Իշխանական խոստումների պղպջակը և պետական պարտքի բեռի ծանրացումը․ «Փաստ»
Վերլուծական«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Արդեն երեք տարի է, ինչ ապրում ենք (իսկ ավելի ստույգ՝ ազգովի տառապում ենք) Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության պայմաններում։ Եվ եթե սկզբում ասում էին՝ «թողեք աշխատեն», ապա հիմա ակնհայտ է, որ այդ «աշխատելը» միայն պատուհաս բերեց Հայաստանին, Արցախին ու հայ ժողովրդին։ Ինչպես տեսանք, այս ընթացքում Փաշինյանն այդպես էլ չհասկացավ, որ ինքն այլևս ընդդիմադիր չէ, երբ ինչ անպատասխանատու, օդից կախված ու անհիմն հայտարարություններ ասես անում էր, ու դա հետևանքներ չէր ունենում։ Նա շարունակում է չմտածված և չկշռադատված մտքեր արտահայտել ու քայլեր կատարել, որոնք անմիջականորեն ազդում են մեր երկրի իմիջի ու ընդհանուր վիճակի վրա։ Ավելի պարզ ասած՝ Փաշինյանն ինչպես պոպուլիստ ու կեղծիքներ տարածող կար, այնպես էլ մնացել է։ Գլխավոր առաքելությունը, որ իշխանություններն այս ընթացքում անթերի իրագործել են, մարդկանց միմյանց դեմ հանելը, թշնամություն ու ատելություն սերմանելը և շոուներով հանրությանը զբաղեցնելն է եղել։ Պլ յուս՝ ամեն ինչ գլխիվայր ներկայացնելը, ինչպես իրենց է ձեռնտու:
Ըստ էության, իշխանությունների համար ամենակարևորը տեղեկատվական հարթակներում սենսացիոն վերնագրերի առկայությունն է, որով հնարավորություն կստանան փոփոխությունների իմիտացիա բեմադրել։ Իսկ թե այդպիսի քարոզչական փուչիկ փչելու ֆոնին ո՞վ պետք է աշխատի, մնում է հարցական։ Իհարկե, միայն ոչ իրենք. չէ՞ որ ԱԺ փոխխոսնակ Լենա Նազարյանը շատ տիպիկ էր բնութագրել՝ նախարարները, փոխնախարարները, պատգամավորները հո նվիրյալնե՞ր չեն, որ մոռանան ընտանիք, վարկ, խնդիրներ ու ամիսներով, տարիներով չարքաշ աշխատեն։ Պարզ է, որ Փաշինյանի թիմի մեծամասնությունը չի սիրում աշխատել, բայց սիրում է օգտվել պարգևավճարներից, գործուղումներից ու իշխանական բոլոր արտոնություններից։ Չնայած ամեն ինչ վերևից է գալիս, այդ մարդիկ ինչ տեսնում, այն էլ սովորում են։ Ֆեյսբուքով ու լայվերի միջոցով երկիր կառավարելու Փաշինյանի օրինակը նրանց աչքի առաջ է, դրա համար էլ նրանք ամբողջ օրը սոցցանցերով իշխանություններին գովերգելով, փիառելով ու ընդդիմության ուղղությամբ ցեխ շպրտելով են զբաղված։ Ու սա համարվում է աշխատանք այն դեպքում, երբ ամենաակտուալ հարցերը մնում են չպարզաբանված, որոնցից մեկն էլ երկրի ապագայի տեսլականի հարցն է։
Չնայած Փաշինյանն անընդունակ է ապագայի տեսլական ներկայացնել, քանի որ երեք տարվա ընթացքում, բացի մի քանի մանր-մունր հարցերից, ոչ մի գլոբալ նշանակության հարց չի լուծել ու կապիտուլ յացիոն պարտության արդյունքում էլ երկիրը հասցրել է ծայրահեղ վիճակի։ Ո՞ւր են Նիկոլի խոստացած նախագծերն ու ներդրումային ծրագրերը, որոնք պետք է ընկած լինեին «տնտեսական հեղափոխության» օրակարգի հիմքում։ Դրանք այդպես էլ մնացել են խոստումների մակարդակում։ Եթե լինեին Հայաստանի զարգացման տեսանկյունից մեծ կարևորություն ունեցող նախագծեր, ապա նա առիթը չէր կորցնի դրանց մասին պարբերաբար հայտարարելու ու ժողովրդի աչքը խոթելու համար և չէր մնա Սևանա լճի մակարդակի բարձրացումը սենսացիա ներկայացնելու հույսին։ Դոկտոր-պրոֆեսոր պետք չէ լինել հասկանալու համար, որ լճի մակարդակի բարձրացումը ավելի շատ պայմանավորված է եղանակային պայմաններով, այլ ոչ թե կառավարության աշխատանքով։ Ուստի Փաշինյանի համար, անկախ կառավարության աշխատանքի արդյունքներից, ամենակարևորը ինչ-որ լուսավոր կետեր գտնելն ու հասարակությանը հրամցնելն է։ Այն էլ այն դեպքում, երբ մասնագետներն ի ցույց դրեցին հերթական սուտը՝ նշելով, որ նշյալ բարձրացումը ո՛չ պատմական է, ո՛չ էլ աննախադեպ:
Մյուս կողմից՝ ակնհայտ է, որ Փաշինյանն ու իր թիմը ընդհանրապես ընդունակ չեն երկրի զարգացման օրակարգ ձևավորել, և երկրի տնտեսության փլուզումը փորձելու են կանխել ու աճի իմիտացիա ստեղծել արտաքին պարտքը ահռելի չափերի հասցնելու միջոցով։ Պատահական չէ, որ խորհրդարանի ամբիոնից Փաշինյանը հայտարարում էր, թե պետք չէ պետական պարտքից վախենալ, իսկ եթե անհրաժեշտություն լինի, ապա իրենք կարող են 1 մլրդ դոլար պարտք վերցնել, զարգացած երկրներ կան, որ իրենց ՀՆԱ-ի 200 %-ի չափով պետական պարտք ունեն։ Փաշինյանը չի ուզում հասկանալ, որ չի կարելի Հայաստանը զարգացած երկրների հետ համեմատել, քանի որ մեր երկիրը չունի այն ներուժը, ինչպիսին ունեն նրանք։ Իսկ պարտքերի հաշվին տնտեսությունը պահելու համար մեծ ջանքեր ու մասնագիտական որակներ պետք չեն։ Ստացվում է, որ իշխանություններն ընտրել են ամենահեշտ ձևը, և իրենց հոգը չէ, որ այդ պարտքերը մնալու են պետության ու սերունդների ուսերին, կարևորը, որ իրենց գրպանից չգնա ու կարողանան այդ միջոցներն ուղղել, օրինակ՝ ասֆալտապատմանը ու ներքաղաքական դիվիդենտներ շահել։ Չհաշված, իհարկե, պարգևավճարները: Առանց դրանց այդ մարդիկ հո չե՞ն կարող ապրել:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում