Հանրապետականների կադրային քաղաքականությունը, մեղմ ասած, շոկի մեջ գցեց բանականությունը դեռևս ամբողջովին չսպառած հանրությանը: Նույն մեռելը վեց անգամ թաղելու բանաձևը հասցրեց նրան, որ իշխանությունը վերածվեց էլիտար ծերանոցի, որտեղ իրենց ծերությունն են վայելում ժամկետանց և իրենց ՕԳԳ-ն կորցրած գործիչները: Արժե, թերևս, անդրադառնալ այդ կադրային «ֆրեշին», հասկանալու համար, որ բազմակի օգտագործման կադրերը ծախսատար են և անպիտան:
Յուրաքանչյուր ոք, ով ազատվում է պաշտոնից, անպայման խցկվում է համակարգի որևէ ծակուծուկում՝ շարունակելով պետության հաշվին էլիտար ծերություն վայելել: Կապ չունի՝ այդ մարդը նախորդ պաշտոնում ամբողջովին տապալվել է, թե ոչ:
Արմեն Ղուլարյանը Հայաստանի իշխանական համակարգի հնաբնակներից է: 1990-1996 թվականներին աշխատել է Իջևանի քաղաքային խորհրդի գործկոմում որպես նախագահի պաշտոնակատար, 1996-1999թ.՝ Իջևանի քաղաքապետ, իսկ 1999 թվականից՝ ՀՀ Տավուշի մարզպետ։ Փաստորեն, նա որպես մարզպետ պաշտոնավարել է 14 տարի, որից հետո Արմեն Ղուլարյանը նշանակվել է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության նախարարի տեղակալ։:
Ասել, թե նրա պաշտոնավարության օրոք որևէ առաջընթաց է գրանցվել մարզում՝ նշանակում է խուսափել ճշմարտության հետ ուղիղ հանդիպումից: Ընդհակառակը, այդ տարիներին մարզը աչքի է ընկել ուռճացված հաստիքացուցակների, առանց համապատասխան վերաբերմունքի ամենաչնչին աշխատանքի անգամ չնշանակելու և պետական փողերը անորակ շինարարություններում մսխելու բարձր տեմպերով:
Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել մարզը նրա պաշտոնավարման տարիներին, քանի աշխատատեղ է ստեղծվել, անհայտ է, միայն հայտնի է, որ ավանդաբար քիչ արտագաղթի ցուցանիշ ունեցող տարածաշրջանում ևս արտերկիր մեկնողների թիվը աղետալի չափերի է հասել: Գյուղատնտեսությունը, զրկված լինելով պետական լուրջ աջակցությունից, դարձել է տնտեսության ոչ շահավետ ճյուղ. ավանդաբար խաղողագործությամբ զբաղվող շատ ընտանիքներ դադարեցրել են զբաղվել գյուղատնտեսության այս ճյուղով:
Եթե խոշոր արդյունաբերական` չգործող կամ կիսատ գործող ձեռնարկություններ ունեցող մարզերում գործազրկության բարձր մակարդակն ինչ-որ տեղ հասկանալի է, ավանդաբար գյուղատնտեսական աշխատանքում ներգրավված մարզի բնակիչները պետք է գործազրկության խնդիր չունենային մի փոքր պետական աջակցության դեպքում:
Տավուշը բացառիկ մարզերից է, որտեղ ճիշտ կառավարման շնորհիվ կարելի էր բարձր արդյունավետությամբ տնտեսություն ունենալ, որովհետև, բացի խորը արմատներ ունեցող գյուղատնտեսությունից, փայտի, քարի և այլ տեսակների արդյունահանումից, խիստ զարգացած է տուրիզմը՝ շնորհիվ անզուգական բնության:
Մինչդեռ ի՞նչ ճիշտ կառավարման մասին է խոսքը: Արմեն Ղուլարյանը չխորշեց անգամ խցկվել մարզում զարգացող մանր սեկտորի մեջ և, հանուն անձնական շահի, այդ ոլորտին կործանիչ հարվածներ հասցնել: Շատերին է հայտնի, որ տարիներ առաջ հիմնադրված Իջևանի «Քարարտ» քարի վերամշակման գործարանը, որը զբաղվում է ֆելզիտի և տրավերտինի մշակմամբ, պետք է կառուցվեր հանքերի մոտ՝ Նոյեմբերյանի շրջանում, սակայն խոսակցություններ տարածվեցին, որ մարզպետն արգելել է գործարանի կառուցումը Նոյեմբերյանում և պահանջել է, որ կառույցը լինի միայն իր հայրենի Իջևանում: Դժվար է ասել՝ գավառական հայրենասիրությունն էր այդ քայլի պատճառը, թե` սեփական փայաբաժնի մասին խոսակցությունները, սակայն ակնհայտ է, որ մարզպետի արգելքի պատճառով գործարանը մեծ վնասներ է կրում: Պատկերացրե՛ք՝ որքան է ավելանում հումքի ինքնարժեքը, երբ քարը ավտոքարշակներով գործարան հասցնելու համար 70-80 կմ լրացուցիչ ճանապարհ է անցնում:
Հիմա ինչ է ստացվում՝ պաշտոնից պաշտոն է տեղափոխվում մի մարդ, ով մարզը ղեկավարելու ընթացքում միայն արարողակարգային գործառույթներ է կատարել և որևէ դրական տեղաշարժով աչքի չի ընկել: Ավելին, ջարդել է տնտեսության մեջքը, մարզը թաղել կոռուպցիայի մետաստազների մեջ: Եթե ուսումնասիրեք ընդամենը երկու ոլորտ՝ մարզպետարանի ենթակայության հիմնարկների ուռճացված հաստիքացուցակները և նրա մտերիմների կողմից իրականացված պետական շինարարությունները (իհարկե, ոչ սիրուն աչքերի համար), ապա կհամոզվեք, որ նոր պաշտոն ստանալու փոխարեն այդ մարդուն պետք է պատասխանատվության ենթարկեն: Բայց, ՛՛ֆիզիկայի՛՛ օրենքներին հակառակ, Ղուլարյանը փոխնախարարի պաշտոն ստացավ: Սա՞ է արդյունավետ կառավարման բանաձևը:
Եվ բավական է ձեր հետևից քարշ տաք ձեր ամբողջ ծերակույտը: Վերջին տարիների նշանակումներից տպավորություն է ստեղծվում, թե յոթանասունականներից սկսած Հայաստանում ծնելիությունը իսպառ վերացել է և նոր մարդիկ չեն ծնվել: Իշխանությունից ճահիճի հոտ է գալիս, ընդ որում այդ ճահիճը այնքան է նեխել, որ կլանում է անգամ այնտեղ հայտնված հատուկենտ նորմալ կադրերին:
Հասարակությունը իշխանություններից սպասում է փոփոխություններ, ոչ թե Ղուլարյանի և մյուսների կյանքի որակի փոփոխությունը: Իսկ փոփոխությունների համար թարմություն է պետք: Տասնամյակներ շարունակ իշխանության ղեկին են նույն աբսուրդ դեմքերը, ովքեր ցանկացած առնետավազքի ժամանակ կարողացել են մեկ նավից հարմարավետորեն տեղափոխվել մյուս նավ: Տպավորություն է ստեղծվում, որ Հայաստան է ներմուծվել ցողունային բջիջների հսկայական խմբաքանակ, որ իշխող ծերակույտին հնարավորություն տրվի անընդհատ իշխել, իշխել մշտապես, սավառնել ամպերի մեջ: Եվ ցանկացած նոր իշխանություն թույլ է տալիս, որ նրանք շարունակեն կրծել պետության արմատները և սղոցել մարդկանց նյարդերը:
Հասարակությանը հերթական փորձության մի տարեք: Նրանք առանց այն էլ թանկ են վճարել ձեզ իշխանության ղեկին թողնելու համար: