Մանդարիններ / Mandariinid, (Էստոնիա, Վրաստան, 2013), ռեժիսոր՝ Զազա Ուրուշաձե
Ինչպե՞ս կարելի է օգտագործել ատաղձագործի դազգահը: Խաղաղ ժամանակ, օրինակ, կարելի է հարյուրավոր արկղեր պատրաստել, որ մանդարինի առատ բերքը վաղեմի հարևանդ տեղափոխի շուկա: Բայց պատերազմի ժամանակ այն ավելի շատ պետք կգա դագաղ տաշելու նպատակով:
Պատերազմը ամեն ինչի նշանակությունն է էդպես փոխում: Սեղանակիցը վերածվում է զինակցի կամ թշնամու: Ապրածդ հողը, որը սիրելի էր, քանի որ բերք էր տալիս, դառնում է ատելի, քանի որ խժռում է որդուդ, հորդ, եղբորդ: Պատերազմի ժամանակ անուններ չկան, կան մակնիշներ, ինչպես զենքը չունի անուն: Կան Կալաշնիկով ավտոմատներ, Մակարով ատրճանակներ ու կան չեչեններ, վրացիներ, աբխազներ, էստոնացիներ: Մեկ այլ պատերազմում՝ հայեր ու ադրբեջանցիներ: Մեկ ուրիշում՝ հրեաներ ու արաբներ:
Մակնիշը ճակատիցդ առաջինը մահն է քերում: Նույն եղբայրական գերեզմանում արդեն չեչեններ ու վրացիներ չեն, այլ երիտասարդ մարդիկ, որոնց համար արդեն մեկ են գաղափարական կամ ազգամիջյան տարաձայնությունները: Պատերազմը արդեն նրանցից ոչ մեկինը չէ:
Եթե բախտդ բերում է՝ մակնիշդ ճակատիցդ քերում է կյանքը, երբ հանգամանքների բերումով հայտնվում ես պատերազմից դուրս իրականության մեջ: Էդ ժամանակ պարզվում է, որ իրար ատող երկուսից մեկը նույնքան մարդ է, նույնքան սիրել գիտի ու պատիվ ունի, որքան մյուսը: Ու ի հայտ են գալիս անունները: Էստոնացի ծերուկը դառնում է Իվո, չեչեն վարձկանը՝ Ահմեդ, կամավոր պատերազմ մեկնած դերասան վրացին՝ Նիկա:
Իվոն Աբխազիայում էստոնական գյուղերից մեկի վերջին ներկայացուցիչներից է: 19-րդ դարում ցարական իշխանության կողմից Կովկասում վերաբնակեցված էստոնացիների շառավիղներից է: Գյուղում երկու-երեք հոգի են մնացել, մեկին էդ հողի հետ կապում են գերեզմանները, մյուսին՝ մանդարինի այգին, երրորդին արդեն ոչինչ չի կապում, պատրաստվում է հեռանալ: Որովհետև ով հողի հետ կապ չի գտել, փախել է պատմական հայրենիք՝ Էստոնիա: Որովհետև պատերազմ է: Ոչ իրենց պատերազմը:
Աբխազների կողմից կռվող չեչեն վարձկանների ու վրացական ջոկատի բախումից մազապուրծ Նիկան ու Ահմեդը Իվոյի տանն են, էստոնացի ծերուկը փրկել է նրանց կյանքը ու պայման դրել՝ իր տան ներսում ոչ մի թշնամություն: Իսկ թշնամիներն ուզո՞ւմ են թշնամություն անել, ու միթե մարդկայնությունն էնքան խորն է թաղված, որ անհնար է զտել պատերազմի պարտադրած մակնիշներից:
Կաղացող ոտքը դիալոգներում պաթոսի առատությունն է, բայց սիրողի համար դա գուցե արդարացված է: Մանավանդ, որ վարպետորեն համեմվում է նուրբ հումորով ու հուզականությամբ: Առանձին ծափահարություններ են ուզում օպերատորական աշխատանքը, երաժշտական ձևավորումն ու դերասանների աչքերում պատերազմի թողած անսահման հոգնածության հետքը:
Զազա Ուրուշաձեի «Մանդարինները» պատերազմի մասին այն ֆիլմերից մեկն է, որ կարելի է դիտել արցունքների միջից ժպտալով: Եթե իհարկե ուշադրություն չդարձնես մի քանի տխրեցնող հանգամանքների վրա: Իսկ դրանք, շատ ափսոս, ակնհայտ են:
Շատ է զգալի, որ ֆիլմը նկարահանել է վրացի ռեժիսոր, էստոնական ֆինանսավորմամբ և դեռ վերջնական լուծում չստացած հակամարտության մասին: Վրաց-աբխազական կոնֆլիկտի մասին ֆիլմում միմյանց հակադրել չեչենի ու վրացու՝ մի տեսակ տարօրինակ է, ու թվում է՝ մի պատճառաբանություն կարող է ունենալ: Վրացական ֆիլմում աբխազը չէր կարող լինել էն հերոսը, որը մարդկայնություն դրսևորի: Էս հետևությունը գալիս են փաստելու նաև երկու դրվագներ, որտեղ աբխազ անջատողականները ներկայացվում են, մեղմ ասած, ոչ դրական լույսի ներքո:
Ցավն էն է, որ պատերազմը իրոք ամեն ինչի նշանակությունն է փոխում, էդ թվում նույնիսկ արվեստի:
Վահագն Թևոսյանի ֆեյսբուքյան գրառումը
Артур Даниелян – бронзовый призер «Кубка Сильнейших» в Минске
Картина «Почтальон» Карена Геворкяна удостоилась специального упоминания на фестивале документального кино в Красноярске
Генсер: Рубен и другие армянские христианские заключённые находятся в тюрьме за защиту права народа Нагорного Карабаха
Bernama: в Малайзии из-за наводнений эвакуировали более 15 тыс. человек
Персидский залив окрасился цветом крови, как в библейском пророчестве
С азербайджанской железнодорожной станции Беюк-Кясик отправлен состав с топливом для Армении
Ucom и SunChild реализуют программу «Умное наблюдение за птицами»
Макрон заявил, что Европа должна быть готова к прямым переговорам с Россией
Поведение властей Армении демонстрирует, что Пашинян вышел за рамки закона: Роберт Амстердам
Напряжная ситуация во дворе церкви
Впервые гражданин РА был удостоен «Почетной грамоты» от президента РФ: «Паст»
Что не простили губернатору Ширака? «Паст»
Кампания абсолютного меньшинства против Армянской Церкви: «Паст»
Тегеран-Москва-Ереван: формирующаяся новая ось в Евразии: «Паст»
Визит Оверчука в Ереван։ новые импульсы Москвы: «Паст»
Европейская помощь или вмешательство? Спешные шаги Калласа: «Паст»
Президент Мексики призвала ООН «выполнить свою роль» и избежать кровопролития в Венесуэле
Антикоррупционный суд продлил срок ареста мэра Гюмри Вардана Гукасяна еще на 3 месяц
Путин: Такой армии, как у России, нет ни у одной страны в мире
"Миссия Добро": Волонтеры из РФ помогают армянским детям с особенностями развития
Добро пожаловать на ID павильон: Big Christmas Market
Ливанский судья допросит в Болгарии судовладельца, объявленного в розыск в связи со взрывом в порту Бейрута
Комиссия по регулированию общественных услуг одобрила инвестиционную программу «Газпром Армения» на пять лет
Езидская община празднует Святую Пасху. представитель общины, член партии «Всеармянский фронт» Зита Халитов
Фрида Кало побила рекорд: Ее автопортрет продан за $54,7 млн, став самой дорогой картиной женщины-художницы 
Избранный президент Чили намерен жить в историческом президентском дворце
Тысячи словаков по всей стране вышли на протесты против правительства Фицо
Завершено следствие по делу об убийстве трехлетнего Тиграна
Историк: Армяно-китайские отношения претерпели качественную трансформацию
Венгрия заблокировала ежегодное заявление ЕС о расширении, касающееся Украины
«Путешествие к каменным памятникам и древним винам»
Эдмонд Худоян и Андрей Пегливанян – призеры чемпионата мира по боксу в Дубае
Европейцам нечего здесь шуметь: Лукашенко заявил, что мир в Украине зависит от Трампа и США
Евразийский выбор Армении
Самое широкое покрытие 5G, запуск Uplay и внедрение Cerillion: Ucom подводит итоги 2025 года
Обещают «сожрать» право граждан Армении на свободный выбор: «Паст»
Превращение Армении в часть мегапроектов должно стать задачей будущих национальных властей: «Паст»
«Дорожная карта» отстранения Пашиняна, по словам Эдмона Марукяна: «Паст»
Сделал предложение, или искусный «перевод», и..... по какому праву? «Паст»
Самвела Шахраманяна снова вызвали на допрос
Треугольник Тегеран–Москва–Ереван: новая интеграции в Евразии
Ливанские армяне строят в Ереване «ливанскую деревню»
Армянские фильмы среди номинантов на «Золотой глобус»
Армянские шахматисты победили на Kazakhstan Chess Cup 2025 в Алматы
Итальянский городок в Тоскане платит $30 000 за переезд — с одним условием
Пашинян: Новый Свод церковных правил должен содержать правила добропорядочности для священнослужителей
Состоялся закрытый показ фильма «13 секунд»
Российский агроэкспорт в ЕАЭС превысил $6 млрд, Армения замыкает список
Адвокат: Ваагн Чахалян содержится в нечеловеческих условиях
Консерватор Каст одержал победу на выборах президента Чили 
Ливанский судья допросит в Болгарии судовладельца, объявленного в розыск в связи со взрывом в порту Бейрута
Тысячи словаков по всей стране вышли на протесты против правительства Фицо
Пашинян: Новый Свод церковных правил должен содержать правила добропорядочности для священнослужителей
Первопрестольный Святой Эчмиадзин вновь призвал 10 епископов вернуться в каноническое поле
Требование — прекратить нарушение фундаментальных прав граждан Республики Армения: «Всеармянский фронт» провёл акцию протеста
Пашинян: Новый Свод церковных правил должен содержать правила добропорядочности для священнослужител...1
Превращение Армении в часть мегапроектов должно стать задачей будущих национальных властей: «Паст»2
Тысячи словаков по всей стране вышли на протесты против правительства Фицо3
Адвокат: Ваагн Чахалян содержится в нечеловеческих условиях4
Езидская община празднует Святую Пасху. представитель общины, член партии «Всеармянский фронт» Зита ...5