Ереван, 05.Ноябрь.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Приказ не сопротивляться поступил из Армении в Арцах: Карапетян «Подарок» власти Аршаку Карапетяну Отношения Армении с Россией должны быть на самом важном месте, а у Запада нет того продукта безопасности, который он может предоставить Армении: Аршак Карапетян Процветание нашей страны зависит от каждого из нас: Аршак Карапетян О чем говорит нахождение банков в числе лидеров в списке налогоплательщиков? «Паст» Кто на самом деле является владельцем «Спайки»? «Паст» Важно, что отношения между Ираном и Арменией дружественные и конструктивные: Канани Акция протеста у офиса ООН: требуют возвращения пленных ВИДЕО: Ситуация в Армении и вокруг Армении остается стабильно тяжелой: Карапетян У берегов Сицилии затонул парусник с туристами: один человек погиб, пропали без вести 6 человек


Ժամանակ որոշելու միջոց, պաշտամունքի առարկա, գրեթե անփոխարինելի կերակուր. «Փաստ»

Lifestyle

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Կարտոֆիլի հայրենիքը Հարավային Ամերիկան է, որտեղ դեռ կարելի է գտնել այդ բույսի վայրի տեսակները։ Կարտոֆիլի մշակությունը (նախ՝ վայրի թավուտների շահագործման միջոցով) սկսվել է մոտ 9-7 հազար տարի առաջ ժամանակակից Բոլիվիայի տարածքում։ Հնդկացիները ոչ միայն կերակուրի համար են օգտագործել կարտոֆիլը, այլ նաև պաշտել են այն՝ համարելով շնչավոր արարած։ Ենթադրվում է, որ ինկերի օրացույցում օգտագործվում էր ցերեկային ժամերը որոշելու հետևյալ եղանակը. չափման միավոր է եղել կարտոֆիլի եփման ժամանակը, որը մոտավորապես հավասար է մեկ ժամի: Այսինքն, Պերուում ասում էին՝ այնքան ժամանակ է անցել, որքան կպահանջվեր կարտոֆիլից ուտեստ պատրաստելու համար։ Կարտոֆիլի մասին առաջին հատուկենտ հիշատակումներ հայտնաբերվել են իսպանական փաստաթղթերում, որոնք նկարագրել են Գրանադայի Նոր Թագավորության (Կոլումբիա և Վենեսուելա) նվաճումը:
 
Նման հիշատակումներ առկա են Գոնսալո Խիմենես դե Կեսադայի, Խուան դե Կաստել յանոսի, Պասկուալ դե Անդոգոյայի և Ֆերնանդես դե Օվեդոյի մոտ: Գոնսալո Խիմենես դե Կեսադան իր «Գրանադայի նոր թագավորության նվաճման համառոտ ուրվագիծը» զեկույցում, խոսելով իր նվաճած տարածքի բնակիչների մասին, զեկուցել է սննդի համար օգտագործվող ամենակարևոր բույսերի մասին. «Այդ մարդկանց սնունդը նույնն է, ինչ Հնդկաստանի մյուս մասերում, քանի որ նրանց հիմնական սնունդը եգիպտացորենն ու յուկան է։ Բացի այդ, նրանք ունեն 2 կամ 3 տեսակի բույսեր, որոնք նրանք օգտագործում են սննդում, դրանցից է շաղգամի տեսքով կուբիասը, որը գցում են ճաշի մեջ, և որը կարևոր սննդատեսակ է»: Չիբչայի լեզվի անանուն «Բառարան–քերականության ձեռագրում» (մոտ 17-րդ դարի սկիզբ) բերված են կարտոֆիլի տարբեր անվանումներ. «Կենդանիների տրյուֆել», «Տրյուֆել, արմատ», «Դեղին տրյուֆել», «Երկար տրյուֆել», «Լայն տրյուֆել»:
 
Պատմաբան և կոնկիստադոր Պեդրո Սիեզա դե Լեոնի շնորհիվ Եվրոպան ամենայն մանրամասնությամբ է իմացել այնպիսի մշակաբույսի մասին, ինչպիսին է կարտոֆիլը: Իր «Պերուի տարեգրություն» աշխատության մեջ, որը հրատարակվել է 1553 թվականին Սևիլիա քաղաքում, նա հայտնել է, որ կարտոֆիլի հանդիպել է Կիտոյում (Էկվադոր), Պաստոյում (Կոլումբիա): Նա, հենվելով ինչպես իր սեփական դիտարկումների, այնպես էլ նախորդ նվաճողների տեղեկությունների վրա, տվել է կարտոֆիլի պատրաստման և պահպանման ճիշտ եղանակի մասին իր առաջին նկարագրությունը. «Տեղական մթերքներից, բացառությամբ եգիպտացորենի, կա ևս երկուսը, որոնք հնդիկների կողմից համարվում են հիմնական սննդամթերք։ Մեկին նրանք անվանում են պապաս՝ տրյուֆելների նման, որոնք եռալուց հետո ներսից դառնում են խաշած շագանակի պես փափուկ. այն չունի ո՛չ պատյան, ո՛չ ոսկոր, միայն այն, ինչ ունեն տրյուֆելները, քանի որ այն ձևավորվում է գետնի տակ: Այդ պտուղը ստացվում է խոտից, ինչպես մեր դաշտային կակաչը», «... չորացնում են արևի տակ և պահում մի բերքից մյուսը։ Չորացնելուց հետո այն անվանում են «չունյո», և այն շատ են գնահատում և թանկ արժե»:
 
Կարտոֆիլն առաջին անգամ Եվրոպա (Իսպանիա) է բերվել հավանաբար նույն Սիեզա դե Լեոնի կողմից 1551 թվականին՝ Պերուից վերադառնալուց հետո։ Երբեմն Եվրոպայում կարտոֆիլի տարածման արժանիքը վերագրվում է Ֆրենսիս Դրեյքին, որը, վերադառնալով Անգլիա 1580 թվականի սեպտեմբերին, բերել է այդ բույսի պալարները: Այնուամենայնիվ, յոթ տարի առաջ Իսպանիայում գրանցվել է սննդի մեջ կարտոֆիլի օգտագործման առաջին վկայությունը. 1573 թվականին այն ներառվել է Սևիլիայի արյան հիվանդանոցի համար գնված ապրանքների շարքում: Հետագայում կարտոֆիլը տարածվել է Իտալիայում, Բելգիայում, Գերմանիայում, Նիդեռլանդներում, Ֆրանսիայում, Մեծ Բրիտանիայում և եվրոպական այլ երկրներում։ Եվրոպայում հայտնված առաջին կարտոֆիլը համարվել է դեկորատիվ բույս, ընդ որում՝ թունավոր։ Ֆրանսիացի գյուղատնտես Անտուան-Օգյուստ Պարմենտիեն է (17371813) վերջնականապես ապացուցել, որ կարտոֆիլն ունի բարձր համային և սննդային հատկություններ։ Նրա ջանքերով է կարտոֆիլը տարածվել Ֆրանսիայի նահանգներում, իսկ հետո՝ այլ երկրներում։ Անգամ Պարմենտիեի կենդանության օրոք կարտոֆիլը օգնել է հաղթահարել Ֆրանսիայում նախկինում հաճախակի դարձած սովը և կանխարգելել ցինգա հիվանդությունը։ Պարմենտիեի անունով են կոչվում մի քանի ուտեստներ, որոնց հիմնական բաղադրիչը կարտոֆիլն է։
 
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Компания Ucom — платиновый партнер Армянского форума управления Интернетом (ArmIGF) «Русский след в Гюмри»: культурно-образовательная экскурсия от АНО «Евразия» Непревзойденный цинизм: «Паст» Впечатляющее выступление молодой армянской виолончелистки в Национальном оперном театре Китая: «Паст» Юнибанк предлагает упрощенное бизнес кредитование без финансового анализа предприятийНам не нужно искать политическую «крышу»: Директор «Спайки» прокомментировал распространяемые слухи: «Паст» В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари АкопянСотрудники Ucom приняли участие в работе по восстановлению леса в Вайоц ДзореFast Shift присоединился к открытой QR-инфраструктуре Idram «Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проектАНО «Евразия» организовала вечер, посвященный творчеству ЛермонтоваВклад в науку: Ереванский филиал РЭУ отметил выпуск 10-го, юбилейного номера сборника «проблемы социально-экономического развития: поиски перспективы, решения» Общественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности Новый и современный: филиал «Арабкир» IDBank возобновил свою работуКомпания Ucom запустила сеть 5G в первых девяти городах Научитесь экономить. Международный день сбережений с Idram Junior Настала очередь приграничных сел: кто присоединится к инициативе? «Паст» Грузинская мечта и армянские галлюцинации Юрий Навоян: грузинская мечта воплощается в жизнь «Евразия» и музей дружбы армянского и русского народов отметили 110-летие Амо СагиянаПочему представители инициативы «АйаКве» отправились в Иракский Курдистан? «Паст» «Это позор каждого армянина»: как Аршак Карапетян комментирует шум вокруг «знаменитой фотографии»? «Паст» Свидетельство прямого презрения и несерьёзного отношения: история одной фотографии «Это позор каждого армянина»: Аршак Карапетян отреагировал: Past. am Миллиардер Гуцериев торгует активами Беларуси в обмен на снятие санкций։ информация из турецких источниковАрмения между двух огней: «Паст» От гостиничного комплекса до яиц, водки, а теперь и природной родниковой воды: бизнес «современного олигарха» продолжает процветать: «Паст» Ucom и общественная организация SunChild установили очередную солнечную электростанцию в Варденисе Фильм режиссера Татев Мкртчян «Папа» получил специальный диплом на фестивале «Евразия-Кинофест» за лучшее режиссерское решение Молдавский провал повысит «цену» Пашиняна: «Паст» «Власть слаба, вместо того, чтобы уменьшилось число неграмотных в правительстве, оно увеличивается: мы знаем, кто будет нашими членами правительства, если мы станем властью»: «Паст» Конверс Банк и Kapitalbank подписали соглашение о сотрудничестве на Sibos 2024 IDBank и Idram – участники Mantashyants Global ExpoIDBank - участник HR Expo 2024 Почему армянский деятель, житель России, посетил парламент РФ? «Паст» Идеолог «Реальной Армении» и настоящая ... реальность: «Паст» Международная конференция консультантов CMC прошла в Армении с участием представителей из примерно 30 стран Единственная из Армении։ за что армянская компания вошла в авторитетную рейтинговую таблицу? «Паст» Акции в ближайшее время не ограничатся только информированием: что будет предложено оппозиционным силам? «Паст» Первый международный кинофестиваль «Евразия» пройдет в Москве с 17 по 21 октябряВ рамках сотрудничества компании Ucom и общественной организации SunChild увеличен доступ жителей Лчавана к питьевой воде «Олигарх сердца» властей «завоевывает поле» и в других сферах: «Паст» На полигоне «Алагяз» военной базы Южного военного округа (ЮВО) в Армении началось батальонное тактическое учение (БТУ) Каковы будут последствия сбора подписей для референдума по вопросу вступления в ЕС? «Паст» Клиент всегда в центре нашего внимания. IDBank «Всеармянский фронт» провел шествию осведомленности Поздравление лидера движения «Всеармянский фронт» с днем города Ереван Еревану от «Евразии»: молодежный флешмоб, посвященный 2806-летию армянской столицы Тень западной «демократии»: а кому в Армении запретят избираться? «Паст» Сила одного драма - фонду «Дети Армении»