Մանդարիններ / Mandariinid, (Էստոնիա, Վրաստան, 2013), ռեժիսոր՝ Զազա Ուրուշաձե
Ինչպե՞ս կարելի է օգտագործել ատաղձագործի դազգահը: Խաղաղ ժամանակ, օրինակ, կարելի է հարյուրավոր արկղեր պատրաստել, որ մանդարինի առատ բերքը վաղեմի հարևանդ տեղափոխի շուկա: Բայց պատերազմի ժամանակ այն ավելի շատ պետք կգա դագաղ տաշելու նպատակով:
Պատերազմը ամեն ինչի նշանակությունն է էդպես փոխում: Սեղանակիցը վերածվում է զինակցի կամ թշնամու: Ապրածդ հողը, որը սիրելի էր, քանի որ բերք էր տալիս, դառնում է ատելի, քանի որ խժռում է որդուդ, հորդ, եղբորդ: Պատերազմի ժամանակ անուններ չկան, կան մակնիշներ, ինչպես զենքը չունի անուն: Կան Կալաշնիկով ավտոմատներ, Մակարով ատրճանակներ ու կան չեչեններ, վրացիներ, աբխազներ, էստոնացիներ: Մեկ այլ պատերազմում՝ հայեր ու ադրբեջանցիներ: Մեկ ուրիշում՝ հրեաներ ու արաբներ:
Մակնիշը ճակատիցդ առաջինը մահն է քերում: Նույն եղբայրական գերեզմանում արդեն չեչեններ ու վրացիներ չեն, այլ երիտասարդ մարդիկ, որոնց համար արդեն մեկ են գաղափարական կամ ազգամիջյան տարաձայնությունները: Պատերազմը արդեն նրանցից ոչ մեկինը չէ:
Եթե բախտդ բերում է՝ մակնիշդ ճակատիցդ քերում է կյանքը, երբ հանգամանքների բերումով հայտնվում ես պատերազմից դուրս իրականության մեջ: Էդ ժամանակ պարզվում է, որ իրար ատող երկուսից մեկը նույնքան մարդ է, նույնքան սիրել գիտի ու պատիվ ունի, որքան մյուսը: Ու ի հայտ են գալիս անունները: Էստոնացի ծերուկը դառնում է Իվո, չեչեն վարձկանը՝ Ահմեդ, կամավոր պատերազմ մեկնած դերասան վրացին՝ Նիկա:
Իվոն Աբխազիայում էստոնական գյուղերից մեկի վերջին ներկայացուցիչներից է: 19-րդ դարում ցարական իշխանության կողմից Կովկասում վերաբնակեցված էստոնացիների շառավիղներից է: Գյուղում երկու-երեք հոգի են մնացել, մեկին էդ հողի հետ կապում են գերեզմանները, մյուսին՝ մանդարինի այգին, երրորդին արդեն ոչինչ չի կապում, պատրաստվում է հեռանալ: Որովհետև ով հողի հետ կապ չի գտել, փախել է պատմական հայրենիք՝ Էստոնիա: Որովհետև պատերազմ է: Ոչ իրենց պատերազմը:
Աբխազների կողմից կռվող չեչեն վարձկանների ու վրացական ջոկատի բախումից մազապուրծ Նիկան ու Ահմեդը Իվոյի տանն են, էստոնացի ծերուկը փրկել է նրանց կյանքը ու պայման դրել՝ իր տան ներսում ոչ մի թշնամություն: Իսկ թշնամիներն ուզո՞ւմ են թշնամություն անել, ու միթե մարդկայնությունն էնքան խորն է թաղված, որ անհնար է զտել պատերազմի պարտադրած մակնիշներից:
Կաղացող ոտքը դիալոգներում պաթոսի առատությունն է, բայց սիրողի համար դա գուցե արդարացված է: Մանավանդ, որ վարպետորեն համեմվում է նուրբ հումորով ու հուզականությամբ: Առանձին ծափահարություններ են ուզում օպերատորական աշխատանքը, երաժշտական ձևավորումն ու դերասանների աչքերում պատերազմի թողած անսահման հոգնածության հետքը:
Զազա Ուրուշաձեի «Մանդարինները» պատերազմի մասին այն ֆիլմերից մեկն է, որ կարելի է դիտել արցունքների միջից ժպտալով: Եթե իհարկե ուշադրություն չդարձնես մի քանի տխրեցնող հանգամանքների վրա: Իսկ դրանք, շատ ափսոս, ակնհայտ են:
Շատ է զգալի, որ ֆիլմը նկարահանել է վրացի ռեժիսոր, էստոնական ֆինանսավորմամբ և դեռ վերջնական լուծում չստացած հակամարտության մասին: Վրաց-աբխազական կոնֆլիկտի մասին ֆիլմում միմյանց հակադրել չեչենի ու վրացու՝ մի տեսակ տարօրինակ է, ու թվում է՝ մի պատճառաբանություն կարող է ունենալ: Վրացական ֆիլմում աբխազը չէր կարող լինել էն հերոսը, որը մարդկայնություն դրսևորի: Էս հետևությունը գալիս են փաստելու նաև երկու դրվագներ, որտեղ աբխազ անջատողականները ներկայացվում են, մեղմ ասած, ոչ դրական լույսի ներքո:
Ցավն էն է, որ պատերազմը իրոք ամեն ինչի նշանակությունն է փոխում, էդ թվում նույնիսկ արվեստի:
Վահագն Թևոսյանի ֆեյսբուքյան գրառումը
Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов
Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей Анпилогов
Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепита
МИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсами
Бельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и Бельгии
Мы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан Фидан
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащих
Россия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частью
Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBank
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации
В Армении сократят помощь для арцахских беженцев
Армянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине Крыма
Ованес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному бою
Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»
Авантюризм кадровых движений: «Паст»
Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»
Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лиц
Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»
«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»
Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. Пономаренко
НС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и Ираном
Арпине Саркисян будет назначена главой МВД РА
ЕС направит в Грузию "политическую миссию"
Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах
ЧЕ: Результаты армянских шахматистов
Программа «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024
Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст»
Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст»
Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст»
Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст»
Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст»
Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах
Компания UPay присоединилась к инфраструктуре Open QR компании Idram
Бесплатная карта Mastercard и 10% idcoin за безналичные покупки. IDBank
В Ереване подведены итоги 19-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике
Университет «Евразия» объявил набор студентов 
Навстречу мечте: эксклюзивное предложение фонда «Музыка во имя будущего» для музыкантов и преподавателей
Генеральный директор компании Ucom Ральф Йрикян принял участие в ежегодном технологическом саммите Silicon Mountains
Экономим вместе. IDBank и Idram
АНО «Евразия» организовала поэтический вечер «Чаренц и Горький. Литературные судьбы»
Технологический саммит Silicon Mountains пройдет при поддержке Ucom
Образовательная поездка в Дубай: эксклюзивное предложение Фонда «Музыка во имя будущего»
Эвокабанк стал первым банком, присоединившимся к открытой QR-инфраструктуре Idram
АНО «Евразия» стала первой международной командой на чемпионате по колке дров в Беларуси
На месте ресторана «Кактус» Нарек Налбандян открыл супермаркет: «Паст»
Религиозная секта баталхаджинцев бросила вызов России
Ближневосточная Академия классической музыки совместно с Фондом «Музыка во имя будущего» представляют уникальную возможность для образовательных путешествий
Стипендиат Фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Даян -лауреат первой премии Международного конкурса имени Арама Хачатуряна
«Евгений Онегин» для армянских студентов: незабываемый вечер с АНО «Евразия»"
«Узнай Евразию. Кыргызстан»: Новая программа от АНО «Евразия». 
«Армянские Орлы» приветствует решение Национального Трибунала: Хачик Асрян
Миф о либерализации визового режима ЕС представляет новую опасность для Армении. «Паст»
Армению в финале мирового конкурса представит красавица и умница Ирина Захарова.
Важные процессы вокруг Диаспоры: генерал-майор Аршак Карапетян раскрывает скобки
Какова единственная формула счастья армянского народа? Арман Варданян (видео)
Компания UPay присоединилась к инфраструктуре Open QR компании Idram1
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди ...2
Бесплатная карта Mastercard и 10% idcoin за безналичные покупки. IDBank3
Мы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан Фидан4
Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов5