Բազմիցս հասարակական և քաղաքական գործիչները տարբեր ամբիոններից հնչեցնում են այն միտքը, որ պետք է վերջ տալ Հայաստանում տիրող օլիգարխիային, կրճատել ստվերային տնտեսությունը, պետք է հնարավորություն տալ զարգանալու փոքր և միջին բիզնեսին և այլն:
Սակայն այս պարագայում սովորաբար չեն անդրադառնում մի կարևոր հարցի. այն է` արդյո՞ք Հայաստանի տնտեսությունն առանց այդ համակարգի կարող է երկար գոյություն ունենալ կամ այդ համակարգը իր բացասական կողմերից բացի, ի՞նչ դրական էֆեկտներ է պարունակում:
Այս համակարգի դրական էֆեկտների մասին խոսելու համար բավական է միայն հիշել անցյալում տեղի ունեցած մի քանի փաստեր, որոնք սակայն քչերին են հայտնի և գրեթե չեն արծարծվում մամուլում և լրատվական կայքերում: Որպես օրինակ՝ 2010 թվականի ռուսական հրդեհները, որի պատճառով այրվեցին հազարավոր հեկտարներով ցանքատարածություններ: Արդյունքում՝ ՌԴ կառավարությունը մեկ տարով կասեցրեց հացահատիկի արտահանումը:
Հայաստանի Հանրապետությունը տարեկան սպառում է 650-720 հազար տոննա հացահատիկ, որի հիմնական մասը՝ շուրջ 400 հազար տոննա, ներկրում է ՌԴ-ից: Երբ 2010 թվականի օգոստոսին ՌԴ-ն արգելեց հացահատիկի արտահանումը, ՀՀ ռեզերվային պաշարը կազմում էր ընդամենը 270 հազար տոննա, այսինքն՝ ավելի քան 130 հազարով պակաս, քան անհրաժեշտ էր: Թվում էր, թե այս անելանելի իրավիճակը կբերի պարենային ճգնաժամի, սակայն բարեբախտաբար խնդիրն ունեցավ այլ լուծում:
Մեր երկրի ամենաճանաչված օլիգարխներից մեկը (անունը չենք հրապարակում քաղաքական ենթատեքստ չհաղորդելու համար), գործի դնելով բացառապես անձնական կապերը, կարողացավ հասնել նրան, որ 2010 թվականի սեպտեմբերին Կանադայից Հայաստան բերվեց պահանջվող հացահատիկի քանակը: Իհարկե, ներմուծողը ստացավ իր բաժին շահույթը, սակայն տնտեսական այդ բարդ պահին կարողացավ, ըստ էության, փրկել տնտեսությունը ճգնաժամային իրավիճակից:
Սա ընդամենը մի օրինակ է. նմանատիպ դեպքերը մեր իրականության մեջ բազմաթիվ են, և դրանք հիմնականում կմնան գաղտնի կամ սահմանափակ թվով մարդկանց հասանելի: Տարբեր ներդրումային և ռազմավարական ծրագրեր, որոնք հսկայական միջոցներ և ռիսկեր են պարունակում, անհնար է լուծել փոքր և միջին ձեռնարկատերերի միջոցներով:
Բերենք մեկ այլ օրինակ. հաճախ ենք պահանջում կրճատել ստվերը, ոմանք նույնիսկ մեղադրում են բազմաթիվ պաշտոնյաների՝ նշելով որ չեն կարողանում կրճատել այդ ստվերը: Իրականում, ՀՀ պետական համակարգի մասին անգամ մակերեսային պատկերացումներ ունեցող անձը լիովին հասկանում է, որ ստվերի իսպառ վերացումը ոչ թե օրերի, այլ ընդամենը ժամերի հարց է: Սակայն…
Բերենք ևս մեկ օրինակ. 2013 թվականին հայ-լեհական ռազմական պայմանագրի շրջանակներում Լեհաստանը պարտավորվեց արդիականացնել 84 միավոր հայկական T72 տանկ՝ դրանք դարձնելով գերժամանակակից պահանջներին համապատասխան: Պայմանագրի ընդհանուր արժեքը շուրջ 400 մլն դոլար էր: Հարց է առաջանում՝ իսկ որտեղի՞ց այդքան գումար պաշտպանության նախարարությանը՝ նման թանկարժեք պայմանագիր ստորագրելու համար:
Ակամայից գտնելով այս հարցի պատասխանը՝ պետք է հասկանանք, որ մերօրյա իրականության մեջ, օլիգարխիկ համակարգն ունի նաև կարևոր հատկանիշներ, առանց որոնց անհնար կլինի ապահովել ազգային անվտանգության բավարար մակարդակ: Իհարկե, ցանակալի է, որ այդ ամենի արդյունքում օլիգարխիան չվերածվի ամենատիրության և ամենաթողության:
Հայկ ԲեջանյանOrer.am, վերլուծաբան
Secret Santa at idplus: Anonymous Gift Cards
We condemn the unlawful actions by Armenia’s Gov. against the Armenian Apostolic Church. Jan Figel
Free Style issues Armenia’s first corporate bonds in the fashion retail sector, placed by Cube Invest
Unibank Completed the Placement of Its Third Issuance of Perpetual Bonds
Scholarship for 100 Artsakh Students as Part of IDBank’s “Side by Side” Program
The results of the second Junius financial literacy competition have been summarized
From idea to implementation: Ameriabank Presents the Programs Implemented under My Ameria, My Armenia CSR Campaign
Ucom and SunChild Launch the “Smart Birdwatching” Educational Program
AraratBank Supports Digitization of "Karin" Scientific Center Archive
Welcome to the ID booth: Big Christmas Market
Widest 5G Coverage, the Launch of the Uplay Platform, and the Integration of Cerillion: Ucom Summarizes 2025
Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark
How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform
Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon
Unibank Became a Member of BAFT
The December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation
EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in Armenia
Heading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live
Bvik and Idram Standing by Young Readers
IDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors
AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025
Ucom Promotes Space Engineering Education
Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in Armenia
AraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference 
Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day
Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnership
Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia
Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds
Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia
AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three Years
Apply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMD
Euromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row
S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospect
A Brand-New Section on Idram&IDBank
Several real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and Idram
AraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in Ljubljana
IDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026
Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia
Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025
IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on Guarantees
Ucom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course
Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilience
AraratBank and Arca's joint campaign has ended
IDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in Armenia
GRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia
Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition
Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi Camp
Idram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNet
Ucom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia
Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital Future 
ZCMC CJSC general director R.N. Khudoli on the օccation of Internatioanal Labour day
World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the country
On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded
ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structure
No international support and no organization to take real steps to prevent decades of cultural, ethnic and religious hostility towards Armenians and their heritage. Anna Kostanyan
Ucom and SunChild Launch the “Smart Birdwatching” Educational Program
1
From idea to implementation: Ameriabank Presents the Programs Implemented under My Ameria, My Armen...2
The results of the second Junius financial literacy competition have been summarized
3
Scholarship for 100 Artsakh Students as Part of IDBank’s “Side by Side” Program
4
Unibank Completed the Placement of Its Third Issuance of Perpetual Bonds5