Ереван, 22.Ноябрь.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Приказ не сопротивляться поступил из Армении в Арцах: Карапетян «Подарок» власти Аршаку Карапетяну Отношения Армении с Россией должны быть на самом важном месте, а у Запада нет того продукта безопасности, который он может предоставить Армении: Аршак Карапетян Процветание нашей страны зависит от каждого из нас: Аршак Карапетян О чем говорит нахождение банков в числе лидеров в списке налогоплательщиков? «Паст» Кто на самом деле является владельцем «Спайки»? «Паст» Важно, что отношения между Ираном и Арменией дружественные и конструктивные: Канани Акция протеста у офиса ООН: требуют возвращения пленных ВИДЕО: Ситуация в Армении и вокруг Армении остается стабильно тяжелой: Карапетян У берегов Сицилии затонул парусник с туристами: один человек погиб, пропали без вести 6 человек


Ժամանակ որոշելու միջոց, պաշտամունքի առարկա, գրեթե անփոխարինելի կերակուր. «Փաստ»

Lifestyle

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Կարտոֆիլի հայրենիքը Հարավային Ամերիկան է, որտեղ դեռ կարելի է գտնել այդ բույսի վայրի տեսակները։ Կարտոֆիլի մշակությունը (նախ՝ վայրի թավուտների շահագործման միջոցով) սկսվել է մոտ 9-7 հազար տարի առաջ ժամանակակից Բոլիվիայի տարածքում։ Հնդկացիները ոչ միայն կերակուրի համար են օգտագործել կարտոֆիլը, այլ նաև պաշտել են այն՝ համարելով շնչավոր արարած։ Ենթադրվում է, որ ինկերի օրացույցում օգտագործվում էր ցերեկային ժամերը որոշելու հետևյալ եղանակը. չափման միավոր է եղել կարտոֆիլի եփման ժամանակը, որը մոտավորապես հավասար է մեկ ժամի: Այսինքն, Պերուում ասում էին՝ այնքան ժամանակ է անցել, որքան կպահանջվեր կարտոֆիլից ուտեստ պատրաստելու համար։ Կարտոֆիլի մասին առաջին հատուկենտ հիշատակումներ հայտնաբերվել են իսպանական փաստաթղթերում, որոնք նկարագրել են Գրանադայի Նոր Թագավորության (Կոլումբիա և Վենեսուելա) նվաճումը:
 
Նման հիշատակումներ առկա են Գոնսալո Խիմենես դե Կեսադայի, Խուան դե Կաստել յանոսի, Պասկուալ դե Անդոգոյայի և Ֆերնանդես դե Օվեդոյի մոտ: Գոնսալո Խիմենես դե Կեսադան իր «Գրանադայի նոր թագավորության նվաճման համառոտ ուրվագիծը» զեկույցում, խոսելով իր նվաճած տարածքի բնակիչների մասին, զեկուցել է սննդի համար օգտագործվող ամենակարևոր բույսերի մասին. «Այդ մարդկանց սնունդը նույնն է, ինչ Հնդկաստանի մյուս մասերում, քանի որ նրանց հիմնական սնունդը եգիպտացորենն ու յուկան է։ Բացի այդ, նրանք ունեն 2 կամ 3 տեսակի բույսեր, որոնք նրանք օգտագործում են սննդում, դրանցից է շաղգամի տեսքով կուբիասը, որը գցում են ճաշի մեջ, և որը կարևոր սննդատեսակ է»: Չիբչայի լեզվի անանուն «Բառարան–քերականության ձեռագրում» (մոտ 17-րդ դարի սկիզբ) բերված են կարտոֆիլի տարբեր անվանումներ. «Կենդանիների տրյուֆել», «Տրյուֆել, արմատ», «Դեղին տրյուֆել», «Երկար տրյուֆել», «Լայն տրյուֆել»:
 
Պատմաբան և կոնկիստադոր Պեդրո Սիեզա դե Լեոնի շնորհիվ Եվրոպան ամենայն մանրամասնությամբ է իմացել այնպիսի մշակաբույսի մասին, ինչպիսին է կարտոֆիլը: Իր «Պերուի տարեգրություն» աշխատության մեջ, որը հրատարակվել է 1553 թվականին Սևիլիա քաղաքում, նա հայտնել է, որ կարտոֆիլի հանդիպել է Կիտոյում (Էկվադոր), Պաստոյում (Կոլումբիա): Նա, հենվելով ինչպես իր սեփական դիտարկումների, այնպես էլ նախորդ նվաճողների տեղեկությունների վրա, տվել է կարտոֆիլի պատրաստման և պահպանման ճիշտ եղանակի մասին իր առաջին նկարագրությունը. «Տեղական մթերքներից, բացառությամբ եգիպտացորենի, կա ևս երկուսը, որոնք հնդիկների կողմից համարվում են հիմնական սննդամթերք։ Մեկին նրանք անվանում են պապաս՝ տրյուֆելների նման, որոնք եռալուց հետո ներսից դառնում են խաշած շագանակի պես փափուկ. այն չունի ո՛չ պատյան, ո՛չ ոսկոր, միայն այն, ինչ ունեն տրյուֆելները, քանի որ այն ձևավորվում է գետնի տակ: Այդ պտուղը ստացվում է խոտից, ինչպես մեր դաշտային կակաչը», «... չորացնում են արևի տակ և պահում մի բերքից մյուսը։ Չորացնելուց հետո այն անվանում են «չունյո», և այն շատ են գնահատում և թանկ արժե»:
 
Կարտոֆիլն առաջին անգամ Եվրոպա (Իսպանիա) է բերվել հավանաբար նույն Սիեզա դե Լեոնի կողմից 1551 թվականին՝ Պերուից վերադառնալուց հետո։ Երբեմն Եվրոպայում կարտոֆիլի տարածման արժանիքը վերագրվում է Ֆրենսիս Դրեյքին, որը, վերադառնալով Անգլիա 1580 թվականի սեպտեմբերին, բերել է այդ բույսի պալարները: Այնուամենայնիվ, յոթ տարի առաջ Իսպանիայում գրանցվել է սննդի մեջ կարտոֆիլի օգտագործման առաջին վկայությունը. 1573 թվականին այն ներառվել է Սևիլիայի արյան հիվանդանոցի համար գնված ապրանքների շարքում: Հետագայում կարտոֆիլը տարածվել է Իտալիայում, Բելգիայում, Գերմանիայում, Նիդեռլանդներում, Ֆրանսիայում, Մեծ Բրիտանիայում և եվրոպական այլ երկրներում։ Եվրոպայում հայտնված առաջին կարտոֆիլը համարվել է դեկորատիվ բույս, ընդ որում՝ թունավոր։ Ֆրանսիացի գյուղատնտես Անտուան-Օգյուստ Պարմենտիեն է (17371813) վերջնականապես ապացուցել, որ կարտոֆիլն ունի բարձր համային և սննդային հատկություններ։ Նրա ջանքերով է կարտոֆիլը տարածվել Ֆրանսիայի նահանգներում, իսկ հետո՝ այլ երկրներում։ Անգամ Պարմենտիեի կենդանության օրոք կարտոֆիլը օգնել է հաղթահարել Ֆրանսիայում նախկինում հաճախակի դարձած սովը և կանխարգելել ցինգա հիվանդությունը։ Պարմենտիեի անունով են կոչվում մի քանի ուտեստներ, որոնց հիմնական բաղադրիչը կարտոֆիլն է։
 
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBankЮнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигацииВ Армении сократят помощь для арцахских беженцевАрмянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине КрымаОванес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному боюПримечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст» Авантюризм кадровых движений: «Паст» Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст» Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лицКак собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст» Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. ПономаренкоНС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и ИраномАрпине Саркисян будет назначена главой МВД РАЕС направит в Грузию "политическую миссию"Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городахЧЕ: Результаты армянских шахматистовПрограмма «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст» Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст» Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст» Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст» Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст» Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах Компания UPay присоединилась к инфраструктуре Open QR компании IdramБесплатная карта Mastercard и 10% idcoin за безналичные покупки. IDBankВ Ереване подведены итоги 19-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике Университет «Евразия» объявил набор студентов Навстречу мечте: эксклюзивное предложение фонда «Музыка во имя будущего» для музыкантов и преподавателейГенеральный директор компании Ucom Ральф Йрикян принял участие в ежегодном технологическом саммите Silicon Mountains Экономим вместе. IDBank и IdramАНО «Евразия» организовала поэтический вечер «Чаренц и Горький. Литературные судьбы»Технологический саммит Silicon Mountains пройдет при поддержке Ucom Образовательная поездка в Дубай: эксклюзивное предложение Фонда «Музыка во имя будущего» Эвокабанк стал первым банком, присоединившимся к открытой QR-инфраструктуре IdramАНО «Евразия» стала первой международной командой на чемпионате по колке дров в БеларусиНа месте ресторана «Кактус» Нарек Налбандян открыл супермаркет: «Паст» Религиозная секта баталхаджинцев бросила вызов РоссииБлижневосточная Академия классической музыки совместно с Фондом «Музыка во имя будущего» представляют уникальную возможность для образовательных путешествий Стипендиат Фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Даян -лауреат первой премии Международного конкурса имени Арама Хачатуряна «Евгений Онегин» для армянских студентов: незабываемый вечер с АНО «Евразия»"«Узнай Евразию. Кыргызстан»: Новая программа от АНО «Евразия».«Не забудем, не простим!» Российские летчики почтили память боевых товарищей в Армении Почему Никол Пашинян не заинтересован в освобождении пленных и насильственно похищенных людей? «Паст» В Ереване при поддержке ВТБ (Армения) пройдут концерты пианиста Дениса Мацуева Ucom и Sunchild установили очередную солнечную электростанцию в Арени4,401,021 драм фонду Дети Армении. Бенефициар ноября — «Armenia Tree Project» Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст» Региональная торговая «диверсификация» и реальная картина: «Паст» Цифровая трансформация как путь к будущему банковских услуг