Բազմիցս հասարակական և քաղաքական գործիչները տարբեր ամբիոններից հնչեցնում են այն միտքը, որ պետք է վերջ տալ Հայաստանում տիրող օլիգարխիային, կրճատել ստվերային տնտեսությունը, պետք է հնարավորություն տալ զարգանալու փոքր և միջին բիզնեսին և այլն:
Սակայն այս պարագայում սովորաբար չեն անդրադառնում մի կարևոր հարցի. այն է` արդյո՞ք Հայաստանի տնտեսությունն առանց այդ համակարգի կարող է երկար գոյություն ունենալ կամ այդ համակարգը իր բացասական կողմերից բացի, ի՞նչ դրական էֆեկտներ է պարունակում:
Այս համակարգի դրական էֆեկտների մասին խոսելու համար բավական է միայն հիշել անցյալում տեղի ունեցած մի քանի փաստեր, որոնք սակայն քչերին են հայտնի և գրեթե չեն արծարծվում մամուլում և լրատվական կայքերում: Որպես օրինակ՝ 2010 թվականի ռուսական հրդեհները, որի պատճառով այրվեցին հազարավոր հեկտարներով ցանքատարածություններ: Արդյունքում՝ ՌԴ կառավարությունը մեկ տարով կասեցրեց հացահատիկի արտահանումը:
Հայաստանի Հանրապետությունը տարեկան սպառում է 650-720 հազար տոննա հացահատիկ, որի հիմնական մասը՝ շուրջ 400 հազար տոննա, ներկրում է ՌԴ-ից: Երբ 2010 թվականի օգոստոսին ՌԴ-ն արգելեց հացահատիկի արտահանումը, ՀՀ ռեզերվային պաշարը կազմում էր ընդամենը 270 հազար տոննա, այսինքն՝ ավելի քան 130 հազարով պակաս, քան անհրաժեշտ էր: Թվում էր, թե այս անելանելի իրավիճակը կբերի պարենային ճգնաժամի, սակայն բարեբախտաբար խնդիրն ունեցավ այլ լուծում:
Մեր երկրի ամենաճանաչված օլիգարխներից մեկը (անունը չենք հրապարակում քաղաքական ենթատեքստ չհաղորդելու համար), գործի դնելով բացառապես անձնական կապերը, կարողացավ հասնել նրան, որ 2010 թվականի սեպտեմբերին Կանադայից Հայաստան բերվեց պահանջվող հացահատիկի քանակը: Իհարկե, ներմուծողը ստացավ իր բաժին շահույթը, սակայն տնտեսական այդ բարդ պահին կարողացավ, ըստ էության, փրկել տնտեսությունը ճգնաժամային իրավիճակից:
Սա ընդամենը մի օրինակ է. նմանատիպ դեպքերը մեր իրականության մեջ բազմաթիվ են, և դրանք հիմնականում կմնան գաղտնի կամ սահմանափակ թվով մարդկանց հասանելի: Տարբեր ներդրումային և ռազմավարական ծրագրեր, որոնք հսկայական միջոցներ և ռիսկեր են պարունակում, անհնար է լուծել փոքր և միջին ձեռնարկատերերի միջոցներով:
Բերենք մեկ այլ օրինակ. հաճախ ենք պահանջում կրճատել ստվերը, ոմանք նույնիսկ մեղադրում են բազմաթիվ պաշտոնյաների՝ նշելով որ չեն կարողանում կրճատել այդ ստվերը: Իրականում, ՀՀ պետական համակարգի մասին անգամ մակերեսային պատկերացումներ ունեցող անձը լիովին հասկանում է, որ ստվերի իսպառ վերացումը ոչ թե օրերի, այլ ընդամենը ժամերի հարց է: Սակայն…
Բերենք ևս մեկ օրինակ. 2013 թվականին հայ-լեհական ռազմական պայմանագրի շրջանակներում Լեհաստանը պարտավորվեց արդիականացնել 84 միավոր հայկական T72 տանկ՝ դրանք դարձնելով գերժամանակակից պահանջներին համապատասխան: Պայմանագրի ընդհանուր արժեքը շուրջ 400 մլն դոլար էր: Հարց է առաջանում՝ իսկ որտեղի՞ց այդքան գումար պաշտպանության նախարարությանը՝ նման թանկարժեք պայմանագիր ստորագրելու համար:
Ակամայից գտնելով այս հարցի պատասխանը՝ պետք է հասկանանք, որ մերօրյա իրականության մեջ, օլիգարխիկ համակարգն ունի նաև կարևոր հատկանիշներ, առանց որոնց անհնար կլինի ապահովել ազգային անվտանգության բավարար մակարդակ: Իհարկե, ցանակալի է, որ այդ ամենի արդյունքում օլիգարխիան չվերածվի ամենատիրության և ամենաթողության:
Հայկ ԲեջանյանOrer.am, վերլուծաբան
Самый старый мужчина в мире родился в год, когда затонул «Титаник» и умер в возрасте 112 лет
ВТБ (Армения) снижает ставки по кредитам для малого бизнеса
Цена нефти Brent стабилизировалась у $72,9 за баррель
Иран приветствует соглашение о прекращении огня между Ливаном и Израилем
«Аэрофлот» начал увольнения из-за проблем с обслуживанием самолетов
Сколько граждан РА, обучающихся за рубежом в последние годы, получили отсрочку от призыва на обязательную военную службу? «Паст»
Почему вся система международного права оказалась в крайне уязвимом и нестабильном состоянии? «Паст»
Между Николом Пашиняном и Араратом Мирзояном «пробежала черная кошка»? «Паст»
Своеобразная «концепция» «борьбы» с преступностью: «Паст»
Ucom и Sunchild установили солнечную электростанцию в селе Малишка
Молодежные организации IUSY и YES потребовали от Азербайджана освободить армянских пленных
Армения не примет участия в саммите ОДКБ в Астане
Расплачивайтесь по Idram в Ереван Мол и выигрывайте подарки!
Юные армянские гимнастки из Серпухова завоевали золото на первенстве городского округа
Дудукист Виталий Погосян выступит в симфоническом шоу Hans Zimmer’s Universe
Праздничный концерт в честь Дня матери от АНО «Евразия» собрал в Кремле больше 2 тысяч многодетных семей
Рекордный долгожитель Олимпийских игр: Хэйг Прист
Покорение арктической сцены Степанакертским русским драматическим театром
«Единственный Западный Азербайджан находится на территории Ирана»: посол Франции
Показом фильма «Месье Азнавур» открылся 27-й Пражский кинофестиваль французских фильмов
Изделия армянских мастеров представлены на Рождественской ярмарке Шпиттельберга в Вене
Генрих Мхитарян начал писать автобиографию
Фонд «Музыка во имя будущего» предлагает талантливым молодым музыкантам стать участниками программы «Образовательная поездка в Дубай»
Министр окружающей среды Канады Стивен Гилбо призвал к освобождению армянских заключенных, незаконно удерживаемых в Азербайджане
Кто станет депутатом? «Паст»
Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»
Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»
В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»
Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации
Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов
Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей Анпилогов
Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепита
МИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсами
Бельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и Бельгии
Мы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан Фидан
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащих
Россия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частью
Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBank
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации
В Армении сократят помощь для арцахских беженцев
Армянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине Крыма
Ованес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному бою
Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»
Авантюризм кадровых движений: «Паст»
Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»
Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лиц
Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»
«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»
Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. Пономаренко 
«Армянские Орлы» приветствует решение Национального Трибунала: Хачик Асрян
Миф о либерализации визового режима ЕС представляет новую опасность для Армении. «Паст»
Армению в финале мирового конкурса представит красавица и умница Ирина Захарова.
Важные процессы вокруг Диаспоры: генерал-майор Аршак Карапетян раскрывает скобки
Какова единственная формула счастья армянского народа? Арман Варданян (видео)
Своеобразная «концепция» «борьбы» с преступностью: «Паст»1
Между Николом Пашиняном и Араратом Мирзояном «пробежала черная кошка»? «Паст»2
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди ...3
Кто станет депутатом? «Паст»4
Почему вся система международного права оказалась в крайне уязвимом и нестабильном состоянии? «Паст»5