Վարկային միջոցների ներգրավվածությունը տնտեսության մեջ զգալիորեն աճել է
Аналитика
Առևտրային բանկերի կողմից տրամադրվող վարկերում գերակշռում են արտարժույթով տրամադրվող վարկերը՝ 61%, թեև սպառողական վարկերում գերիշխում են դրամով հատկացված վարկերը՝ 81,5 %, իսկ հիպոթեքային վարկերում՝ դրամով վարկերը կազմում են 46%: Ի տարբերություն առևտրային բանկերի, վարկային կազմակերպությունների կողմից տրամադրվող վարկերում գերակշռում են դրամով տրվող վարկերը` 64%, իսկ արտարժույթով վարկերը կազմում են 36%: Առևտրային բանկերի կողմից վարկավորման միջին կշռված տոկոսադրույքը կազմել է այս տարի 16,46%: Վարկային կազմակերպությունների դոլլարով տրամադրված վարկերի տոկոսադրույքը կազմում է 16-18%, իսկ դրամով տրվող վարկերի տոկոսադրույքը կազմում է 20- 24% և ավելի:
Առևտրային բանկերի վարկերի կառուցվածքում զգալի տեսակարար կշիռ ունեն առևտրի՝ 18,7%, մշակող արդյունաբերության՝ 9,6%, գյուղատնտեսության՝ 7,4%, էլեկտրաէներգիայի արտադրության՝ 7%, շինարարության՝ 6%, ֆինանսական և ապահովագրական գործունեության՝ 5,3% ոլորտներին հատկացվող վարկերը, ինչպես նաև հիպոտեքային վարկերը՝ 8,1% և սպառողական վարկերը՝ 21,6%: Առևտրի ոլորտին հատկացված վարկերը, սպառողական վարկերը և հիպոտեքային վարկերը միասին կազմում են ամբողջ վարկերի մոտ կեսը՝ 48,3%-ը: Այս ամբողջ թվաբանության մեջ մի շարք հուսադրող կետեր կան. մասնավորապես այն, որ հիպոտեքային վարկերը իրենց ծավալներով հանրապետության առաջատարներից են: Դա նշանակում է, որ առավել մեծ թվով երիտասարդ ընտանիքներ են հիմնավորվում Հայաստանում և ձեռք են բերում բնակարաններ: Այս փաստը հուսադրող է նաև այնքանով, որ կարող է զսպիչ գործոն հանդիսանալ արտագաղթի համար. Հայաստանը լքելու մտադրություն ունեցողները այդպիսի ռիսկային երկարաժամկետ վարկեր չէին վերցնի: Հետաքիքիր և հուսադրող է նաև հաջորդ հանգամանքը՝ գյուղատնտեսության ոլորտում վարկավորումը աճել է 17,6%-ով՝ հասնելով 137,6 մլրդ. դրամի: Մշակող արդյունաբերության ոլորտում վարկավորման ծավալները կազմել են 179,9 մլրդ. դրամ, իսկ աճը՝ 9,2%: Անշուշտ, գյուղատնտեսության մեջ վարկերի ներգրավումը բավականին բարդ խնդիր է, որովհետև դրանք համարվում են մեծ ռիսկայնություն ունեցող վարկեր, սակայն առանց վարկավորման՝ տնտեսության այս ճյուղը պարզապես կդադարի գոյություն ունենալուց: Իսկ 17,6% աճը վկայում է, որ անկախ եղանակի մատուցած անակնկալներից՝ գյուղատնտեսական արտադրանքի ծավալները աճի միտումներ ունեն և կարիք կա նոր միջոցներ ներգրավել: Նույնը վերաբերվում է մշակվող արդյունաբերության ոլորտին: Վարկավորման համընդհանուր աճը դրական միտում կարող է լինել տնտեսության համար, որովհետև առանց զուգահեռ վարկային միջոցների ներգրավման՝ բարեկեցության աճ չի կարող լինել անգամ կենցաղում: Այժմ մեր տնտեսության համար կարևոր է առևտրային բանկերի և վարկային կազմակերպությունների կողմից իրականացվող վարկային քաղաքականության վերանայումը՝ մասնավորապես գործառնությունների տոկոսադրույքների նվազեցում, ինչպես նաև վարկերի վերադարձման ժամանակացույցի խախտման դեպքում տուգանքների, պատիժների և ներման հարցերի ավելի ճկուն մեխանիզմների ստեղծում, ինչը ներկայումս հատկապես արդիական է գյուղատնտեսական վարկերի պարագայում: Անդրանիկ Բարսեղյան
