Բազմիցս հասարակական և քաղաքական գործիչները տարբեր ամբիոններից հնչեցնում են այն միտքը, որ պետք է վերջ տալ Հայաստանում տիրող օլիգարխիային, կրճատել ստվերային տնտեսությունը, պետք է հնարավորություն տալ զարգանալու փոքր և միջին բիզնեսին և այլն:
Սակայն այս պարագայում սովորաբար չեն անդրադառնում մի կարևոր հարցի. այն է` արդյո՞ք Հայաստանի տնտեսությունն առանց այդ համակարգի կարող է երկար գոյություն ունենալ կամ այդ համակարգը իր բացասական կողմերից բացի, ի՞նչ դրական էֆեկտներ է պարունակում:
Այս համակարգի դրական էֆեկտների մասին խոսելու համար բավական է միայն հիշել անցյալում տեղի ունեցած մի քանի փաստեր, որոնք սակայն քչերին են հայտնի և գրեթե չեն արծարծվում մամուլում և լրատվական կայքերում: Որպես օրինակ՝ 2010 թվականի ռուսական հրդեհները, որի պատճառով այրվեցին հազարավոր հեկտարներով ցանքատարածություններ: Արդյունքում՝ ՌԴ կառավարությունը մեկ տարով կասեցրեց հացահատիկի արտահանումը:
Հայաստանի Հանրապետությունը տարեկան սպառում է 650-720 հազար տոննա հացահատիկ, որի հիմնական մասը՝ շուրջ 400 հազար տոննա, ներկրում է ՌԴ-ից: Երբ 2010 թվականի օգոստոսին ՌԴ-ն արգելեց հացահատիկի արտահանումը, ՀՀ ռեզերվային պաշարը կազմում էր ընդամենը 270 հազար տոննա, այսինքն՝ ավելի քան 130 հազարով պակաս, քան անհրաժեշտ էր: Թվում էր, թե այս անելանելի իրավիճակը կբերի պարենային ճգնաժամի, սակայն բարեբախտաբար խնդիրն ունեցավ այլ լուծում:
Մեր երկրի ամենաճանաչված օլիգարխներից մեկը (անունը չենք հրապարակում քաղաքական ենթատեքստ չհաղորդելու համար), գործի դնելով բացառապես անձնական կապերը, կարողացավ հասնել նրան, որ 2010 թվականի սեպտեմբերին Կանադայից Հայաստան բերվեց պահանջվող հացահատիկի քանակը: Իհարկե, ներմուծողը ստացավ իր բաժին շահույթը, սակայն տնտեսական այդ բարդ պահին կարողացավ, ըստ էության, փրկել տնտեսությունը ճգնաժամային իրավիճակից:
Սա ընդամենը մի օրինակ է. նմանատիպ դեպքերը մեր իրականության մեջ բազմաթիվ են, և դրանք հիմնականում կմնան գաղտնի կամ սահմանափակ թվով մարդկանց հասանելի: Տարբեր ներդրումային և ռազմավարական ծրագրեր, որոնք հսկայական միջոցներ և ռիսկեր են պարունակում, անհնար է լուծել փոքր և միջին ձեռնարկատերերի միջոցներով:
Բերենք մեկ այլ օրինակ. հաճախ ենք պահանջում կրճատել ստվերը, ոմանք նույնիսկ մեղադրում են բազմաթիվ պաշտոնյաների՝ նշելով որ չեն կարողանում կրճատել այդ ստվերը: Իրականում, ՀՀ պետական համակարգի մասին անգամ մակերեսային պատկերացումներ ունեցող անձը լիովին հասկանում է, որ ստվերի իսպառ վերացումը ոչ թե օրերի, այլ ընդամենը ժամերի հարց է: Սակայն…
Բերենք ևս մեկ օրինակ. 2013 թվականին հայ-լեհական ռազմական պայմանագրի շրջանակներում Լեհաստանը պարտավորվեց արդիականացնել 84 միավոր հայկական T72 տանկ՝ դրանք դարձնելով գերժամանակակից պահանջներին համապատասխան: Պայմանագրի ընդհանուր արժեքը շուրջ 400 մլն դոլար էր: Հարց է առաջանում՝ իսկ որտեղի՞ց այդքան գումար պաշտպանության նախարարությանը՝ նման թանկարժեք պայմանագիր ստորագրելու համար:
Ակամայից գտնելով այս հարցի պատասխանը՝ պետք է հասկանանք, որ մերօրյա իրականության մեջ, օլիգարխիկ համակարգն ունի նաև կարևոր հատկանիշներ, առանց որոնց անհնար կլինի ապահովել ազգային անվտանգության բավարար մակարդակ: Իհարկե, ցանակալի է, որ այդ ամենի արդյունքում օլիգարխիան չվերածվի ամենատիրության և ամենաթողության:
Հայկ ԲեջանյանOrer.am, վերլուծաբան
«Осветим темноту вместе»: подарок Самвела Карапетяна Гюмри
Трамп приостановил крупномасштабные ветроэнергетические проекты по меньшей мере на 90 дней
Во Франции проводится расследование по факту кибератаки на почту: сообщается о пророссийских хакерах
За ситуацией вокруг армянской Церкви следят и в Лондоне — замглавы британского МИД
Георгий Макарян из Балашихи стал чемпионом мира по бразильскому джиу-джитсу
«Тайный Санта» на idplus: анонимные подарочные карты
ФСБ России сообщила о предотвращении теракта на магистральном нефтепроводе
Пентагон: наращивание военной мощи Китая делает США уязвимыми
Армянский бренд Yeprem представлен в 5-м сезоне сериала «Эмили в Париже»
Трамп рассмешил Сталлоне на вручении премии
Brent подорожала до $62,46 за баррель
Власти Армении не способны решить стоящие перед экономикой вызовы: Карапетян
Папа римский Лев: «Очень печально, что Россия отказалась от перемирия»
Сотрудничество между фондом «Музыка во имя будущего» и «Барур» - во имя распространения армянской музыки
Юнибанк завершил размещение бессрочных облигаций раньше срока
Разве дворовая команда сможет победить профессионалов. Аршак Карапетян
Стипендии для 100 студентов из Арцаха в рамках программы IDBank «Бок о бок»
Подведены итоги второго конкурса финансовой грамотности Junius
Кому и за что благодарен Пашинян?... «Паст»
В конце года правительство занято «соскабливанием» денег: «Паст»
Что происходит, когда одного человека нет в Армении? «Паст»
Роберт Амстердам рассказал престижному телеканалу о преследовании христиан в Армении
Путин: Товарооборот с Арменией скорректировался
Пашинян заявил Путину о важности восстановления ж/д, соединяющих Армению с Азербайджаном и Турцией
Госдеп опроверг сообщения о $60 млрд США на восстановление Газы
Песков: данные о якобы желании РФ восстановить сферы влияния СССР ошибочны
НАТО откроет в Румынии крупный центр для поставок оружия Украине
Армянский фильм победил на Первом морском молодежном фестивале вертикального кино и видео «Золотой Якорь»
Украинские беспилотники атаковали причалы и суда в крупном нефтяном порту Краснодарского края
Золото подорожало выше $4380 за унцию и обновило ценовой рекорд
Власти РА и некоторые заблудшие священнослужители должны отказаться от своих идеологии: «Паст»
Очередная неудача Никола Пашиняна: «Паст»
«Рубинян был тем, кто варил мне кофе»: «Паст»
В Ханты-Мансийском автономном округе-Югре прошел медиатур для иностранных журналистов аккредитованных при МИД РФ
Единство против разрушения Церкви: «Паст»
Артур Даниелян – бронзовый призер «Кубка Сильнейших» в Минске
Картина «Почтальон» Карена Геворкяна удостоилась специального упоминания на фестивале документального кино в Красноярске
Генсер: Рубен и другие армянские христианские заключённые находятся в тюрьме за защиту права народа Нагорного Карабаха
Bernama: в Малайзии из-за наводнений эвакуировали более 15 тыс. человек
Персидский залив окрасился цветом крови, как в библейском пророчестве
С азербайджанской железнодорожной станции Беюк-Кясик отправлен состав с топливом для Армении
Ucom и SunChild реализуют программу «Умное наблюдение за птицами»
Макрон заявил, что Европа должна быть готова к прямым переговорам с Россией
Поведение властей Армении демонстрирует, что Пашинян вышел за рамки закона: Роберт Амстердам
Напряжная ситуация во дворе церкви
Впервые гражданин РА был удостоен «Почетной грамоты» от президента РФ: «Паст»
Что не простили губернатору Ширака? «Паст»
Кампания абсолютного меньшинства против Армянской Церкви: «Паст»
Тегеран-Москва-Ереван: формирующаяся новая ось в Евразии: «Паст»
Визит Оверчука в Ереван։ новые импульсы Москвы: «Паст» 
Во Франции проводится расследование по факту кибератаки на почту: сообщается о пророссийских хакерах
Ливанский судья допросит в Болгарии судовладельца, объявленного в розыск в связи со взрывом в порту Бейрута
Тысячи словаков по всей стране вышли на протесты против правительства Фицо
Пашинян: Новый Свод церковных правил должен содержать правила добропорядочности для священнослужителей
Первопрестольный Святой Эчмиадзин вновь призвал 10 епископов вернуться в каноническое поле
В Ханты-Мансийском автономном округе-Югре прошел медиатур для иностранных журналистов аккредитован...1
«Рубинян был тем, кто варил мне кофе»: «Паст»2
Власти РА и некоторые заблудшие священнослужители должны отказаться от своих идеологии: «Паст»3
Сотрудничество между фондом «Музыка во имя будущего» и «Барур» - во имя распространения армянской му...4
Европейская помощь или вмешательство? Спешные шаги Калласа: «Паст»5