց հետևանքով ունեցած մարդկային կորուստներն իրենց հետքն են թողնելու նաև դեմոգրաֆիկ իրավիճակի վրա: Այդուհանդերձ, մինչև հատկապես պատերազմի հետևանքներին անդրադառնալը, ժողովրդագետ Արտակ Մարկոսյանը մտովի ավելի վաղ ժամանակահատված է գնում: «Մեր ժողովրդագրական խնդիրները դեռ մոտ 30 տարի առաջ են սկսվել, մինչդեռ անկախացումից առաջ բավականին դինամիկ զարգացող ժողովրդագրական իրավիճակ ունեինք: Մեր բնակչության թիվը բնական աճի հաշվին բավականին աճել էր խորհրդային տարիներին, բայց 1991 թվականից հետո այդ ամենը խաթարվեց՝ հաշվի առնելով 1992 թ.-ից սկսված արտագաղթը:

Իրականում մեզ մոտ արտագաղթը երբեք կանգ չի առել, և, ըստ վերջին տվյալների, Հայաստանից արտագաղթել է մոտ 1 մլն 115 հազար մարդ: Մեզ փրկում էր մի հանգամանք՝ այս տարիներին բնական աճի բարձր ցուցանիշ ենք ունեցել: Եվ եթե այդ բնական աճը չլիներ, այսօր հանրապետությունում կապրեր ոչ թե 2 մլն 967 հազար մարդ, այլ մոտ երկուսուկես միլիոն»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Ա. Մարկոսյանը՝ նշելով, որ, ցավոք, մեզ մոտ հետևողական ժողովրդագրական քաղաքականություն չի եղել, ռազմավարություններն իրականություն չեն դարձել: «Միայն 2014 թ. որոշում կայացվեց, ըստ որի, 2014 թ. հունվարի 1-ից չորրորդ երեխայի միանվագ նպաստը դարձավ մեկ միլիոն դրամ, 5-րդինը՝ մեկուկես միլիոն: Մինչդեռ 2012 թվականից գյուղական բնակավայրերում մեկ կնոջ հաշվով ծնվող երեխաների թիվն ավելի քիչ է, քան քաղաքային բնակավայրերում: Նման իրավիճակ աշխարհում գոյություն չունի, քանի որ պատմականորեն գյուղերում ավելի շատ երեխաներ են ունենում: Սա վկայում է այն մասին, որ մենք գյուղերում լուրջ խնդիրներ ունենք, որոնք վերացված չեն:

Գյուղերի զարգացման քաղաքականություն մեզ մոտ ես այդպես էլ չեմ տեսել, ինչը խնդիր է. գյուղերից բնակչության ավելի մեծ արտահոսք է եղել, և խոսքը միայն արտագաղթի մասին չէ: Ներքին տեղաշարժերի արդյունքում մարդիկ եկել են Երևան կամ երևանամերձ շրջաններ: Այսինքն, մենք տարաբնակեցման լուրջ խնդիր ունենք: Այս խնդիրներին գումարենք նաև պատերազմի հետևանքներից մեկը. այն անվտանգության շերտը, որը կար, այսօր չկա: Այսինքն, այսօր սահմանամերձ գոտի են դարձել նաև Սյունիքից մինչև Վարդենիս ընկած շրջանները, մինչդեռ մինչ այս Տավուշը ու Սյունիքի նախիջևանյան հատվածն էին սահմանամերձ: Հիմա ավելի երկար սահման ունենք, ինչի առումով լուծման կարիք ունեցող խնդիրներ կան, այդ թվում՝ սոցիալ-տնտեսական: Բացի այդ, մենք անվտանգային մեծ խնդիր ունենք, և այդ խնդիրն այսօր պետք է այնպես լուծվի, որ մարդը հանգիստ իր գործով զբաղվի ու չմտածի այդ խնդրի մասին»,-ասաց նա՝ շեշտելով, որ, ընդհանուր առմամբ, թե՛ կորոնավիրուսը, թե՛ պատերազմն իրենց ազդեցությունն ունեցել են ժողովրդագրական իրավիճակի վրա:

Ընդգծելով, որ 2019 թվականը ժողովրդագրական իրավիճակի բարելավման քաղաքականության և աշխատանքների առումով բավականին լավ մեկնարկ էր ունեցել, մի քանի ծրագրեր ու որոշումներ էին կյանքի կոչվել, Ա. Մարկոսյանը միևնույն ժամանակ նկատեց. «Ցավոք, 2020թ. հուլիսից մինչ օրս աշխատանքներն այդքան էլ ակտիվ չեն: Այսօր հետազոտություններ կատարելու կարիք կա՝ հասկանալու, թե ինչ փոխվեց ժողովրդագրական գործընթացներում: Դա կօգնի համարժեք ծրագրեր իրականացնել և գոնե պահել առկա իրավիճակը: 2020թ. առաջին 11 ամիսներին 2019 թ.-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ ծնունդների թիվը մոտ 427-ով աճել էր: Բայց, ցավոք, մահերի մեծ աճ ունենք, որը կապված է կորոնավիրուսի և Արցախյան 44օրյա պատերազմի հետ. 2020թ. առաջին 11 ամիսներին նախորդ տարվա համեմատ մահերը մոտ 7200-ով աճել են, ինչի հետևանքով 2020 թ.-ի մեր բնական աճի ցուցանիշն ամենացածրը կլինի բոլոր ժողովրդագրական դիտարկումների մեջ: 2020 թ.-ի բնական աճի ցուցանիշը 2019թ. համեմատ մոտ 4 անգամ ցածր կլինի: Այն երևի կլինի 1992 թվականից մինչ այսօր ամենացածր ցուցանիշը»:

Արտակ Մարկոսյանը շեշտեց՝ պետք է հասկանալ, թե ինչ է կատարվել, որովհետև խնդիրները և՛ անվտանգային են, և՛ սոցիալական, և՛ տնտեսական: «Պետք է հասկանալ և քաղաքականության մշակման նոր ծրագրեր բերել. այսօր ամենամեծ խնդիրը 3-րդ, 4-րդ երեխաների ծնունդը խրախուսելն է: Հիմնական քաղաքականությունը պետք է նշվածին միտված լինի: Ցավոք, այս պահին աշխատանքներ չեն իրականացվում, բայց հուսով եմ՝ առաջիկա ժամանակահատվածում կփորձենք ակտիվացնել քաղաքականությունը, որովհետև այն շատ կարևոր է՝ հաշվի առնելով նաև վերջին իրադարձությունները: Այո, այսօր սոցիալական ճնշում կա. այսքան զոհեր, վիրավորներ ունենք, բացի այդ, մեր հայրենակիցները փախստականի կարգավիճակ ունեն:

Բավականին գումարներ ենք ծախսում Արցախի մեր հայրենակիցների կարիքները հոգալու համար, բայց, կարծում եմ, միջոցներ կգտնվեն նաև վերոնշյալ խնդրի համար. ժողովրդագրական զարգացումը շատ կարևոր է մեր երկրի համար, որովհետև եթե այն չլինի, առաջիկա տասնամյակներում բավականին լուրջ խնդիրներ կունենանք»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ադրբեջանն օկուպացրած Դադիվանքը փոխանցել է Ուդի համայնքի տնօրինությանը Մոդին Պուտինին Հնդկաստան է հրավիրել Կիրանցի դպրոցում ջեռուցում չկա․ Կարեն Ղազարյան (տեսանյութ)Ռոնալդուն հերթական ֆենոմենալ արդյունքն է գրանցել «Նման զենքի փոխանցումը համազոր կլինի Ռուսաստանի վրա հարձակմանը». ՄեդվեդևՆերքին Պտղնի գյուղի բնակիչը, նռնակով սպառնալով, հրաժարվել է հիվանդանոց տեղափոխվել (տեսանյութ)Անիի, Ախուրյանի, Աշոցքի տարածաշրջաններում, Սպիտակի և Դիլիջանի ոլորաններում ձյուն է տեղումԿարբիում վթարի հետևանքով 5 վիրավnրներից մեկի կյանքը չի հաջողվել փրկել. ShamshyanԼիբանանում հայտնել են ռազմական գործողությունների ավարտի օրըՀայաստանում ժողովրդավարություն չկա՞․ Հովհաննես Իշխանյան2020 թվականից հետո մենք իրավունք չունեինք այսպիսի խեղճուկրակ բյուջե ունենալ․ Նաիրի ՍարգսյանԴիլիջանի ազգային պարկում 3702 ծառ են հատել. Ոսկան ՍարգսյանԱմեն օր կոռուպցիայից ու կոռուպցիոն բացահայտումների մասին խոսացող իշխանությունն ամբողջովին թաթախված կոռուպցիոն տարբեր սխեմաների մեջ․ ՀովասափյանՄեկ օրում Սիրիայի սահմանը Լիբանանից հատել է ավելի քան 2,2 հազար մարդՕդի ջերմաստիճանի նոր ռեկորդներ են արձանագրվելԼիտվան կձերբակալի Նեթանյահուին, եթե նա այցելի երկիրԿուտակումներ՝ Վերին Լարսում. քանի՞ հայկական բեռանատար է սպասում անցնելու իր հերթին«Հայաստանը ես եմ» -ի 12-րդ առաջարկ-պահանջը․ ինչ կանի այս անգամ իշխանությունըԲրիտանիան իր զինվորականներին չի ուղարկի Ուկրաինա. արտգործնախարարԱպագա ընտրությունների մասնակիցներն ու նպատակները. Վահե ՀովհաննիսյանՀայաստանի համար առաջնահերթ են տնտեսությունն ու անվտանգությունը․ Նաիրի ՍարգսյանԻշխանությունը 6 տարվա ընթացքում Հայաստանի բնակչությանը միտումնավոր կերպով ավելի է աղքատացրել. Նաիրի ՍարգսյանՌադիոկառավարվող ավտոմեքենաներ. խաղալի՞ք, թե՞ մարզաձև․ «Փաստ»Կոլումբիան հրաժարվում է հանածո վառելիքից և դադարեցնում նավթի նոր արդյունահանումը Հայաստանը չի մասնակցի ՀԱՊԿ նիստերին Փաշինյանի կառավարման օրոք պետական պարտքը կրկնապատկվել է ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (26 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ)․ Սոչիում կայացել են հերթական բանակցությունները, որոնք տևել են շուրջ 3 ժամ․ «Փաստ»ԵՄ-ն նյարդայնացել է Փաշինյանի հայտարարություններից Կալա՞նք, թե՞ մանդատազրկում. ի՞նչ կընտրի Հովիկ Աղազարյանը Modex. 2023թ. ՀՀ խոշորագույն ընկերությունը Զանգեզուրի ՊՄԿ-ն է ՍԴ-ի` Անկախության հռչակագիրը չեղարկող որոշումն ապօրինի է․ «Հայաքվե»«Հայկական ատոմակայանի փակումն այսօր ԱՄՆ-ի և Թուրքիայի օրակարգային առաջնահերթ ուղղություններից է»․ «Փաստ»Ucom-ը և Արևորդի ՀԿ-ն հերթական արևային կայանն են տեղադրել Մալիշկայում Վերջին հինգ տարում ուսանողների թիվը կրճատվել է 12 տոկոսով․ Ատոմ ՄխիթարյանՆման հայտարարությունները շատ դժվարընկալելի են․ «Փաստ»Ես իմ գործունեությամբ ամեն ինչ անում եմ, որպեսզի Հայաստանը չդառնա այլ պետության կազմում գտնվող տարածք` այդ թվում նաև Ռուսաստանի․ Մհեր Ավետիսյան«Մա՛մ ջան, չմտածես, գալու եմ ու կյանքդ փոխեմ, ամեն ինչ լավ է լինելու». տանկիստ Հակոբ Մանթաշյանն անմահացել է հոկտեմբերի 16-ին՝ մարտնչելով Ջրականում․ «Փաստ»Իրենց ո՛չ պետությունն է հետաքրքրում, ո՛չ էլ ժողովուրդը. կարևորը իշխանությունն է ու աթոռները․ «Փաստ»Հայաստանի տնտեսության արտածին արգելակները․ «Փաստ»«Ներսում քանդում է Ռուսաստանի հետ փոխգործակցության մակարդակը ու անելու է դա այնքան ժամանակ, քանի դեռ որոշակի այլընտրանք չունի»․ «Փաստ»Իրականում ի՞նչ կա փաշինյանական իշխանության «արևմտյան շարժի» խորքերում. «Փաստ»2025 թ.-ին ևս 8000 էլեկտրամոբիլ Հայաստան կներմուծվի անտոկոս մաքսատուրքով. նախագիծ. «Փաստ»Ինչո՞ւ է միջազգային իրավունքի ողջ համակարգը հայտնվել ծայրահեղ խոցելի և անկայուն վիճակում. «Փաստ»Նիկոլ Փաշինյանի ու Արարատ Միրզոյանի միջև «սև կատու է անցե՞լ». «Փաստ»Հանցավորության դեմ «պայքարի» յուրօրինակ «հայեցակարգ». «Փաստ»Վերջին տարիներին արտերկրում սովորող ՀՀ քանի՞ քաղաքացի է պարտադիր զինվորական ծառայության զորակոչից տարկետում ստացել. «Փաստ»Հովհաննես Շահինյանը անդամակցել է «Հայոց համազգային միասնություն» կուսակցությանըԶՊՄԿ-ն՝ հանուն սահմանամերձ գյուղի Ադրբեջանում հայտնել են՝ ինչու են փակ պահում երկրի ցամաքային սահմաններըՍեզոնային գրիպով վարակվածների թիվն աճել է. ի՞նչ վիճակ է COVID-19–ի մասով