«Նիկոլ Փաշինյանն ու նրա կապիտուլյանտ թիմը սպառնում են ՀՀ պետականությանը». «Փաստ»

Интервью 16 Апрель, 2022 9:06

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Քաղաքագետ Գագիկ Համբարյանի հետ զրույցում անդրադարձել ենք վերջին շրջանում տեղի ունեցող ու սպասվելիք գործընթացներին՝ սկսած բրյուսել յան հանդիպումից, վերջացրած հաջորդող հայտարարություններով ու Արցախի վերաբերյալ ԱԺ-ում այս օրերին հնչած ելույթներով:

Քաղաքագետի խոսքով, գործ ունենք ոչ միայն Արցախին, այլև, ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի գոյությանը սպառնացող վտանգի հետ: «Նիկոլի և իր թիմակիցների կողմից առաջ է տարվում Արցախի կարգավիճակի նշաձողն իբրև իջեցնելու մասին թեզը: Իրականում առաջ է տարվում «Արցախն Ադրբեջան է և վերջ» օպերացիան: Նիկոլ Փաշինյանը իր՝ նախօրեի ու չորեքշաբթի օրվա ելույթներով ապացուցեց, որ իր քաղաքական հայրերը նստած են Բրյուսելում: Ինքը հենց Բրյուսել այցից հետո ԱԺ ամբիոնից լկտիություն ցույց տվեց՝ հասկացնելով, թե «Արցախն Ադրբեջան է»: Եթե ինքն առաջ տարավ այդ օպերացիան, հաջորդը լինելու է Սյունիքի մարզը: Որքան Նիկոլ անհողը և նրա թիմը զիջումների գնան, այնքան թուրքերի ախորժակն էլ ավելի է մեծանալու: Որքան զիջումների են գնում, թուրքերն արդյունքում էլ ավելի են լկտիանում: Իսկ Ադրբեջանը չի սահմանափակվելու միայն Արցախն իրենով անելով, իր գլխավոր նպատակը Սյունիքը գրավելն է: Որևիցե մեկի մոտ երազանք կամ պատրանք թող չստեղծվի, թե Արցախը հանձնելով՝ Հայաստանին խաղաղություն են բերելու: Հաջորդը լինելու է Սյունիքը, Սյունիքից հետո Նիկոլը թուրքերին է նվիրելու Գեղարքունիքի մարզը ու իր բոլոր հակապետական, հակահայկական քայլերը բացատրելու է պատերազմը չեզոքացնելու նպատակներով: Դրանով իրենք կիրականացնեն իրենց այն քարտեզի, այսպես ասած, ծրագիրը, որը կախված է Ադրբեջանի ԶՈւ գլխավոր շտաբի շենքում»,- «Փաստի» հետ զրույցում ասաց քաղաքագետը:

Գ. Համբարյանը հիշեցրեց՝ կապիտուլ յացիայի փաստաթուղթը ստորագրելով՝ Նիկոլ Փաշինյանը ասել էր՝ «խաղաղություն եմ բերել, կյանքեր եմ փրկել». «Հիմա ամբողջ Արցախը տալիս է թուրքերին ու ժեխին համոզում, որ ինքը դրանով խաղաղություն է բերելու, իսկ եթե այլ ճանապարհով գնա, թուրքերը Փառուխն ու Քարագլուխը կտոր-կտոր են տանելու: Իրականում ՀՀ պետականությանը սպառնում են Նիկոլ Փաշինյանն ու նրա կապիտուլ յանտ թիմը, որը աշխարհում ասոցացվում է որպես պարտության ու նսեմացման սիմվոլ: Որքան այս անձնավորությունը շարունակի զբաղեցնել ՀՀ վարչապետի պաշտոնը, մեր հայրենիքը ոչ թե օր առ օր, ոչ թե ժամ առ ժամ, այլ վայրկյան առ վայրկյան է ավելի խայտառակ վիճակում հայտնվելու»:

Գագիկ Համբարյանը շեշտեց՝ բրյուսել յան հանդիպումին հաջորդած իրադարձություններից հետո իր համար հասկանալի դարձավ, թե իրականում գաղափարը որն էր: «Ինչպես հասկացանք, ԵԱՀԿ Մինսկի խումբն այս պահին պարալիզացված է: Սերգեյ Լավրովը, Մոսկվայում հանդիպելով ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի հետ, հայտարարեց, որ ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան հրաժարվել են ԵԱՀԿ ՄԽ ֆորմատում համագործակցել ՌԴ-ի հետ: Ես բրյուսել յան հանդիպումը համարում եմ Նիկոլ Փաշինյանի փորձը՝ երկու աթոռներին նստելու իր քաղաքականությունը շարունակելու իմաստով: Կարծում եմ՝ շատ լավ իմանալով այն մասին, որ ՄԽ-ը, որպես այդպիսին, գոյություն չունի, առաջնահերթությունը բանակցային գործընթացում փորձում է տալ ԵՄ-ին: Ստացվում է՝ կարևորագույն հարցերը, ինչպես ՀՀ սահմանների դելիմիտացիան ու դեմարկացիան են, նաև տրանսպորտային ուղիների վերականգնումը, «խաղաղության պայմանագիրը», ՀՀ վարչապետը քննարկում է Բրյուսելում, ինչն իր մեջ շատ մեծ վտանգներ է պարունակում»:

Այս առումով նա նկատեց՝ երբ ԵԱՀԿ ՄԽ-ը կար, ՀՀ-ն արտաքին քաղաքականության մեջ «և՛, և՛» սկզբունքով առաջ շարժվելու շատ հնարավորություններ ուներ: «Հիմա, երբ, ըստ էության, ԵԱՀԿ ՄԽ-ը չկա, երբ այս միջազգային ծայրահեղ լարված իրավիճակում ՄԽ համանախագահող 3 երկրներից երկուսը մի տանդեմի մեջ գործում են երրորդի դեմ, ՀՀ վարչապետը մեկնում է Բրյուսել ու հանդիպումներ ունենում ԵՄ հովանու ներքո: Հետո վերոնշյալ քննարկումների շուրջ հայտարարություններ են հնչում: Հետաքրքիր է, չի՞ մտածում, թե դրան ինչպես կարձագանքեր ռազմավարական գործընկեր ՌԴ-ն: Մեծ հաշվով, այս լարված միջազգային իրավիճակում մենք շատ քիչ հնարավորություններ ունենք օգտվել «և՛, և՛» սկզբունքից, հիմա մեր դիմաց դրված է «կա՛մ, կա՛մ»-ը:

Հիմա, երբ բրյուսել յան այցից հետո «փազլը» դասավորում ես, հասկանում ես, թե իրականում ինչ է տեղի ունեցել Արցախյան բանակցային գործընթացի և, ընդհանրապես, հայ-ադրբեջանական, հայ-թուրքական հարաբերությունների շրջանակներում: Մենք տեսնում ենք, որ Հայաստանի վարչապետը նախընտրությունը տալիս է Արևմուտքին: Նկատենք նաև, որ առաջին այցը կատարեց Բրյուսել, թեպետ դեռ վաղուց էր հայտարարել Մոսկվա կատարվելիք այցի մասին: Մոսկովյան այցը, որքանով տեղյակ եմ, երկու անգամ հետաձգվել է, և հիմա նոր ժամկետում՝ ապրիլի 19-ին մեկնելու է Մոսկվա: Ըստ իս, այս անգամ նրան Մոսկվայում արդեն վերջնագիր կներկայացվի: Մոսկվան արդեն վերջ կտա Նիկոլի կողմից վարվող «գեղցի» արտաքին քաղաքականությանը, ինչպես նաև իր այն պրիմիտիվ մոտեցմանը, թե ինքը կարող է բոլորին ֆռացնել իր «գեղական» ոճով, և, ամենակարևորը, մանիպուլ յացիաների, կեղծիքների միջոցով պահպանել իր իշխանությունը»:

Քաղաքագետը ուշադրություն հրավիրեց նաև այն հանգամանքի վրա, որ Բրյուսելում բացարձակ անդրադարձ չեղավ Արցախին: «Հետագայում, մինչ ԱԺ-ում ունեցած ելույթը, ՀՀ վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող կապիտուլ յանտը հայտարարեց, թե փորձել է այնտեղ բարձրացնել Փարուխի ու Քարագլխի հարցը, բայց, ինչպես հասկացանք, հարցը շատ կոպիտ արձագանքի է արժանացել Ադրբեջանի բռնապետի կողմից: Այնուհետ Փաշինյանը հայտարարեց, թե «պատեհ չի գտել շարունակել» թեմայի քննարկումը: Հետաքրքիր է՝ ՀՀ վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող հողատուն այս կամ այն երկրում մեր ազգային ու պետական շահերը պաշտպանելուն ուղղված քայլերը դեռ որքա՞ն պետք է շարունակի պատեհ չհամարել: Նիկոլ Փաշինյանը բացարձակ չանդրադարձավ նաև Ադրբեջանի կողմից գոնե վերջին մեկուկես տարում պաշտոնապես հաստատված 3 ուղղություններով ՀՀ սուվերեն տարածքների բռնազավթմանը: Բրյուսելից վերադառնալուց հետո կառավարության նիստի ժամանակ հողատուն հայտարարեց, որ «ունենք գրաված տարածքներ Ադրբեջանից, Ադրբեջանը ունի գրաված տարածքներ Հայաստանից», ինչը ևս պատահական չի ասում: Սա վերոնշյալ օպերացիայի տրամաբանության մեջ է: Ալիևի հետ կրկին օպերացիա է կազմակերպել. ամեն ինչ անելու է, որ թուրքերին նվիրի Տավուշի և Արարատի մարզերի հողերը ու դրա դիմաց ստանա այն, ինչը թուրքերին նվիրել էր 2020 թ. նոյեմբերի 9-ից հետո Գեղարքունիքի, Սյունիքի մարզերում: Ու կփորձի սա հասարակությանը ներկայացնել որպես կարևոր քայլ, թե հողերի փոխանակման միջոցով իբր վերականգնել է ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը»,-ասաց քաղաքագետը՝ շեշտելով, որ իրականում ՀՀ-ն ամենաշատը կորցրել է հենց Փաշինյանի կառավարման տարիներին:

Անդրադառնալով Մինսկի խմբի ձևաչափի չեղարկման վերաբերյալ առկա հայտարարություններին՝ քաղաքագետը հավելեց. «Մինսկի խմբի ձևաչափով բանակցային գործընթացին իրականում պաշտոնապես վերջ է տվել Նիկոլ Փաշինյանը, երբ, ելույթ ունենալով Ստեփանակերտի կենտրոնական հրապարակում, 2019-ի օգոստոսին հայտարարեց՝ «Արցախը Հայաստան է և վերջ»: Դրանով ՀՀ վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող հողատուն բացահայտ ցույց տվեց ՄԽ համանախագահող երկրներին, որ Արցախի կարգավիճակի վերաբերյալ բանակցելու նպատակ չունի, բանակցությունները շարունակելու ցանկություն՝ ևս: Մինչդեռ 1992-ից ի վեր, ինչ ստեղծվել էր ՄԽ-ն, այդ ձևաչափի գլխավոր նպատակը ոչ թե տարածաշրջանում խաղաղություն հաստատելն էր, այլ Արցախի կարգավիճակի ճշգրտումը ու վերջնական խաղաղության հաստատումը, որը հենց Արցախի կարգավիճակի հստակեցումից բխող արդյունք պետք է լիներ»:

Նա շեշտեց՝ Փաշինյանը չասաց՝ «Արցախը հայկական երկրորդ պետությունն է և վերջ», այլ ասաց՝ «Արցախը Հայաստան է և վերջ». «Այսինքն, ինքը բացահայտ տարածքային պահանջներ ներկայացրեց Ադրբեջանին: Մի բան, որը մենք երբեք չենք արել՝ մշտապես հայտարարվել է, որ Արցախը հայկական երկրորդ պետություն է: Հայտարարելով՝ «Արցախը Հայաստան է և վերջ»՝ այդպիսով Նիկոլ Փաշինյանը հենց ինքը քանդեց Մինսկի խմբի հովանու ներքո տեղի ունեցող բանակցային գործընթացը: Իսկ արդեն ռուս-ուկրաինական սրացումից հետո այս ամենին գումարվեցին նաև միջնորդների միջև տեղի ունեցող գործընթացները, և արդյունքում ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը պարալիզացված է»:

Ամփոփելով՝ Գագիկ Համբարյանը հավելեց, որ այսօր թուրք-ադրբեջանական տանդեմը փորձում է առավելագույնը ստանալ. «Այդ տանդեմն առիթից օգտվում է՝ հաշվի առնելով, որ Հայաստանում վերարտադրվեց կապիտուլ յացիոն իշխանությունը, հողատու թիմը: Ուզում են ստանալ անգամ այն, ինչի մասին չէին կարող երազել մինչև 2018-ի իշխանատեղափոխությունը: Իրականում թուրքի դեմ նսեմացած, թուրքի կողմից կապիտուլ յացիայի ենթարկված Փաշինյանը չի կարող հավասարը հավասարին բանակցել նույն Ադրբեջանի բռնապետի հետ: 2020 թ. նոյեմբերի 9-ից հետո տեղի ունեցած բոլոր բանակցություններում Հայաստանը ամեն ինչ տանուլ է տալիս, ինչը պայմանավորված է կապիտուլ յանտ Նիկոլի անձով: Լինելով կապիտուլ յացիայի սիմվոլ՝ նա չի կարող հավասարը հավասարին բանակցել»: