Վերջին շրջանում բավականին հաճախակի են դարձել խոսակցությունները բանկերի խոշորացման մասին: Բազմաթիվ են Կենտրոնական բանկի որոշման մասին քննադատությունենրով, փորձագիտական վերլուծություններով ու մասնագետների կարծիքներով հարուստ հոդվածները՝ տարբեր լրատվականներում: Հնչում են տարբեր կարծիքներ, ի դեպ, բավականին հակասական, ոմանք պնդում են, որ դրական է առևտրային բանկերի կապիտալի բարձրացումը մինչև 30 մլրդ դրամ՝ նախկին 5 մլրդ դրամի փոխարեն, ոմանք՝ բացասական: Այնուամենայնիվ, մի պահ թողնենք ստեղծված խառնաշփոթը և փորձենք ամեն ինչ հասկանալ:
Հայաստանում առաջին հերթին ուշադրության է արժանի այս պահին գործող բանկերի թիվը՝ 21: Այս ամենին գումարվում են նաև այն բազմաթիվ վարկային կազմակերպությունները, որոնք թեև բանկային գործունեություն ծավալելու լիցենզիա չունեն, սակայն գործնականում մատուցում են գրեթե նույն ծառայությունները: Հարց է առաջանում, արդյո՞ք շատ չեն այսքան բանկերն ու վարկային կազմակերպությունները 3 միլիոնանոց մի երկրի համար, որտեղ, ըստ պաշտոնական տվյալների, բնակչության շուրջ 1/3-ն ունի աղքատության սահմանային շեմից ավելի ցածր սոցիալական դրություն: Պատասխանը միանշանակ մտահոգության տեղիք է տալիս, սակայն այս բնագավառի խնդիրներն իրականում ավելի խորն են: Բանն այն է, որ բանկերի միջև ձևավորված մրցակցությունը, որը պետք է միտված լիներ տոկոսադրույքների նվազեցման և առավել նպաստավոր պայմաների ստեղծմանը, վերափոխվել է առավել շատ թվով հաճախորդների ներգրավման մրցակցությանը: Այսինքն՝ բոլոր բանկերը ցանկանում են առավել մեծ թվով հաճախորդներ ներգրավել, որն իրականացնում են հետևյալ կերպ.
Հասարակության մեջ քիչ չեն կարճ մտածողության տեր մարդիկ, ովքեր այնքան էլ չեն մտածում վաղվա օրվա մասին, և օգտագործելով բանկի թողտվությունը, վերցնում են այնպիսի վարկեր, որոնք հետագայում չեն կարողանալու մարել: Այնուհետև, որոշ ժամանակ անց, երբ գալիս է վարկը մարելու ժամանակը, հարկադիր բռնագանձումից խուսափելու համար, նրանք ստիպված նոր վարկ են վերցնում, որը բնականաբար ավելի մեծ է նախորդից: Նույն խնդրին նրանք հանդիպում են նաև 2-րդ վարկի դեպքում և այդպես շարունակ, արդյունքում՝ առաջանում է վարկային մի «սարդոստայն», որը շարունակ մեծանում է:
Հենց այս խնդրից խուսափելու նպատակով էլ ԿԲ-ն որոշել է բարձրացնել կապիտալի շեմը, որին, թեև, զոհ կգնան որոշ բանկեր, այնուամենայնիվ, կբարձրանա ֆինանսական ապահովվածության մակարդակը, որը հետագայում հնարավորություն կտա խուսափել բանկային համակարգում ճգնաժամի առաջացումից:
Այսօր մենք ունենք մի բանկային համակարգ, որտեղ առաջնային խնդիր է ոչ թե բանկերի կապիտալի նվազեցումը կամ բարձրացումը, այլ ոլորտի վերահսկելիության ապահովումը: Բանկի կողմից վարկի տրամադրման ֆունկցիան իրենից ներկայացնում է վարկառուին տնտեսապես որևէ շահույթ ապահովելը, սակայն ՀՀ-ում գործող բարձր տոկոսադրույքներով վարկ վերցնող քաղաքացին երբեք չի կարողանում շահույթ ունենալ, այլ հակառակը՝ շարունակաբար վերցնում է նոր վարկեր և այդպես թաղվում վարկային սարդոստայնում:
Խնդիրն այն է, որ վարկերը տրամադրվում են առանց խիստ կանոնակարգված պահանջների ու չափանիշների, սակայն բանկերի ծավալած գործունեությունն էլ կարելի է հասկանալ. ունեն փոքր կապիտալ, նրանց հաճախորդները պահանջում են փոքր վարկեր, իրենք էլ բավարարելու համար տրամադրում են վարկը: Փաստորեն, հանգում ենք այն եզրակացությանը, որ եթե բանկն ունենա մեծ կապիտալ, ի զորու կլինի աշխատել խոշոր բիզնեսի հետ (ինչն էլ կապահովի նրա հիմնական եկամուտը), արդեն շահագրգռված չի լինի աջ ու ձախ վարկեր տրամադրել: Միևնույն ժամանակ, եթե մշակվի հստակ վերահսկողական համակարգ, որը կկիրառվի առևտրային բանկերի կապիտալի նորմայի մեծացման հետ մեկտեղ, կկարողանանք երկարաժամկետում արձանագրել դրական արդյունքներ:
Սակայն ինչո՞ւ է քննարկման ալիքն այսքան մեծ: Նախ դա գալիս է տիրող բացասական ենթատեքստից, երբ բոլորը մտածում են միայն բացասական տեսանկյունից. այն է՝ փակվելու են որոշ բանկեր, մյուս տեսանկյունից էլ ֆինանսական գրագիտության ոչ այնքան բարձր մակարդակը ստիպում է քննարկել կարճաժամկետ հետևանքները՝ գործազրկություն, ավանդների կորուստ և այլն, որոնք իրականում խոշորացման ենթատեքստում, ըստ էության, ապահովագրված են:
Հայկ ԲեջանյանOrer.am, վերլուծաբան
«Euromedia24» удостоил Рубена Матевосяна почётной премии «Хранитель армянской музыки» (видео)
«Осветим темноту вместе»: подарок Самвела Карапетяна Гюмри
Трамп приостановил крупномасштабные ветроэнергетические проекты по меньшей мере на 90 дней
Во Франции проводится расследование по факту кибератаки на почту: сообщается о пророссийских хакерах
За ситуацией вокруг армянской Церкви следят и в Лондоне — замглавы британского МИД
Георгий Макарян из Балашихи стал чемпионом мира по бразильскому джиу-джитсу
«Тайный Санта» на idplus: анонимные подарочные карты
ФСБ России сообщила о предотвращении теракта на магистральном нефтепроводе
Пентагон: наращивание военной мощи Китая делает США уязвимыми
Армянский бренд Yeprem представлен в 5-м сезоне сериала «Эмили в Париже»
Трамп рассмешил Сталлоне на вручении премии
Brent подорожала до $62,46 за баррель
Власти Армении не способны решить стоящие перед экономикой вызовы: Карапетян
Папа римский Лев: «Очень печально, что Россия отказалась от перемирия»
Сотрудничество между фондом «Музыка во имя будущего» и «Барур» - во имя распространения армянской музыки
Юнибанк завершил размещение бессрочных облигаций раньше срока
Разве дворовая команда сможет победить профессионалов. Аршак Карапетян
Стипендии для 100 студентов из Арцаха в рамках программы IDBank «Бок о бок»
Подведены итоги второго конкурса финансовой грамотности Junius
Кому и за что благодарен Пашинян?... «Паст»
В конце года правительство занято «соскабливанием» денег: «Паст»
Что происходит, когда одного человека нет в Армении? «Паст»
Роберт Амстердам рассказал престижному телеканалу о преследовании христиан в Армении
Путин: Товарооборот с Арменией скорректировался
Пашинян заявил Путину о важности восстановления ж/д, соединяющих Армению с Азербайджаном и Турцией
Госдеп опроверг сообщения о $60 млрд США на восстановление Газы
Песков: данные о якобы желании РФ восстановить сферы влияния СССР ошибочны
НАТО откроет в Румынии крупный центр для поставок оружия Украине
Армянский фильм победил на Первом морском молодежном фестивале вертикального кино и видео «Золотой Якорь»
Украинские беспилотники атаковали причалы и суда в крупном нефтяном порту Краснодарского края
Золото подорожало выше $4380 за унцию и обновило ценовой рекорд
Власти РА и некоторые заблудшие священнослужители должны отказаться от своих идеологии: «Паст»
Очередная неудача Никола Пашиняна: «Паст»
«Рубинян был тем, кто варил мне кофе»: «Паст»
В Ханты-Мансийском автономном округе-Югре прошел медиатур для иностранных журналистов аккредитованных при МИД РФ
Единство против разрушения Церкви: «Паст»
Артур Даниелян – бронзовый призер «Кубка Сильнейших» в Минске
Картина «Почтальон» Карена Геворкяна удостоилась специального упоминания на фестивале документального кино в Красноярске
Генсер: Рубен и другие армянские христианские заключённые находятся в тюрьме за защиту права народа Нагорного Карабаха
Bernama: в Малайзии из-за наводнений эвакуировали более 15 тыс. человек
Персидский залив окрасился цветом крови, как в библейском пророчестве
С азербайджанской железнодорожной станции Беюк-Кясик отправлен состав с топливом для Армении
Ucom и SunChild реализуют программу «Умное наблюдение за птицами»
Макрон заявил, что Европа должна быть готова к прямым переговорам с Россией
Поведение властей Армении демонстрирует, что Пашинян вышел за рамки закона: Роберт Амстердам
Напряжная ситуация во дворе церкви
Впервые гражданин РА был удостоен «Почетной грамоты» от президента РФ: «Паст»
Что не простили губернатору Ширака? «Паст»
Кампания абсолютного меньшинства против Армянской Церкви: «Паст»
Тегеран-Москва-Ереван: формирующаяся новая ось в Евразии: «Паст» 
Во Франции проводится расследование по факту кибератаки на почту: сообщается о пророссийских хакерах
Ливанский судья допросит в Болгарии судовладельца, объявленного в розыск в связи со взрывом в порту Бейрута
Тысячи словаков по всей стране вышли на протесты против правительства Фицо
Пашинян: Новый Свод церковных правил должен содержать правила добропорядочности для священнослужителей
Первопрестольный Святой Эчмиадзин вновь призвал 10 епископов вернуться в каноническое поле
В Ханты-Мансийском автономном округе-Югре прошел медиатур для иностранных журналистов аккредитован...1
«Рубинян был тем, кто варил мне кофе»: «Паст»2
Власти РА и некоторые заблудшие священнослужители должны отказаться от своих идеологии: «Паст»3
Сотрудничество между фондом «Музыка во имя будущего» и «Барур» - во имя распространения армянской му...4
Европейская помощь или вмешательство? Спешные шаги Калласа: «Паст»5