Վերջին շրջանում բավականին հաճախակի են դարձել խոսակցությունները բանկերի խոշորացման մասին: Բազմաթիվ են Կենտրոնական բանկի որոշման մասին քննադատությունենրով, փորձագիտական վերլուծություններով ու մասնագետների կարծիքներով հարուստ հոդվածները՝ տարբեր լրատվականներում: Հնչում են տարբեր կարծիքներ, ի դեպ, բավականին հակասական, ոմանք պնդում են, որ դրական է առևտրային բանկերի կապիտալի բարձրացումը մինչև 30 մլրդ դրամ՝ նախկին 5 մլրդ դրամի փոխարեն, ոմանք՝ բացասական: Այնուամենայնիվ, մի պահ թողնենք ստեղծված խառնաշփոթը և փորձենք ամեն ինչ հասկանալ:
Հայաստանում առաջին հերթին ուշադրության է արժանի այս պահին գործող բանկերի թիվը՝ 21: Այս ամենին գումարվում են նաև այն բազմաթիվ վարկային կազմակերպությունները, որոնք թեև բանկային գործունեություն ծավալելու լիցենզիա չունեն, սակայն գործնականում մատուցում են գրեթե նույն ծառայությունները: Հարց է առաջանում, արդյո՞ք շատ չեն այսքան բանկերն ու վարկային կազմակերպությունները 3 միլիոնանոց մի երկրի համար, որտեղ, ըստ պաշտոնական տվյալների, բնակչության շուրջ 1/3-ն ունի աղքատության սահմանային շեմից ավելի ցածր սոցիալական դրություն: Պատասխանը միանշանակ մտահոգության տեղիք է տալիս, սակայն այս բնագավառի խնդիրներն իրականում ավելի խորն են: Բանն այն է, որ բանկերի միջև ձևավորված մրցակցությունը, որը պետք է միտված լիներ տոկոսադրույքների նվազեցման և առավել նպաստավոր պայմաների ստեղծմանը, վերափոխվել է առավել շատ թվով հաճախորդների ներգրավման մրցակցությանը: Այսինքն՝ բոլոր բանկերը ցանկանում են առավել մեծ թվով հաճախորդներ ներգրավել, որն իրականացնում են հետևյալ կերպ.
Հասարակության մեջ քիչ չեն կարճ մտածողության տեր մարդիկ, ովքեր այնքան էլ չեն մտածում վաղվա օրվա մասին, և օգտագործելով բանկի թողտվությունը, վերցնում են այնպիսի վարկեր, որոնք հետագայում չեն կարողանալու մարել: Այնուհետև, որոշ ժամանակ անց, երբ գալիս է վարկը մարելու ժամանակը, հարկադիր բռնագանձումից խուսափելու համար, նրանք ստիպված նոր վարկ են վերցնում, որը բնականաբար ավելի մեծ է նախորդից: Նույն խնդրին նրանք հանդիպում են նաև 2-րդ վարկի դեպքում և այդպես շարունակ, արդյունքում՝ առաջանում է վարկային մի «սարդոստայն», որը շարունակ մեծանում է:
Հենց այս խնդրից խուսափելու նպատակով էլ ԿԲ-ն որոշել է բարձրացնել կապիտալի շեմը, որին, թեև, զոհ կգնան որոշ բանկեր, այնուամենայնիվ, կբարձրանա ֆինանսական ապահովվածության մակարդակը, որը հետագայում հնարավորություն կտա խուսափել բանկային համակարգում ճգնաժամի առաջացումից:
Այսօր մենք ունենք մի բանկային համակարգ, որտեղ առաջնային խնդիր է ոչ թե բանկերի կապիտալի նվազեցումը կամ բարձրացումը, այլ ոլորտի վերահսկելիության ապահովումը: Բանկի կողմից վարկի տրամադրման ֆունկցիան իրենից ներկայացնում է վարկառուին տնտեսապես որևէ շահույթ ապահովելը, սակայն ՀՀ-ում գործող բարձր տոկոսադրույքներով վարկ վերցնող քաղաքացին երբեք չի կարողանում շահույթ ունենալ, այլ հակառակը՝ շարունակաբար վերցնում է նոր վարկեր և այդպես թաղվում վարկային սարդոստայնում:
Խնդիրն այն է, որ վարկերը տրամադրվում են առանց խիստ կանոնակարգված պահանջների ու չափանիշների, սակայն բանկերի ծավալած գործունեությունն էլ կարելի է հասկանալ. ունեն փոքր կապիտալ, նրանց հաճախորդները պահանջում են փոքր վարկեր, իրենք էլ բավարարելու համար տրամադրում են վարկը: Փաստորեն, հանգում ենք այն եզրակացությանը, որ եթե բանկն ունենա մեծ կապիտալ, ի զորու կլինի աշխատել խոշոր բիզնեսի հետ (ինչն էլ կապահովի նրա հիմնական եկամուտը), արդեն շահագրգռված չի լինի աջ ու ձախ վարկեր տրամադրել: Միևնույն ժամանակ, եթե մշակվի հստակ վերահսկողական համակարգ, որը կկիրառվի առևտրային բանկերի կապիտալի նորմայի մեծացման հետ մեկտեղ, կկարողանանք երկարաժամկետում արձանագրել դրական արդյունքներ:
Սակայն ինչո՞ւ է քննարկման ալիքն այսքան մեծ: Նախ դա գալիս է տիրող բացասական ենթատեքստից, երբ բոլորը մտածում են միայն բացասական տեսանկյունից. այն է՝ փակվելու են որոշ բանկեր, մյուս տեսանկյունից էլ ֆինանսական գրագիտության ոչ այնքան բարձր մակարդակը ստիպում է քննարկել կարճաժամկետ հետևանքները՝ գործազրկություն, ավանդների կորուստ և այլն, որոնք իրականում խոշորացման ենթատեքստում, ըստ էության, ապահովագրված են:
Հայկ ԲեջանյանOrer.am, վերլուծաբան
Ucom and SunChild NGO Install Solar Plant in Malishka Community
Shop at Yerevan Mall and pay with Idram for a chance to win gifts
Unibank to Issue Subordinated Bonds for the First Time in Armenia
How Not to Go Bankrupt on Black Friday: 5 Smart Shopping Tips
IDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation.
Ucom’s 5G network launched in 11 new cities
UPay has joined Idram's Open QR infrastructure
A Free Mastercard and 10% idcoins with Cashless Payments. IDBank
The Results of the 19th Annual International Microelectronics Olympiad Summarized in Yerevan
AraratBank Named Best Investor Relations Bank Armenia 2024
General Director of Ucom participated in Silicon Mountains technological summit
Saving together: IDBank and Idram
ARARATBANK AND SINGAPORE GFTN SIGN MEMORANDUM OF UNDERSTANDING FOR DIGITAL TRANSFORMATION
Andron Participates in the Tomorrow Mobility World Congress 2024: Driving Innovation in E-Mobility
Acba bank and American Express Expand Collaboration in Armenia
The Silicon Mountains technology summit to be held with the support of Ucom
Evocabank became the first bank to join Idram’s open QR infrastructure
25% Off on RIA Money Transfers to Ukraine at AraratBank 
Yerevan to Host Unprecedented Serbian-Armenian Music Concert
AraratBank Stands with My Forest Armenia to establish Charles Aznavour Forest 
Ucom and Sunchild NGO install another solar plant in Areni
4,401,021 AMD to COAF. The November beneficiary is “Armenia Tree Project”
Go Digital or Go Home: Sergey Arakelyan
Yes to cashless! - cruises and gifts for AraratBank MC cardholders
Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner
AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024
AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and Leadership
Khachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari Hakobyan
Ucom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor
Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure
New and modern. Arabkir branch of IDBank reopened
AraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5%
Ucom launches 5G network across nine Armenian cities
Learn to save. World Savings Day with Idram Junior
Another solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis
Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024
IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo
AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International Transfers
IDBank participated in the HR Expo-24 conference
Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries
AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at Matenadaran
Ucom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community
The customer is always our top priority: IDBank
The October beneficiary of "The Power of a Dram" is the Children of Armenia Fund
Ameriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M
The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community
The winners of the 2024 joint program between SIA Armenia and "The Power of One Dram" have been announced
General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia
AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System
10% idcoin with IDBank Mastercard cards 
ZCMC CJSC general director R.N. Khudoli on the օccation of Internatioanal Labour day
World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the country
On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded
ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structure
No international support and no organization to take real steps to prevent decades of cultural, ethnic and religious hostility towards Armenians and their heritage. Anna Kostanyan
IDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation.1
How Not to Go Bankrupt on Black Friday: 5 Smart Shopping Tips2
Unibank to Issue Subordinated Bonds for the First Time in Armenia
3
Shop at Yerevan Mall and pay with Idram for a chance to win gifts
4
Ucom and SunChild NGO Install Solar Plant in Malishka Community
5