Երևան, 22.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Հաջորդ տարվա գարնանից ԼՂ-ից տեղահանվածների աջակցությունը կնվազի ու կվերաբերվի կոնկրետ խմբերի Թուրքիայի ու Ադրբեջանի ռազմածովային ուժերը զորավարժություն են անցկացնում ՀՀ-ն Հնդկաստանի հետ բանակցություններ է վարում ևս 78 հատ հրետանային համակարգ գնելու վերաբերյալ. IDRW Իսլանդիայի նախագահն այս ամառ կին ընտրվեց, ինչը նշանակում է, որ այս երկրի ժողովուրդն իրեն առաջնորդ ընտրեց կնոջ․ Թագուհի Թովմասյան ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (21 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ)․ Մարդու առաջին թռիչքը օդապարիկով. «Փաստ» Ինչպես են անգլո-սաքսոնները Հայաստանին մղում ազգային ինքնասպանության. «Փաստ» «Ընդդիմադիրի դերը հարազատ է Փաշինյանին». «Փաստ» «Դավիթը խելացի էր, շփվող, աշխույժ, ֆիզիկապես ուժեղ». սերժանտ Դավիթ Ազատյանն անմահացել է հոկտեմբերի 12-ին Ջուվառլու բնակավայրում, տուն «վերադարձել»... մեկ տարի երկու ամիս անց. «Փաստ» Ի՞նչ «հեռահար» նպատակներով է կայացվել այդպիսի որոշում. «Փաստ» «Այս քայլերը միտված են հայ հասարակությանն ավելի աղքատացնելու. եկող տարվա բյուջեն Հայաստանի զարգացման հետ որևէ աղերս բացարձակ չունի». «Փաստ»


Ժամանակ որոշելու միջոց, պաշտամունքի առարկա, գրեթե անփոխարինելի կերակուր. «Փաստ»

Lifestyle

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Կարտոֆիլի հայրենիքը Հարավային Ամերիկան է, որտեղ դեռ կարելի է գտնել այդ բույսի վայրի տեսակները։ Կարտոֆիլի մշակությունը (նախ՝ վայրի թավուտների շահագործման միջոցով) սկսվել է մոտ 9-7 հազար տարի առաջ ժամանակակից Բոլիվիայի տարածքում։ Հնդկացիները ոչ միայն կերակուրի համար են օգտագործել կարտոֆիլը, այլ նաև պաշտել են այն՝ համարելով շնչավոր արարած։ Ենթադրվում է, որ ինկերի օրացույցում օգտագործվում էր ցերեկային ժամերը որոշելու հետևյալ եղանակը. չափման միավոր է եղել կարտոֆիլի եփման ժամանակը, որը մոտավորապես հավասար է մեկ ժամի: Այսինքն, Պերուում ասում էին՝ այնքան ժամանակ է անցել, որքան կպահանջվեր կարտոֆիլից ուտեստ պատրաստելու համար։ Կարտոֆիլի մասին առաջին հատուկենտ հիշատակումներ հայտնաբերվել են իսպանական փաստաթղթերում, որոնք նկարագրել են Գրանադայի Նոր Թագավորության (Կոլումբիա և Վենեսուելա) նվաճումը:
 
Նման հիշատակումներ առկա են Գոնսալո Խիմենես դե Կեսադայի, Խուան դե Կաստել յանոսի, Պասկուալ դե Անդոգոյայի և Ֆերնանդես դե Օվեդոյի մոտ: Գոնսալո Խիմենես դե Կեսադան իր «Գրանադայի նոր թագավորության նվաճման համառոտ ուրվագիծը» զեկույցում, խոսելով իր նվաճած տարածքի բնակիչների մասին, զեկուցել է սննդի համար օգտագործվող ամենակարևոր բույսերի մասին. «Այդ մարդկանց սնունդը նույնն է, ինչ Հնդկաստանի մյուս մասերում, քանի որ նրանց հիմնական սնունդը եգիպտացորենն ու յուկան է։ Բացի այդ, նրանք ունեն 2 կամ 3 տեսակի բույսեր, որոնք նրանք օգտագործում են սննդում, դրանցից է շաղգամի տեսքով կուբիասը, որը գցում են ճաշի մեջ, և որը կարևոր սննդատեսակ է»: Չիբչայի լեզվի անանուն «Բառարան–քերականության ձեռագրում» (մոտ 17-րդ դարի սկիզբ) բերված են կարտոֆիլի տարբեր անվանումներ. «Կենդանիների տրյուֆել», «Տրյուֆել, արմատ», «Դեղին տրյուֆել», «Երկար տրյուֆել», «Լայն տրյուֆել»:
 
Պատմաբան և կոնկիստադոր Պեդրո Սիեզա դե Լեոնի շնորհիվ Եվրոպան ամենայն մանրամասնությամբ է իմացել այնպիսի մշակաբույսի մասին, ինչպիսին է կարտոֆիլը: Իր «Պերուի տարեգրություն» աշխատության մեջ, որը հրատարակվել է 1553 թվականին Սևիլիա քաղաքում, նա հայտնել է, որ կարտոֆիլի հանդիպել է Կիտոյում (Էկվադոր), Պաստոյում (Կոլումբիա): Նա, հենվելով ինչպես իր սեփական դիտարկումների, այնպես էլ նախորդ նվաճողների տեղեկությունների վրա, տվել է կարտոֆիլի պատրաստման և պահպանման ճիշտ եղանակի մասին իր առաջին նկարագրությունը. «Տեղական մթերքներից, բացառությամբ եգիպտացորենի, կա ևս երկուսը, որոնք հնդիկների կողմից համարվում են հիմնական սննդամթերք։ Մեկին նրանք անվանում են պապաս՝ տրյուֆելների նման, որոնք եռալուց հետո ներսից դառնում են խաշած շագանակի պես փափուկ. այն չունի ո՛չ պատյան, ո՛չ ոսկոր, միայն այն, ինչ ունեն տրյուֆելները, քանի որ այն ձևավորվում է գետնի տակ: Այդ պտուղը ստացվում է խոտից, ինչպես մեր դաշտային կակաչը», «... չորացնում են արևի տակ և պահում մի բերքից մյուսը։ Չորացնելուց հետո այն անվանում են «չունյո», և այն շատ են գնահատում և թանկ արժե»:
 
Կարտոֆիլն առաջին անգամ Եվրոպա (Իսպանիա) է բերվել հավանաբար նույն Սիեզա դե Լեոնի կողմից 1551 թվականին՝ Պերուից վերադառնալուց հետո։ Երբեմն Եվրոպայում կարտոֆիլի տարածման արժանիքը վերագրվում է Ֆրենսիս Դրեյքին, որը, վերադառնալով Անգլիա 1580 թվականի սեպտեմբերին, բերել է այդ բույսի պալարները: Այնուամենայնիվ, յոթ տարի առաջ Իսպանիայում գրանցվել է սննդի մեջ կարտոֆիլի օգտագործման առաջին վկայությունը. 1573 թվականին այն ներառվել է Սևիլիայի արյան հիվանդանոցի համար գնված ապրանքների շարքում: Հետագայում կարտոֆիլը տարածվել է Իտալիայում, Բելգիայում, Գերմանիայում, Նիդեռլանդներում, Ֆրանսիայում, Մեծ Բրիտանիայում և եվրոպական այլ երկրներում։ Եվրոպայում հայտնված առաջին կարտոֆիլը համարվել է դեկորատիվ բույս, ընդ որում՝ թունավոր։ Ֆրանսիացի գյուղատնտես Անտուան-Օգյուստ Պարմենտիեն է (17371813) վերջնականապես ապացուցել, որ կարտոֆիլն ունի բարձր համային և սննդային հատկություններ։ Նրա ջանքերով է կարտոֆիլը տարածվել Ֆրանսիայի նահանգներում, իսկ հետո՝ այլ երկրներում։ Անգամ Պարմենտիեի կենդանության օրոք կարտոֆիլը օգնել է հաղթահարել Ֆրանսիայում նախկինում հաճախակի դարձած սովը և կանխարգելել ցինգա հիվանդությունը։ Պարմենտիեի անունով են կոչվում մի քանի ուտեստներ, որոնց հիմնական բաղադրիչը կարտոֆիլն է։
 
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
ԱՄՆ-ն Ուկրաինային ռազմական օգնության նոր փաթեթ կհատկացնի Հաջորդ տարվա գարնանից ԼՂ-ից տեղահանվածների աջակցությունը կնվազի ու կվերաբերվի կոնկրետ խմբերի 44-օրյայի մասնակիցը ոստիկանությանը հայտնել է, թե ինչ է թողել Արմավիրի աղբանոցում Մեսսիի և Ռոնալդուի ժամանակներն անցել են. Ռոդրի Վախենում ես՝ մի արա, անում ես՝ մի վախեցիր, իսկ եթե արել ես, մի ափսոսա․ Ռոմանոս ՊետրոսյանՄենք չենք կարող տասնյակ հազարավոր մարդկանց կյանքը զոհել՝ Ղրիմը վերադարձնելու համար. Զելենսկի Կարմիր կամուրջը վերականգնվում է․ Տիգրան ԱվինյանՄանկապարտեզներում բացառվում է անառողջ և անորակ սնունդըՄայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան (տեսանյութ) «Ի՞նչ նպատակով է Նիկոլը իր կաբինետը կանացի դարձնում, արդյոք դա ֆեմինիստական շարժում կարելի՞ է կոչել»․ Մարգարիտ ԵսայանԹուրքիայի ու Ադրբեջանի ռազմածովային ուժերը զորավարժություն են անցկացնում «Նյու Յորքն ինձ այնքան է սազում». Եվա Բաղդասարյանի նոր ֆոտոշարքը «Սա լինելու է ներքին համերաշխության, միասնական աջակցության ու անմոռանալի տպավորություններով հարուստ մարզական երեկո». Հրաչյա ՌոստոմյանԱյսօր Հայ Առաքելական եկեղեցին նշում է Ընծայման տոնը 6 ամսով կսահմանափակվի խոզերի ներմուծումը Հայաստան Ամիօ բանկը ԵԴԹ «Երեք ընկեր» ներկայացման գլխավոր գործընկերն էՀՀ-ն Հնդկաստանի հետ բանակցություններ է վարում ևս 78 հատ հրետանային համակարգ գնելու վերաբերյալ. IDRW Սպիտակ համայնքի Գեղասար բնակավայրում գործարկվելու է էլեկտրական շչակ«Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի երեխաները՝ IDBank-ումԵրևան քաղաքի քրեական ոստիկանները հայտնաբերել են մեծ քանակի զենք-զինամթերք (տեսանյութ)Ադրբեջանում COP29-ի անցկացումը կբարձրացնի Բաքվի հեղինակությունը միջազգային ասպարեզում. ԶախարովաՌուսաստանը բալիստիկ հրթիռով հարվածել է ՈւկրաինայինՀՀ պետական պարտքը 2024 թվականի 9 ամիսներին աճել է 5.5%-ով3 եղբայր էին, 3-ն էլ մահացան. ավտովթարից մահացել է 44-օրյա պատերազմում զոհվածի եղբայրը Իսլանդիայի նախագահն այս ամառ կին ընտրվեց, ինչը նշանակում է, որ այս երկրի ժողովուրդն իրեն առաջնորդ ընտրեց կնոջ․ Թագուհի ԹովմասյանՀակակոռուպցիոն կոմիտեի պաշտոնյաները ոսկեջրած արծաթյա ժամացույցներ են նվեր ստացել․ «Հետք»«Ի՞նչ մարտահրավերներ են ծառացած երկրի արջև». Էդուարդ Շարմազանովի մամուլի ասուլիսըՀրանտ Թոխատյանը հայտնվել է հիվանդանոցում. Լուիզա Ներսիսյանը մանրամասներ է հայտնել նրա առողջական վիճակիցՔՊ-ն Գյումրիում նոր թեկնածու է փնտրում Փաշինյանին չի հաջողվում մանդատազերծել Հովիկ Աղազարյանին «Պարզվում է՝ ամբողջ «բազարի» պատասխանատուն Սանոսյանն էր». Արմեն Հովասափյան Հաագայի դատարանը Նեթանյահուին և Գալանտին ձերբակալման օրդեր է տվելՆԳ և ՏԿԵ նախարարների նաշանակումն անակնկալ է եղել ՔՊ-ի համար Փաշինյանը բացահայտել է բուհերից իր վախերը Երևանում փոշու պարունակությունը գերազանցել է թույլատրելի կոնցենտրացիանԻրանում երկրաշարժ է եղել«Սպայկա»-ն բացարձակ առաջատարն էՄահացել է ԵԽԽՎ-ում Հայաստանի հարցով համազեկուցող Ջոն ՊրեսկոտըԻնչու՞ պետք է քաղաքացիները ֆինանսապես հաշվետու լինեն պետությանը․ Նաիրի Սարգսյանը խոսում է դժվարությունների, վտանգների մասինՁմռանն արևային մարտկոցները կարող են կորցնել արդյունավետությունը. խնդրի լուծումը գտել են Լեհաստանում Հայկական դրամ՝ աշխարհի ամենահին վճարամիջոցներից մեկը. «Փաստ»ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (21 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ)․ Մարդու առաջին թռիչքը օդապարիկով. «Փաստ»Ինչպես են անգլո-սաքսոնները Հայաստանին մղում ազգային ինքնասպանության. «Փաստ»Արցախցիների վերադարձի իրավունքի ուղղությամբ Եվրախորհրդարանի արդեն մի քանի բանաձևեր կան․ «Հայաքվե»«Ընդդիմադիրի դերը հարազատ է Փաշինյանին». «Փաստ»Վտանգված է Ստեփանակերտի հուշահամալիրը․ «Հայաքվե»Պետք է ոչ թե փրկչի, այլ փոփոխության սպասում ձևավորել․ Ավետիք Չալաբյան«Դավիթը խելացի էր, շփվող, աշխույժ, ֆիզիկապես ուժեղ». սերժանտ Դավիթ Ազատյանն անմահացել է հոկտեմբերի 12-ին Ջուվառլու բնակավայրում, տուն «վերադարձել»... մեկ տարի երկու ամիս անց. «Փաստ»Ի՞նչ «հեռահար» նպատակներով է կայացվել այդպիսի որոշում. «Փաստ»«Այս քայլերը միտված են հայ հասարակությանն ավելի աղքատացնելու. եկող տարվա բյուջեն Հայաստանի զարգացման հետ որևէ աղերս բացարձակ չունի». «Փաստ»