«Հայաստանում այսօր ոչ թե քաղաքականություն, այլ ստախոսություն ու շանտաժ կա»․ «Փաստ»
Analysis
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Քաղաքագետ Աղասի Ենոքյանի կարծիքով, այսօր ստեղծված իրավիճակն իր պատճառներն ունի, որտեղ իրենց տեղն ունեն նաև այս փուլում թույլ տրված սխալները: Պարտությունից ու դրան նախորդող զարգացումներից հետո գործող իշխանությունը ոչ միայն չի հեռանում, այլև տեսանելի դաշտում նման ցանկություն էլ չունի: Ավելին, երբեմն շարունակում է ցուցադրել նույն ոճը, որով առաջնորդվում էր պատերազմից առաջ: Նշված իրողությունը, ըստ քաղաքագետի, մի քանի պատճառ ունի: «Կարծում եմ՝ իշխանությունն ուզում է որքան հնարավոր է երկար մնալ, որովհետև շատ բարդ է պատկերացնել, թե իշխանությունից հեռանալուց հետո Նիկոլ Փաշինյանի ոչ միայն քաղաքական, այլև անձնական ապագան ինչպիսին է լինելու:
Նա փորձում է ձգել պաշտոնավարումն այնքան ժամանակ, քանի դեռ ընդդիմությունը չի կարողանում այնպիսի պլան առաջարկել, որով նրան կհեռացնի»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց քաղաքագետը: Իսկ թե որոնք էին այն բացթողումները, որոնք իշխանությանը նման հնարավորություն տվեցին, Ա. Ենոքյանը նկատում է. «Մենք ամեն քայլում սխալվեցինք: Սխալվեցինք և՛ այն ժամանակ, երբ նրան բերեցինք իշխանության, և՛ այն ժամանակ, երբ նա կարողացավ իր ճաշակով միաբևեռ Ազգային ժողով և իր ճաշակով խորհրդարանական ընդդիմություն ձևավորել: Սխալվեցինք, երբ չկարողացանք տարբեր կոռուպցիոն սկանդալներն աշխատեցնել, սխալվեցինք նաև միջազգային հարաբերություններում:
Յուրաքանչյուր քայլում համարժեք չենք եղել իշխանությունների քայլերին: Սխալվեցինք նաև այս փուլում, երբ չկարողացանք անհրաժեշտ փողոցային ճնշում ցույց տալ»: Անդրադառնալով հասարակական տրամադրություններին, գործընթացների նկատմամբ ունեցած արձագանքին՝ քաղաքագետը շեշտեց. «Քանի որ հասարակությունը խիստ մանիպուլացված է, բաժանված է սևերի ու սպիտակների, նույն հասարակության որոշ մասի ցանկություններն ընդհանրապես ադեկվատ չեն իրականությանը: Ես լսել եմ անգամ այնպիսի կարծիքներ, որոնք տեղավորվում են «թող Հայաստանը դառնա Թուրքիայի վիլայեթ, բայց նախկինները չվերադառնան» մտքի մեջ: Մարդիկ այսպիսի անհեթեթություններ են արտահայտում, ինչը նշանակում է, որ պարզապես չեն կարողանում իրավիճակ գնահատել:
Իսկ թե ինչու, պատճառները պարզ են. մի պատճառը հասարակությանը մանիպուլացնելն էր, հետո կեղծ լուրերով սնելը: Եվ, իհարկե, ատելության սերմանումը նախկինների նկատմամբ, երբ շատ ավելի կարևոր է, որ նախկինները չվերադառնան, քան խնդիրները լուծվեն՝ «ավելի լավ է վատ ապրեմ, բայց հարևանս էլ վատ ապրի» տրամաբանության մեջ: Արժեքների ոտնահարման, հասարակությանը մանիպուլացնելու, անգամ հայրենիքը կորցնելու ցավը բթացնելու քաղաքականությունը, Ա. Ենոքյանի խոսքով, բերեց նաև մի վիճակի, երբ իշխանության հայտարարությունները համարժեք արձագանքի չեն արժանանում. «Ես օրինակներին կավելացնեի նաև այն, որ կարող են հայտարարել, թե Հայաստանի երկրորդ պաշտոնյան թուրքական շպիոն է, և Հայաստանում դրա հետ կապված մեծ հուզումներ չառաջանան: Մենք, բացի այդ, փաստորեն, այնպիսի իրավիճակի ենք հասել, որ իշխանության որևէ խոսք ճշմարտությանը չի համապատասխանում:
Եվ, ընդհանրապես, այս հեղհեղուկ վիճակում ինչ կուզեն՝ կասեն»: Աղասի Ենոքյանի խոսքով, մեծ հաշվով, այս իրավիճակը վտանգավոր է. «Մենք բոլոր առումներով հասել ենք վերջին: Այսինքն, մենք անվտանգության լրջագույն խնդիր ունենք, որին դիմագրավելու համար չունենք բանակ, չունենք նաև դիվանագիտություն: Բացի այդ, եթե մենք հիմա դեռ տնտեսական կոլապսի մեջ չենք, ապա վաղն ենք լինելու: Եվ ամեն տեսանկյունից հասարակությունը պառակտված է, ամեն տեսանկյունից խնդիր կա, և ես որևէ բնագավառ չեմ կարող նշել, որտեղ խնդիր չկա: Խոսքն ավելի շուտ ոչ թե խնդրի, այլ ճգնաժամի առկայության մասին է»: Անդրադառնալով այս իրավիճակում ընդդիմության դերին ու մարտավարությանը՝ քաղաքագետը մի քանի խնդիր առաձնացրեց. «Ընդդիմությունը նախևառաջ պետք է օրակարգ առաջադրի:
Այնպիսի օրակարգ, որով այսօր իշխանության կողմից առաջադրվող կեղծ օրակարգերը կժխտվեն: Բացի այդ, կոնսոլիդացիա է անհրաժեշտ, մինչդեռ այսօր 17-18 կուսակցություններն արդեն Նիկոլ Փաշինյանի առաջարկած արտահերթ ընտրությունների թակարդն են ընկել և պարզապես ընտրություններին են պատրաստվում: Բայց դա ուղղակի խայտառակություն է՝ Նիկոլ Փաշինյանին չի կարելի թույլ տալ ընտրություններ անցկացնել. նա ընտրությունները կկեղծի ու կմնա: Ն. Փաշինյանն այսօր ունի հասարակության շուրջ 1/3-ի լոյալությունը՝ լատենտ կամ ակտիվ, բայց դա կապ չունի, որովհետև, համոզված եմ, նա ընտրությունները կեղծելու է ամենակոպիտ ձևերով»:
Ինչ վերաբերում է արտաքին աջակցությանը՝ քաղաքագետը նկատեց. «Ինչպես ակնհայտ է՝ արևմուտքն ընդհանրապես Հայաստանի գործընթացներից դուրս է դրված:Հայաստանում գործընթացները ենթարկվում են Ռուսաստանին: Այս պահին Նիկոլ Փաշինյանը ունի Ռուսաստանի աջակցությունը. դժվար է պատկերացնել, թե ավելի հլու կամակատար Ռուսաստանը կգտնի, թե ոչ: Կարծում եմ, ամեն դեպքում, Ն. Փաշինյանը Ռուսաստանին մինչև ինչ-որ ժամանակ է պետք, որից հետո Հայաստանում կլինի մի իշխանություն, որն ավտոմատ կերպով կկարգավորի Հայաստանը, և տնտեսությունն այնքան չի փլուզվի, որ չկարողանա սպասարկել անգամ այստեղի ռուսական կայազորին»:
Այս իրավիճակում, սակայն, ըստ մեր զրուցակցի, խնդիրը ժամանակն է, որը մենք կորցնում ենք. «Ամեն օր ոչ թե կանգնած ենք մնում, այլ յուրաքանչյուր օր մեծ քայլերով հետ ենք գնում: Մեծ հաշվով, հիմա դժվար է ասել՝ Հայաստանում ընդհանրապես քաղաքականություն կա, թե ոչ: Հայաստանում այսօր ստախոսություն, շանտաժ, և, ընդհանրապես, սկզբունքներից դուրս պայմանավորվածություններ կան: Այս ամենին քաղաքական գործընթաց, իշխանության համար պայքար կոչելը դժվար է»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
