«Եռյակի» կողմից նախաձեռնված համաժողովրդական շարժումը, որի ամբողջացման և ռեալիզացման համար տարիներ ու ամիսներ էին պահանջվել, ընդամենը մի քանի ժամվա ընթացքում, դեռևս բնից դուրս չեկած, խեղդամահ արվեց: Չնայած՝ այն այսպիսի անփառունակ վախճան ունեցավ, բայց, այնուամենայնիվ, պետք է արձանագրել.
2008 թվականից ի վեր ընդդիմությունը երբեք այդքան մոտ չի եղել իշխանափոխությանը, որքան Գագիկ Ծառուկյանի համաժողովրդական մոբիլիզացիայի կոչից հետո: «Եռյակային ֆորմատի» գլխավոր ճարտարապետ և գաղափարախոս Լևոն Տեր-Պետրոսյանն իր «Սրտիս պարտքը» հոդվածում ուղղակի, իսկ երբեմն նաև անուղղակի կերպով փորձել է մատնանշել շարժման ձախողման պատճառները, որոնք են՝ «վերլուծաբանների» փոքրիկ խմբի խառնակիչ գործունեությունը, ժամանակին հանրահավաքային պայքարի անժամկետ դադարեցումը, համաժողովրդական շարժման շտաբների ձևավորումը, փետրվարի 5-ին համաժողովի գումարումը և այլն: Շարժման մյուս առաջնորդ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, ով իր համակիրների հետ, այնուամենայնիվ, չհրաժարվեց Ազատության հրապարակում հավաքվելու մտքից, Ս. Սարգսյան-Գ. Ծառուկյան հաշտեցումը որակեց որպես քաղաքական լեգիտիմությունից դուրս իրողություն: Իսկ համաժողովրդական շարժման «ծանր հրետանու» դերակատարությունը ստանձնած Գագիկ Ծառուկյանը վճռական պայքարի անցնելու և աննահանջ իշխանափոխության կոչից ընդամենը 120 ժամ անց ոչ միայն նահանջում է, այլև, ըստ էության, հրաժարվում իր կուսակցության կողմից շուրջ երկու տարի հետևողականորեն իրականացվող քաղաքական կուրսից: Իսկ որպես պատճառաբանություն ԲՀԿ առաջնորդը բերում է, իբրև թե, հնարավոր բախումների և արյունահեղության կանխումը:
Այս ամենին զուգընթաց վերլուծաբանների զգալի մասը կարևորում է երկրորդ նախագահ՝ Ռոբերտ Քոչարյանի ակտիվ դերակատարության գործոնը, որը ոչ պակաս կարևոր նշանակություն ունեցավ քաղաքական ճգնաժամի այսպիսի հանգուցալուծման համար: Ինչևիցե, ունենք այն, ինչ ունենք, և դժվար թե հնարավոր լինի շարժման անփառունակ վախճանը մեկնաբանել այս կամ այն պատճառով: Այս ամենն ավելի շատ իր մեջ ներառում է պատճառների մի ամբողջ կոմպլեքս, որոնց առկայությամբ պարզապես հնարավոր չէ հաղթահարել իշխանական անհաղթահարելի թվացող պատնեշը: Իհարկե, Սերժ Սարգսյանի հայտնի ելույթը և դրան հաջորդած պատժիչ գործողություններն իրենց ողջ էությամբ հակասահմանադրական էին և լրջագույն հարված էին պետականության համար, բայց քաղաքական կամ ավելի շուտ կլանա-քաղաքական տեսանկյունից Սարգսյանին մեղադրելը, թերևս, միամտություն կլինի: Գործող նախագահը գործել է «Ջունգլիներին» բնորոշ օրենքների համաձայն, այն է՝ մի՞թե հնարավոր է, որ որսի դուրս եկած գազանը չկարողանա չեզոքացնել մի քանի կողմից շրջափակման մեջ հայտնված թիրախին: Մի քանի օր առաջ Orer.am կայքում հրապարակված հոդվածում, խոսելով «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության առանձնահատկությունների վերաբերյալ, արծարծվեց հետևյալ միտքը. «Գագիկ Ծառուկյանի հավանական ձերբակալությունից հետո, որի մասին անուղղակիորեն ակնարկեց ՀՀ նախագահը, ընդհանրապես պարզ չէ, թե քաղաքական թիմն ինչ ճակատագրի կարժանանա: Չի բացառվում նաև կայծակնային արագությամբ կազմաքանդումը, որը բնորոշ է բոլոր այն քաղաքական կառույցներին, որոնք հիմնված են կամայական անհատի հեղինակության և ազդեցության վրա»:
Իհարկե, Գագիկ Ծառուկյանը չձերբակալվեց, բայց ինչպես տեսանք, տեղի ունեցավ վատթարագույնը. նա պարզապես չեզոքացվեց, իսկ դրանից հետո մի ամբողջ շարժում և կուսակցություն կազմաքանդ եղավ: Մի՞թե այս դեպքում կարելի է մեղադրել Ս. Սարգսյանին. թողնենք մի կողմ ժողովրդի կողմից ատելի նրա կերպարը և փաստենք, որ միայն քաղաքական հոտառությունից զուրկ գործիչը չէր օգտագործի 100 տոկոսանոց թիրախը ոչնչացնելու փայլուն հնարավորությունը, այն է՝ Ծառուկյանին շարքից հանելու միջոցով կազմաքանդ անել ողջ շարժումը: Գրեթե նմանատիպ նվեր է ապրիլին Սերժ Սարգսյանի համար նախապատրաստել «Հիմնադիր խորհրդարանը»: Նախագահին այլ ելք չի մնում, քան առաջնորդ Ժիրայր Սեֆիլյանին կալանավորելու հրաման իջեցնել և այդպիսով կազմաքանդ անել հեղափոխական շարժումը: Այսինքն՝ խնդիրն ոչ միայն արատավոր և հանցավոր ռեժիմի մեջ է, այլ՝ ընդդիմադիրների, որոնց նախաձեռնություններն այնքան պրիմիտիվ են, որ Բաղրամյան 26-ի կողմից արագորեն կանխատեսվում և կանխարգելվում են:
Որպես ձախողման երկրորդ կարևորագույն պատճառ կարող ենք մատնանշել «Եռյակ»-ի և, մասնավորապես, Գագիկ Ծառուկյանի դրսևորած շտապողականությունը, այսինքն, առանց լուրջ նախապատրաստություններ տեսնելու, նրանք ուղղակիորեն պատերազմ հայտարարեցին իշխանություններին: Դա նույնն է, ինչ առանց զորահավաք հայտարարելու և զորքերը մարտական բարձր պատրաստվածության բերելու պատերազմի դուրս գալ զորեղ հակառակորդի դեմ:
Եվ երրորդ, թերևս, ամենաողբերգական սխալը, որը թույլ տրվեց, Ս. Սարգսյանի հետ բանակցությունների գնալն էր: Շատ վերլուծաբաններ կարծում են, թե նման քայլի պետք էր գնալ՝ միայն թիկունքում ունենալով հրապարակում հավաքված բազմահազարանոց ժողովրդի շունչը, բայց հենց ՀԱԿ-ի անցած ուղին հուշում է, որ անգամ նման դեպքում այս իշխանությունների հետ որևէ կամայական երկխոսության գնալ չի կարելի, քանի որ հենց ՀԱԿ-ը փողոցներում կանգնած իր էլեկտորատի մեծագույն մասը կորցրեց այդ նույն բանակցությունների պատճառով: Թվում է, եթե նրանք վերցրել են Հնդկաստանի ազգային-ազատագրական շարժման՝ Հնդկական ազգային կոնգրեսի անվանումը, ապա օրինաչափորեն պետք է, որ որդեգրած լինեին Մահաթմա Գանդիի և Ջավահարլալ Ներույի կողմից առաջ քաշած պոստուլատային ճշմարտությունները, այն է՝ երբեք բանակցությունների չգնալ հակառակորդի հետ, ինչ գնով էլ, որ դա լինի: Ոչ մեկի համար էլ գաղտնիք չէ, որ Հայաստանում իշխանությունը ձևավորվում է համաշխարհային ուժերի կոնսենսուսի արդյունքում: Բայց «Եռյակի» առաջնորդները ոչ միայն չփորձեցին սաղմնավորել նմանատիպ համաձայնության հիմքերը, այլ նաև դրսևորեցին ակնհայտ միաբևեռ քաղաքականություն կամ, այլ խոսքով ասած, ապավինեցին միայն ՌԴ օգնությանը՝ առանց հաշվի առնելու այն հանգամանքը, որ ժամանակին ներկայիս իշխանությունները հաստատվել են ՌԴ-ԱՄՆ-Եվրամիություն համաձայնության արդյունքում:
Եվ վերջապես, կրկին հղում կատարելով առաջին կարևորագույն պատճառին, նշենք վերջին պատճառը.
Ընդդիմությունը ողողված է տարասեռ և խառնածին ուժերով, որոնց գոնե մեծ մասի գործունեության տրամաբանությունը և վերջնական նպատակի հեռանկարները, մեղմ ասած, հասկանլի և ընկալելի չեն: Այլ խոսքով ասած՝ չկա ինստիտուցիոնալ կուռ քաղաքական կառույց, որը կկարողանա դիմագրավել իր առջև դրված մարտահրավերին և նույնիսկ առաջնորդի չեզոքացման դեպքում կշարունակի բնականոն գործունեությունը: Այսպիսով, առանձնացրեցինք հինգ հիմնական պատճառ, որոնց միասնական և համակարգված ներգործության արդյունքում համաժողովրդական շարժումը վերածվեց համաժողովրդական հիասթափության.
1. Քաղաքական գործընթացների որևէ կամայական անհատի վրա հիմված լինելը:
2. Առանց լուրջ նախապատրաստությունների հարձակման անցնելը:
3. Բանակցությունների կամ երկխոսության գնալը:
4. Արտաքին միաբևեռ օրիենտացիան:
5. Ինստիտուցիոնալ համակարգի բացակայությունը:
Հաստատապես վերոնշյալ ցանկը հնարավոր է դեռևս երկար շարունակել, բայց բավարարվենք այսքանով և ուշադրությամբ հետևենք ներքաղաքական հետագա հնարավոր զարգացումներին:
Կարպիս ՓաշոյանOrer.am, վերլուծական
ВТБ (Армения) снижает ставки по кредитам для малого бизнеса
Цена нефти Brent стабилизировалась у $72,9 за баррель
Иран приветствует соглашение о прекращении огня между Ливаном и Израилем
«Аэрофлот» начал увольнения из-за проблем с обслуживанием самолетов
Сколько граждан РА, обучающихся за рубежом в последние годы, получили отсрочку от призыва на обязательную военную службу? «Паст»
Почему вся система международного права оказалась в крайне уязвимом и нестабильном состоянии? «Паст»
Между Николом Пашиняном и Араратом Мирзояном «пробежала черная кошка»? «Паст»
Своеобразная «концепция» «борьбы» с преступностью: «Паст»
Ucom и Sunchild установили солнечную электростанцию в селе Малишка
Молодежные организации IUSY и YES потребовали от Азербайджана освободить армянских пленных
Армения не примет участия в саммите ОДКБ в Астане
Расплачивайтесь по Idram в Ереван Мол и выигрывайте подарки!
Юные армянские гимнастки из Серпухова завоевали золото на первенстве городского округа
Дудукист Виталий Погосян выступит в симфоническом шоу Hans Zimmer’s Universe
Праздничный концерт в честь Дня матери от АНО «Евразия» собрал в Кремле больше 2 тысяч многодетных семей
Рекордный долгожитель Олимпийских игр: Хэйг Прист
Покорение арктической сцены Степанакертским русским драматическим театром
«Единственный Западный Азербайджан находится на территории Ирана»: посол Франции
Показом фильма «Месье Азнавур» открылся 27-й Пражский кинофестиваль французских фильмов
Изделия армянских мастеров представлены на Рождественской ярмарке Шпиттельберга в Вене
Генрих Мхитарян начал писать автобиографию
Фонд «Музыка во имя будущего» предлагает талантливым молодым музыкантам стать участниками программы «Образовательная поездка в Дубай»
Министр окружающей среды Канады Стивен Гилбо призвал к освобождению армянских заключенных, незаконно удерживаемых в Азербайджане
Кто станет депутатом? «Паст»
Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»
Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»
В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»
Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации
Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов
Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей Анпилогов
Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепита
МИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсами
Бельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и Бельгии
Мы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан Фидан
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащих
Россия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частью
Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBank
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации
В Армении сократят помощь для арцахских беженцев
Армянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине Крыма
Ованес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному бою
Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»
Авантюризм кадровых движений: «Паст»
Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»
Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лиц
Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»
«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»
Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. Пономаренко
НС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и Ираном 
«Армянские Орлы» приветствует решение Национального Трибунала: Хачик Асрян
Миф о либерализации визового режима ЕС представляет новую опасность для Армении. «Паст»
Армению в финале мирового конкурса представит красавица и умница Ирина Захарова.
Важные процессы вокруг Диаспоры: генерал-майор Аршак Карапетян раскрывает скобки
Какова единственная формула счастья армянского народа? Арман Варданян (видео)
Своеобразная «концепция» «борьбы» с преступностью: «Паст»1
Между Николом Пашиняном и Араратом Мирзояном «пробежала черная кошка»? «Паст»2
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди ...3
Кто станет депутатом? «Паст»4
Почему вся система международного права оказалась в крайне уязвимом и нестабильном состоянии? «Паст»5