Երկուշաբթի դեկտեմբերի 1-ի առավոտյան բանկերի մասնաճյուղերում և փոխանակման կետերում փոխարժեքը կտրուկ փոխվեց` 1 դոլարի դիմաց կազմելով միջինը 445 դրամ առքը, 460 դրամ վաճառքը: Սա այն դեպքում, երբ նոյեմբերի 24-ին դրամի կտրուկ` 16 դրամով արժեզրկումից և 1 դոլարի դիմաց 435 դրամի հասնելուց հետո, հաջորդ օրերին փոխարժեքը գտնվում էր 435-440 դրամի միջակայքում:
Ուրբաթ օրը ՆԱՍԴԱՔ ՕԷՄԷՔՍ ԱՐՄԵՆԻԱ ֆոնդային բորսայում նույնպես դոլարը վաճառվել էր 438 դրամով: Ընդ որում, բորսայում վաճառքի ծավալները ոչ մի կերպ չէին տարբերվում միջին օրական վաճառքի ցուցանիշներից: Սակայն, ինչպես արդեն նշեցինք, հանգստյան օրերին հաջորդող երկուշաբթի, երբ ֆոնդային բորսայում դեռևս գործարքներ չէին եղել և միջին կշռված փոխարժեք չէր ձևավորվել, բանկերի մասնաճյուղերում և փոխանակման կետերում փոխարժեքը ևս մեկ կտրուկ ցնցում ունեցավ, հասնելով վերևում նշված ցուցանիշներին:
Առաջին տպավորությամբ երկուշաբթի օրը ֆինանսական շուկայում տեղի ունեցածը սուբյեկտիվ պատճառներ ունի: Իրադարձությունների տրամաբանությանը հետևելով, ևս նույն եզրակացությունն է ստացվում: Բանն այն է, որ միջազգային շուկայում փոխարժեքների կտրուկ տատանում այդ օրերին տեղի չունեցավ: Հայաստանում նույնպես այդ օրերին էական ոչ մի իրադարձություն չեղավ, որ կարող էր նման կտրուկ տատնման պատճառ դառնալ:
Այդ դեպքում ինչո՞վ էր պայմանավորված երկուշաբթի օրը բանկերում ու փոխանակման կետերում փոխարժեքի նման կտրուկ փոփոխությունը: Ընդ որում, առքի (միջինը 445 դրամ) և վաճառքի (միջինը 460 դրամ) մեծ տարբերությունից ենթադրվում էր, որ ավելի մեծ արժեզրկման սպասումներ կառաջանան բնակչության մոտ, մարդիկ զանգվածաբար կնետվեն դոլար գնելու, ինչը նշանակում էր, որ դոլարի վաճառքն այդ օրը բավականին բարձր շահույթներ էր ապահովելու: Ինչը և տեղի ունեցավ:
Բանկերն այդ օրը բավականին լուրջ շահույթ ունեցան արտարժույթի` նախորդ օրերին էապես ցածր գնով բորսայից ձեռք բերած դոլարի վաճառքով: Եթե փոխարժեքի կտրուկ բարձրացումը պայմանավորված լիներ շուկայական գործոններով, ապա գոնե նույն օրը դոլար վաճառքի մեծ ծավալներ կգրանցվեին նաև ֆոնդային բորսայում: Մինչդեռ այդ օրը բորսայում ընդհանրապես առք ու վաճառք չեղավ: Այսինքն, բանկերն ու փոխանակման կետերը դոլար ձեռք բերելու կարիք չունեին, նրանց այդ պահին ունեցածը բավարար էր, որն էլ վաճառվում էր առավելագույն բարձր գնով: Իսկ ինչո՞վ էր զբաղված Կենտրոնական բանկը: Կենտրոնական բանկը օրվա վերջին հանդես եկավ հայտարարությամբ, նշելով, որ փոխարժեքի մեծ տատանումները «կրում են կարճաժամկետ բնույթ», կոչ անելով «զերծ մնալ արժութային սպեկուլյացիաներից և անհարկի փոխարկումներից, քանի որ փոխարժեքի նման տատանողական վարքագծի պարագայում, դրանք իրենց մեջ կրում են բարձր ռիսկեր և ակնկալվող օգուտի փոխարեն կարող են հանգեցնել զգալի վնասների»:
Դժվար չէ ենթադրել, որ այդ ուշացած կոչը նույն օրը ոչինչ չփոխեց, քանի որ նման հայտարարություններ պետք է արվեն կանխելու համար խուճապային տրամադրությունները: Բացի դրանից, ԿԲ-ն պետք է թույլ չտար իր իսկ մատնանշած արժութային սպեկուլյացիաները, որոնք իրականացրեցին առաջին հերթին հայաստանյան բանկերը: Արդեն դեկտեմբերի 3-ին փոխարժեքը բանկերի մասնաճյուղերում կայունացել է առքուվաճառքի 439-442,5 դրամ 1 դոլարի դիմաց ցուցանիշի շուրջ:
Ընդ որում, դոլարը վաճառվում է որոշ սահմանափակումներով` ժամային կամ ծավալային: ԿԲ-ն, փաստորեն, ուշացումով բանկերին պարտադրել է զերծ մնալ նախորդ օրվա գործելաոճից, քանի որ այն շարունակվելու դեպքում լուրջ բարդություններ կունենանք ոչ միան ֆինանսական շուկայում, այլ տնտեսության մեջ և սոցիալական ոլորտում ընդհանրապես, իսկ երկարաժամկետ առումով հայկական դրամի հեղինակությունը էլի ավելի կտուժի և դոլարիզացիայի մակարդակը ավելի կբարձրանա:
Դրա վնասակար հետևանքների մասին բազմիցս Հայաստանին զգուշացրել են նաև միջազգային ֆինանսական կազմակերպությունները: Դոլար-դրամի իրական, շուկայում ձևավորված իրավիճակին համապատասխանող փոխարժեքը մասնագետների և ոլորտի պատասխանատուների գնահատմամբ` 440 դրամ 1 դոլարի դիմաց միջակայքն է:
Արման Համբարձումյան
Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education Competition
Experience comfortable traveling with IDBank premium cards
Ucom has published the 2023 financial audit report
UBPay has joined IAMTN Payments Network
The Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day 
Old Yerevan: IDBank’s New Branch in an Exclusive Format
AraratBank and SIA: Ongoing Partnership for Social Entrepreneurship
Ucom and SunChild NGO have installed a following solar power plant in Chakaten settlement
Ucom and Impact Hub Yerevan Launch the Ucom Fellowship Incubation Program
Armenia hosts the most prestigious International CMC Conference and the "Constantinus" Award Ceremony
Nokia and Team Telecom Armenia bring 25G PON commercial services to customers across Armenia
The Power of One Dram to "Moonk" technoschool
Ucom and SunChild NGO Bring Renewable Energy to Syunik's Borderline Regions
Incredibly long: Rocket Line 0% now for 12 months
Junius: A Financial Literacy Game in the Idram Junior App
Around 100,000 households are making use of Team's Internet;
2nd quarter indicators
New IDBank Branch in the City of Hrazdan
Ucom Successfully Concludes uGeneration Summer Internship Program
IDBank and Idram at the "Horizon" Camp: The Power of One Dram
Converse Bank has joined the UN Global Compact Initiative
Ucom Launches Special Promotion for Students Ahead of Academic Year
IDBank, Idram and Impact Hub Launch the SIA Armenia Incubation Program
Ucom General Director Ralph Yirikian Becomes First Guest Speaker at "Skills Lab"
AMD 4 165 643 to SIA Armenia program: Aren Mehrabyan Foundation is the august beneficiary of The Power of One Dram
Ucom, in Cooperation with SunChild NGO, Installs Solar Panels in Tsaghkavan
AraratBank once again completes the bond placement ahead of schedule
EIB Global signs first direct loan agreement with an Armenian commercial bank
Ucom Launches New Phase of Network Modernization in Armenia’s Regions
Free statements and references from IDBank
Ucom and Sunchild Launch New Phase of Joint Environmental Project
Ameriabank Receives 3 Awards for Excellence by Euromoney: the Best Bank, the Best Digital Bank, and the Best Bank for SMEs in Armenia for 2024
Unibank and Visa are gifting a trip to Tunisia for two
How to cut costs? 5 tips from IDBank and Idram
The Renovated Ucom Sales and Service Center Opened at Komitas 60
Choosing the seats: new feature in Idram&IDBank app
"Past" (Fact in Armenian) Armenians bought real estate in Dubai worth about $60 million in two days
Ucom and Impact Hub Yerevan jointly announces the launch of the Ucom Fellowship Incubation Program
EBRD and Ameriabank to support Armenian businesses through stable trade finance funding
IDBank continues the "By Your Side" Program
Unibank placed bonds ahead of schedule
Ucom’s fixed network has reached Byureghavan
How is the largest solar power plant in Armenia built?
AMD 4․046․161 to the Strong Mind NGO. July's beneficiary is the SIA Armenia program
Ucom is the main sponsor of the Armenian team at the Summer Olympic Games
Get 3000 idcoins by synchronizing your Idram and IDBank accounts
No payment via Idram? More than 21,000 points of sale accept payment via Idram
Ucom Offers New Affordable Bundle for Subscribers Traveling This Summer
Ucom’s General Director Participated in The Silicon Mountains Shirak Technology Forum
Ameriabank and COAF Pool Efforts to Develop Beekeeping in Lori Region
Araratbank allocates $10 million in funding to women entrepreneurs 
ZCMC CJSC general director R.N. Khudoli on the օccation of Internatioanal Labour day
World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the country
Mining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli
On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded
ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structure
