Բազմիցս հասարակական և քաղաքական գործիչները տարբեր ամբիոններից հնչեցնում են այն միտքը, որ պետք է վերջ տալ Հայաստանում տիրող օլիգարխիային, կրճատել ստվերային տնտեսությունը, պետք է հնարավորություն տալ զարգանալու փոքր և միջին բիզնեսին և այլն:
Սակայն այս պարագայում սովորաբար չեն անդրադառնում մի կարևոր հարցի. այն է` արդյո՞ք Հայաստանի տնտեսությունն առանց այդ համակարգի կարող է երկար գոյություն ունենալ կամ այդ համակարգը իր բացասական կողմերից բացի, ի՞նչ դրական էֆեկտներ է պարունակում:
Այս համակարգի դրական էֆեկտների մասին խոսելու համար բավական է միայն հիշել անցյալում տեղի ունեցած մի քանի փաստեր, որոնք սակայն քչերին են հայտնի և գրեթե չեն արծարծվում մամուլում և լրատվական կայքերում: Որպես օրինակ՝ 2010 թվականի ռուսական հրդեհները, որի պատճառով այրվեցին հազարավոր հեկտարներով ցանքատարածություններ: Արդյունքում՝ ՌԴ կառավարությունը մեկ տարով կասեցրեց հացահատիկի արտահանումը:
Հայաստանի Հանրապետությունը տարեկան սպառում է 650-720 հազար տոննա հացահատիկ, որի հիմնական մասը՝ շուրջ 400 հազար տոննա, ներկրում է ՌԴ-ից: Երբ 2010 թվականի օգոստոսին ՌԴ-ն արգելեց հացահատիկի արտահանումը, ՀՀ ռեզերվային պաշարը կազմում էր ընդամենը 270 հազար տոննա, այսինքն՝ ավելի քան 130 հազարով պակաս, քան անհրաժեշտ էր: Թվում էր, թե այս անելանելի իրավիճակը կբերի պարենային ճգնաժամի, սակայն բարեբախտաբար խնդիրն ունեցավ այլ լուծում:
Մեր երկրի ամենաճանաչված օլիգարխներից մեկը (անունը չենք հրապարակում քաղաքական ենթատեքստ չհաղորդելու համար), գործի դնելով բացառապես անձնական կապերը, կարողացավ հասնել նրան, որ 2010 թվականի սեպտեմբերին Կանադայից Հայաստան բերվեց պահանջվող հացահատիկի քանակը: Իհարկե, ներմուծողը ստացավ իր բաժին շահույթը, սակայն տնտեսական այդ բարդ պահին կարողացավ, ըստ էության, փրկել տնտեսությունը ճգնաժամային իրավիճակից:
Սա ընդամենը մի օրինակ է. նմանատիպ դեպքերը մեր իրականության մեջ բազմաթիվ են, և դրանք հիմնականում կմնան գաղտնի կամ սահմանափակ թվով մարդկանց հասանելի: Տարբեր ներդրումային և ռազմավարական ծրագրեր, որոնք հսկայական միջոցներ և ռիսկեր են պարունակում, անհնար է լուծել փոքր և միջին ձեռնարկատերերի միջոցներով:
Բերենք մեկ այլ օրինակ. հաճախ ենք պահանջում կրճատել ստվերը, ոմանք նույնիսկ մեղադրում են բազմաթիվ պաշտոնյաների՝ նշելով որ չեն կարողանում կրճատել այդ ստվերը: Իրականում, ՀՀ պետական համակարգի մասին անգամ մակերեսային պատկերացումներ ունեցող անձը լիովին հասկանում է, որ ստվերի իսպառ վերացումը ոչ թե օրերի, այլ ընդամենը ժամերի հարց է: Սակայն…
Բերենք ևս մեկ օրինակ. 2013 թվականին հայ-լեհական ռազմական պայմանագրի շրջանակներում Լեհաստանը պարտավորվեց արդիականացնել 84 միավոր հայկական T72 տանկ՝ դրանք դարձնելով գերժամանակակից պահանջներին համապատասխան: Պայմանագրի ընդհանուր արժեքը շուրջ 400 մլն դոլար էր: Հարց է առաջանում՝ իսկ որտեղի՞ց այդքան գումար պաշտպանության նախարարությանը՝ նման թանկարժեք պայմանագիր ստորագրելու համար:
Ակամայից գտնելով այս հարցի պատասխանը՝ պետք է հասկանանք, որ մերօրյա իրականության մեջ, օլիգարխիկ համակարգն ունի նաև կարևոր հատկանիշներ, առանց որոնց անհնար կլինի ապահովել ազգային անվտանգության բավարար մակարդակ: Իհարկե, ցանակալի է, որ այդ ամենի արդյունքում օլիգարխիան չվերածվի ամենատիրության և ամենաթողության:
Հայկ ԲեջանյանOrer.am, վերլուծաբան
Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education Competition
Experience comfortable traveling with IDBank premium cards
Ucom has published the 2023 financial audit report
UBPay has joined IAMTN Payments Network
The Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day 
Old Yerevan: IDBank’s New Branch in an Exclusive Format
AraratBank and SIA: Ongoing Partnership for Social Entrepreneurship
Ucom and SunChild NGO have installed a following solar power plant in Chakaten settlement
Ucom and Impact Hub Yerevan Launch the Ucom Fellowship Incubation Program
Armenia hosts the most prestigious International CMC Conference and the "Constantinus" Award Ceremony
Nokia and Team Telecom Armenia bring 25G PON commercial services to customers across Armenia
The Power of One Dram to "Moonk" technoschool
Ucom and SunChild NGO Bring Renewable Energy to Syunik's Borderline Regions
Incredibly long: Rocket Line 0% now for 12 months
Junius: A Financial Literacy Game in the Idram Junior App
Around 100,000 households are making use of Team's Internet;
2nd quarter indicators
New IDBank Branch in the City of Hrazdan
Ucom Successfully Concludes uGeneration Summer Internship Program
IDBank and Idram at the "Horizon" Camp: The Power of One Dram
Converse Bank has joined the UN Global Compact Initiative
Ucom Launches Special Promotion for Students Ahead of Academic Year
IDBank, Idram and Impact Hub Launch the SIA Armenia Incubation Program
Ucom General Director Ralph Yirikian Becomes First Guest Speaker at "Skills Lab"
AMD 4 165 643 to SIA Armenia program: Aren Mehrabyan Foundation is the august beneficiary of The Power of One Dram
Ucom, in Cooperation with SunChild NGO, Installs Solar Panels in Tsaghkavan
AraratBank once again completes the bond placement ahead of schedule
EIB Global signs first direct loan agreement with an Armenian commercial bank
Ucom Launches New Phase of Network Modernization in Armenia’s Regions
Free statements and references from IDBank
Ucom and Sunchild Launch New Phase of Joint Environmental Project
Ameriabank Receives 3 Awards for Excellence by Euromoney: the Best Bank, the Best Digital Bank, and the Best Bank for SMEs in Armenia for 2024
Unibank and Visa are gifting a trip to Tunisia for two
How to cut costs? 5 tips from IDBank and Idram
The Renovated Ucom Sales and Service Center Opened at Komitas 60
Choosing the seats: new feature in Idram&IDBank app
"Past" (Fact in Armenian) Armenians bought real estate in Dubai worth about $60 million in two days
Ucom and Impact Hub Yerevan jointly announces the launch of the Ucom Fellowship Incubation Program
EBRD and Ameriabank to support Armenian businesses through stable trade finance funding
IDBank continues the "By Your Side" Program
Unibank placed bonds ahead of schedule
Ucom’s fixed network has reached Byureghavan
How is the largest solar power plant in Armenia built?
AMD 4․046․161 to the Strong Mind NGO. July's beneficiary is the SIA Armenia program
Ucom is the main sponsor of the Armenian team at the Summer Olympic Games
Get 3000 idcoins by synchronizing your Idram and IDBank accounts
No payment via Idram? More than 21,000 points of sale accept payment via Idram
Ucom Offers New Affordable Bundle for Subscribers Traveling This Summer
Ucom’s General Director Participated in The Silicon Mountains Shirak Technology Forum
Ameriabank and COAF Pool Efforts to Develop Beekeeping in Lori Region
Araratbank allocates $10 million in funding to women entrepreneurs 
ZCMC CJSC general director R.N. Khudoli on the օccation of Internatioanal Labour day
World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the country
Mining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli
On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded
ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structure
