Քաղաքագիտական վերլուծություններ կատարելու ամենաէֆեկտիվ տարբերակներից է անցյալի և ներկայի փաստերի համադրումը, որոնց մանրազնին ուսումնասիրության և համեմատության արդյունքում կարողանում ենք ստանալ կամայական երևույթների ներածին (Էնդոգեն) պատճառները:
Բացի այդ, մեթոդաբանական այս մոտեցումը հնարավորություն է տալիս կանխատեսել տարաբնույթ գործընթացների զարգացման հնարավոր վեկտորները և հեռանկարները: Օրինակ՝ նեղ մասնագիտական շրջանակների համար կանխատեսելի էր, որ իսլամիստ ծայրահեղականներն առաջին իսկ հնարավորության դեպքում պետք է սրի քաշեին արևապաշտ եզդիներին, քանի որ խալիֆայության պատմության ուսումնասիրությունները փաստում են, որ ի սկզբանե Իսլամի ամենաոխերիմ հակառակորդները եղել են հեթանոսները, մասնավորապես՝ արևապաշտները:
Նույն մեթոդաբանությամբ հնարավոր է դառնում գտնել նաև Հայաստանի ներկայիս ծանրագույն իրավիճակի պատճառները: Արիստոտելը հաճախ էր կրկնում, որ պատմության զարգացման ընթացքում մենք մշտապես հանդիպում ենք այս կամ այն երևույթների հակապատկերներին: Եվ այսպես, փորձենք Արիստոտելի պատմական հակապատկերների այդ մեթոդը կիրառել Կիլիկյան Հայաստանի և ներկայիս Հայաստանի Հանրապետության միջև զուգահեռներ անցկացնելու նպատակով:
Հեթում 1-ինը երկրի թագավորն էր, նրա եղբայրներից Բարսեղը՝ Սսի արքեպիսկոպոսն էր, Սմբատը՝ գունդստաբլը, մյուս եղբայր Օշինը՝ պայլը, թագավորահայր Կոստանդինը նույնպես մեծագույն ազդեցություն ուներ երկրում: Բայց այս ամենին զուգընթաց նրանք երբեք պետությունը չվերածեցին հայրական կալվածքի, այլ ընդհակառակը` այն դարձրեցին տարածաշրջանի հզորագույն պետություններից մեկը՝ զարկ տալով տնտեսության անկասելի զարգացմանը: Իսկ Սմբատ գունդստաբլը, ով, անկասկած, հայոց պատմության խոշորագույն անհատականություններից մեկն էր, ստեղծեց «Դատաստանագիրք»՝ պետության կառավարումը իրավական հիմքերի վրա դնելու նպատակով: Ի դեպ, այդ շրջանում արձանագրվեց հայ դիվանագիտական մտքի փայլուն նվաճումներից մեկը՝ հայ-մոնղոլական պայմանագիրը: Ընդհանրապես իրավացի է այն պնդումը, որ հայերը, որպես այդպիսին, հմուտ դիվանագետներ չեն եղել և պետության համար այնպիսի մի շահավետ պայմանագիր, ինչպիսին էր հայ-մոնղոլական պայմանագիրը, հազվադեպ երևույթ էր՝ չհաշված հայ-արաբական 652 թվականի պայմանագիրը։ Պետք է փաստել, որ նմանատիպ պայմանագիր կարող էին կնքել միայն հզորագույն պետական գործիչները:
Շատ չխորանալով պատմական հայտնի փաստերի մանրամասների մեջ՝ ինչպես նշեցինք, փորձենք դրանց հակապատկերները գտնել ներկայիս Հայաստանում:
Թերևս ոչ մեկի համար էլ գյուտ արած չենք լինի, որ Հայաստանի Հանրապետությունը վերածվել է իրար հետ ազգակից կամ իրար հետ խնամիական կապեր հաստատած մի քանի ընտանիքների կալվածքի: Պետական բարձրագույն ղեկավարությունը հանդես է գալիս սոսկ կալվածքատիրոջ շահերից՝ մի կողմ դնելով պետական շահը: Գրեթե բոլոր ռազմավարական ռեսուրսները ծառայեցվում են որևէ անհատի կամայական շահը բավարարելու նպատակով: Օրինակ` մի կողմ դնենք ռուսատյաց տրամադրությունները և փաստենք, որ Խորհրդային Հայաստանի տնտեսական հզորության խորհդանիշ համարվող Նաիրիտը կազմաքանդվեց՝ մի քանի հոգու շահը սպասարկելու նպատակով: Բոլորին է հայտնի, որ Հայաստանը Խորհրդային Միության գիտա-արդյունաբերական խոշորագույն կենտրոններից մեկն էր և Հայաստանի Հանրապետությունը օրինաչափորեն կարող էր դառնալ դրա ուղղակի հետնորդը: Բայց, ինչպես տեսնում ենք, կալվածատիրական մոտեցումները գերակշռող դարձան, իսկ երկրի ամբողջ հարստությունը թալանվեց:
Թերևս անցյալի և ներկայի այս փաստերի համադրման արդյունքում կարողանում ենք ստանալ այն հարցի պատասխանը, թե ինչպես Հեթումյաններին հաջողվեց, պետության շահերից ելնելով, կնքել հայ-մոնղոլական պայմանագիրը, և ինչպես ներկայիս հայրենի համարվող իշխանությունները, պետության շահը ստորադասելով, կնքեցին ԵՏՄ անդամակցության պայմանագիրը:
Պատասխանը միանշանակ է. Հեթումյան եղբայրներն երկիրը չէին վերածել կալվածքի և հանդես չէին գալիս օլիգարխիկ դիրքերից:
Կարպիս ՓաշոյանOrer.am, վերլուծաբան
Самый старый мужчина в мире родился в год, когда затонул «Титаник» и умер в возрасте 112 лет
ВТБ (Армения) снижает ставки по кредитам для малого бизнеса
Цена нефти Brent стабилизировалась у $72,9 за баррель
Иран приветствует соглашение о прекращении огня между Ливаном и Израилем
«Аэрофлот» начал увольнения из-за проблем с обслуживанием самолетов
Сколько граждан РА, обучающихся за рубежом в последние годы, получили отсрочку от призыва на обязательную военную службу? «Паст»
Почему вся система международного права оказалась в крайне уязвимом и нестабильном состоянии? «Паст»
Между Николом Пашиняном и Араратом Мирзояном «пробежала черная кошка»? «Паст»
Своеобразная «концепция» «борьбы» с преступностью: «Паст»
Ucom и Sunchild установили солнечную электростанцию в селе Малишка
Молодежные организации IUSY и YES потребовали от Азербайджана освободить армянских пленных
Армения не примет участия в саммите ОДКБ в Астане
Расплачивайтесь по Idram в Ереван Мол и выигрывайте подарки!
Юные армянские гимнастки из Серпухова завоевали золото на первенстве городского округа
Дудукист Виталий Погосян выступит в симфоническом шоу Hans Zimmer’s Universe
Праздничный концерт в честь Дня матери от АНО «Евразия» собрал в Кремле больше 2 тысяч многодетных семей
Рекордный долгожитель Олимпийских игр: Хэйг Прист
Покорение арктической сцены Степанакертским русским драматическим театром
«Единственный Западный Азербайджан находится на территории Ирана»: посол Франции
Показом фильма «Месье Азнавур» открылся 27-й Пражский кинофестиваль французских фильмов
Изделия армянских мастеров представлены на Рождественской ярмарке Шпиттельберга в Вене
Генрих Мхитарян начал писать автобиографию
Фонд «Музыка во имя будущего» предлагает талантливым молодым музыкантам стать участниками программы «Образовательная поездка в Дубай»
Министр окружающей среды Канады Стивен Гилбо призвал к освобождению армянских заключенных, незаконно удерживаемых в Азербайджане
Кто станет депутатом? «Паст»
Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»
Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»
В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»
Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации
Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов
Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей Анпилогов
Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепита
МИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсами
Бельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и Бельгии
Мы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан Фидан
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащих
Россия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частью
Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBank
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации
В Армении сократят помощь для арцахских беженцев
Армянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине Крыма
Ованес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному бою
Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»
Авантюризм кадровых движений: «Паст»
Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»
Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лиц
Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»
«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»
Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. Пономаренко 
«Армянские Орлы» приветствует решение Национального Трибунала: Хачик Асрян
Миф о либерализации визового режима ЕС представляет новую опасность для Армении. «Паст»
Армению в финале мирового конкурса представит красавица и умница Ирина Захарова.
Важные процессы вокруг Диаспоры: генерал-майор Аршак Карапетян раскрывает скобки
Какова единственная формула счастья армянского народа? Арман Варданян (видео)
Своеобразная «концепция» «борьбы» с преступностью: «Паст»1
Между Николом Пашиняном и Араратом Мирзояном «пробежала черная кошка»? «Паст»2
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди ...3
Кто станет депутатом? «Паст»4
Почему вся система международного права оказалась в крайне уязвимом и нестабильном состоянии? «Паст»5