Վերջին շրջանում բավականին հաճախակի են դարձել խոսակցությունները բանկերի խոշորացման մասին: Բազմաթիվ են Կենտրոնական բանկի որոշման մասին քննադատությունենրով, փորձագիտական վերլուծություններով ու մասնագետների կարծիքներով հարուստ հոդվածները՝ տարբեր լրատվականներում: Հնչում են տարբեր կարծիքներ, ի դեպ, բավականին հակասական, ոմանք պնդում են, որ դրական է առևտրային բանկերի կապիտալի բարձրացումը մինչև 30 մլրդ դրամ՝ նախկին 5 մլրդ դրամի փոխարեն, ոմանք՝ բացասական: Այնուամենայնիվ, մի պահ թողնենք ստեղծված խառնաշփոթը և փորձենք ամեն ինչ հասկանալ:
Հայաստանում առաջին հերթին ուշադրության է արժանի այս պահին գործող բանկերի թիվը՝ 21: Այս ամենին գումարվում են նաև այն բազմաթիվ վարկային կազմակերպությունները, որոնք թեև բանկային գործունեություն ծավալելու լիցենզիա չունեն, սակայն գործնականում մատուցում են գրեթե նույն ծառայությունները: Հարց է առաջանում, արդյո՞ք շատ չեն այսքան բանկերն ու վարկային կազմակերպությունները 3 միլիոնանոց մի երկրի համար, որտեղ, ըստ պաշտոնական տվյալների, բնակչության շուրջ 1/3-ն ունի աղքատության սահմանային շեմից ավելի ցածր սոցիալական դրություն: Պատասխանը միանշանակ մտահոգության տեղիք է տալիս, սակայն այս բնագավառի խնդիրներն իրականում ավելի խորն են: Բանն այն է, որ բանկերի միջև ձևավորված մրցակցությունը, որը պետք է միտված լիներ տոկոսադրույքների նվազեցման և առավել նպաստավոր պայմաների ստեղծմանը, վերափոխվել է առավել շատ թվով հաճախորդների ներգրավման մրցակցությանը: Այսինքն՝ բոլոր բանկերը ցանկանում են առավել մեծ թվով հաճախորդներ ներգրավել, որն իրականացնում են հետևյալ կերպ.
Հասարակության մեջ քիչ չեն կարճ մտածողության տեր մարդիկ, ովքեր այնքան էլ չեն մտածում վաղվա օրվա մասին, և օգտագործելով բանկի թողտվությունը, վերցնում են այնպիսի վարկեր, որոնք հետագայում չեն կարողանալու մարել: Այնուհետև, որոշ ժամանակ անց, երբ գալիս է վարկը մարելու ժամանակը, հարկադիր բռնագանձումից խուսափելու համար, նրանք ստիպված նոր վարկ են վերցնում, որը բնականաբար ավելի մեծ է նախորդից: Նույն խնդրին նրանք հանդիպում են նաև 2-րդ վարկի դեպքում և այդպես շարունակ, արդյունքում՝ առաջանում է վարկային մի «սարդոստայն», որը շարունակ մեծանում է:
Հենց այս խնդրից խուսափելու նպատակով էլ ԿԲ-ն որոշել է բարձրացնել կապիտալի շեմը, որին, թեև, զոհ կգնան որոշ բանկեր, այնուամենայնիվ, կբարձրանա ֆինանսական ապահովվածության մակարդակը, որը հետագայում հնարավորություն կտա խուսափել բանկային համակարգում ճգնաժամի առաջացումից:
Այսօր մենք ունենք մի բանկային համակարգ, որտեղ առաջնային խնդիր է ոչ թե բանկերի կապիտալի նվազեցումը կամ բարձրացումը, այլ ոլորտի վերահսկելիության ապահովումը: Բանկի կողմից վարկի տրամադրման ֆունկցիան իրենից ներկայացնում է վարկառուին տնտեսապես որևէ շահույթ ապահովելը, սակայն ՀՀ-ում գործող բարձր տոկոսադրույքներով վարկ վերցնող քաղաքացին երբեք չի կարողանում շահույթ ունենալ, այլ հակառակը՝ շարունակաբար վերցնում է նոր վարկեր և այդպես թաղվում վարկային սարդոստայնում:
Խնդիրն այն է, որ վարկերը տրամադրվում են առանց խիստ կանոնակարգված պահանջների ու չափանիշների, սակայն բանկերի ծավալած գործունեությունն էլ կարելի է հասկանալ. ունեն փոքր կապիտալ, նրանց հաճախորդները պահանջում են փոքր վարկեր, իրենք էլ բավարարելու համար տրամադրում են վարկը: Փաստորեն, հանգում ենք այն եզրակացությանը, որ եթե բանկն ունենա մեծ կապիտալ, ի զորու կլինի աշխատել խոշոր բիզնեսի հետ (ինչն էլ կապահովի նրա հիմնական եկամուտը), արդեն շահագրգռված չի լինի աջ ու ձախ վարկեր տրամադրել: Միևնույն ժամանակ, եթե մշակվի հստակ վերահսկողական համակարգ, որը կկիրառվի առևտրային բանկերի կապիտալի նորմայի մեծացման հետ մեկտեղ, կկարողանանք երկարաժամկետում արձանագրել դրական արդյունքներ:
Սակայն ինչո՞ւ է քննարկման ալիքն այսքան մեծ: Նախ դա գալիս է տիրող բացասական ենթատեքստից, երբ բոլորը մտածում են միայն բացասական տեսանկյունից. այն է՝ փակվելու են որոշ բանկեր, մյուս տեսանկյունից էլ ֆինանսական գրագիտության ոչ այնքան բարձր մակարդակը ստիպում է քննարկել կարճաժամկետ հետևանքները՝ գործազրկություն, ավանդների կորուստ և այլն, որոնք իրականում խոշորացման ենթատեքստում, ըստ էության, ապահովագրված են:
Հայկ ԲեջանյանOrer.am, վերլուծաբան
Secret Santa at idplus: Anonymous Gift Cards
We condemn the unlawful actions by Armenia’s Gov. against the Armenian Apostolic Church. Jan Figel
Free Style issues Armenia’s first corporate bonds in the fashion retail sector, placed by Cube Invest
Unibank Completed the Placement of Its Third Issuance of Perpetual Bonds
Scholarship for 100 Artsakh Students as Part of IDBank’s “Side by Side” Program
The results of the second Junius financial literacy competition have been summarized
From idea to implementation: Ameriabank Presents the Programs Implemented under My Ameria, My Armenia CSR Campaign
Ucom and SunChild Launch the “Smart Birdwatching” Educational Program
AraratBank Supports Digitization of "Karin" Scientific Center Archive
Welcome to the ID booth: Big Christmas Market
Widest 5G Coverage, the Launch of the Uplay Platform, and the Integration of Cerillion: Ucom Summarizes 2025
Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark
How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform
Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon
Unibank Became a Member of BAFT
The December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation
EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in Armenia
Heading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live
Bvik and Idram Standing by Young Readers
IDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors
AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025
Ucom Promotes Space Engineering Education
Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in Armenia
AraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference 
Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day
Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnership
Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia
Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds
Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia
AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three Years
Apply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMD
Euromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row
S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospect
A Brand-New Section on Idram&IDBank
Several real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and Idram
AraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in Ljubljana
IDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026
Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia
Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025
IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on Guarantees
Ucom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course
Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilience
AraratBank and Arca's joint campaign has ended
IDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in Armenia
GRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia
Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition
Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi Camp
Idram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNet
Ucom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia
Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital Future 
ZCMC CJSC general director R.N. Khudoli on the օccation of Internatioanal Labour day
World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the country
On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded
ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structure
No international support and no organization to take real steps to prevent decades of cultural, ethnic and religious hostility towards Armenians and their heritage. Anna Kostanyan
Ucom and SunChild Launch the “Smart Birdwatching” Educational Program
1
From idea to implementation: Ameriabank Presents the Programs Implemented under My Ameria, My Armen...2
The results of the second Junius financial literacy competition have been summarized
3
Scholarship for 100 Artsakh Students as Part of IDBank’s “Side by Side” Program
4
Unibank Completed the Placement of Its Third Issuance of Perpetual Bonds5