Զգուշացրել էինք, բայց անտեսեցին. Երևանի գլխավոր ախտաբան․ tert.am
Այն կինը, որը մահացավ ամենառաջինը, որ հայտարարեցին` սրտամկանի ինֆարկտից է մահացել այլ ոչ թե թոքաբորբից, հետո պարզվեց, որ այդ կնոջ ամուսնու ու տղայի կորոնավիրուսի թեստը դրական էր: Սա ինձ համար առնվազն ծիծաղելի է: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասել է Երևանի գլխավոր ախտաբան, ախտաբանների հայկական ասոցացիայի նախագահ Արմեն Մխիթարյանը:
«Եթե ինֆարկտ էր, եթե թոքաբորբ չէր, եթե կորոնավիրուս չէր, այդ մարդկանց դարդը կտրվե՞լ էր իրենց տան կնոջը կորցրած, գնային թեստ հանձնեին, ու դրական լիներ: Չէ, պարզ է, որ այդ կինը՝ ամենաառաջին հերձվածը, որը հերձել են սանիտարներով, բժիշկներով դիահերձերանում, կորոնավիրուսի հետ ենք գործ ունեցել: Հիմա սպասենք. տեսնենք այդ բուժաշխատողներից քանիսն են վարակվում և էլ ինչպե՞ս է տարածվում վարակը»,- ասել է նա:
Արմեն Մխիթարյանն ասել է, որ իր գլխավորած ասոցիացիան է խնդրել Ազգային ժողովում օրենք ընդունել, որով կորոնավիրուսից մահացածները չեն դիահերձվի, քանի որ ՀՀ-ում չկա որևէ դիահերձարան, որը կահավորված լինի այն ստանդարտներին համապատասխան, որը թույլ կտա հերձում իրականացնել նման վարակիչ ինֆակցիոն հիվանդությունների դեպքում: Ախտաբանի խոսքով՝ գլխավոր բժիշկներին ձեռնտու չէ ասել, թե բուժկենտրոնների կազմում գործող դիահերձարանները չեն համապատասխանում չափանիշներին, քանի որ դրանք եկամտի աղբյուր են։ Վիրուսն, ըստ նրա, դեռևս հետազոտությունների փուլում է և դեռ պարզ չէ, թե որքան է վիրուսը մնում արտաքին միջավայրում, հետևաբար, ճիշտ էր հաստատված դեպքերի չհերձելու որոշումը:
«Մեկ այլ բան է, որ բուժաշխատողը շփվի վարակակրի հետ՝ իմանալով, որ նա վարակակիր է։ Եթե բուժաշխատողները շփվում են վարակակիրների հետ և վարակվում են, դա կլինիկայի և ներհիվանդանոցային խնդիր է և ներհիվանդանոցային այդ շփումների ձևաչափը պետք է համապատասխանի այն կետերին, որոնք կպաշտպանեն վարակվածությունից: Ինչ վերաբերում է դիահերձումներին, ապա ախտաբաններս ինքներս մեզ ուզում ենք ապահովել, որ մենք էլ չդառնանք վարակի աղբյուր: Եթե Հանրապետությունում որևիցե մեկին թվում է, որ մենք Երևանում ունենք թեկուզ մեկ դիահերձարան, որի կոյուղաջրերը ախտահանվում են և նոր է գնում ընդհանուր կոյուղի, պետք է ասեմ՝ նման բան չկա: Ես իզուր չասացի, որ այս վիրուսի մասին դեռևս շատ բան հայտնի չէ: Չինացի մեր կոլեգաների վերջին գիտական հոդվածներից պարզ է, որ երկար ժամանակ առողջացածների մոտ և վարակակիրների կղանքի մեջ հայտնաբերվում է այդ վիրուսը: Ճիշտ է, գիտենք՝ հիմնական փոխանցման ճանապարհը օդակաթիլայինն է, բայց մենք չգիտենք տարածման այլ եղանակների մասին: Հետևաբար պետք է ամեն ինչ անենք, որ մինիմալիզացնենք մեր շրջակա միջավայրի ախտոտվածությունը, այդ շահերից բխում է այն, որ չի կարելի հաստատված covid-ով մահացածի դիահերձումը. Երևանում ոչ մի դիահերձարան Երևանում չունի բիոֆիլտրներով այդ քաշիչ սարքերը, չունի կոյուղի ուղարկվող այդ ամբողջ ջրերի նախնական ախտահանումը, ինչը բերում է ամբողջ միջավայրի ախտոտվածության բարձրացմանը», ասել է ախտաբանը:
Երեւանի գլխավոր ախտաբանը ցավով է նշում, որ եղել են բացթողումներ, և դրանք կապված են դիահերձումների հետ:
«Եթե մենք հաստատված դեպքերը չենք հերձում, հասկացանք, հաստատված է՝ չենք հերձում, իսկ 70-80 տարեկան կինը կամ տղամա՞րդը, որը տաքություն է ունեցել և տանը մահացել է, իսկ այդպիսի դեպքեր շատ-շատ են, ո՞վ ասաց, որ դա կորոնավիրուս չէ: Ոչ ոք: Մենք այստեղ ունենք խայտառակ բացթողում: Այդ բացթողումը ոչ թե անձի բացթողման խնդիր է, ես չեմ ուզում մեղադրեմ ո՛չ նախարարին, ո՛չ ուրիշներին: Բացթողումը գալիս է մեր այն վիճակից, որը մենք ի սկզբանե ունեինք Հայաստանում. չունենք վիրուսոլոգիական լաբորատորիա, չունենք վիրուսուլոգ, մեր նախարարը չունի խորհրդական-համաճարակաբան: Տեսեք՝ ինչ է ստացվում, նախարարը մարտի սկզբներին ասում է, որ կորոնավիրուսն այդքան վտանգավոր վիրուս չէ, որի դեմ հատուկ միջոցառումներ իրականցվեն, իսկ Չինաստանի և Իրանի ֆոնին իր ասածը տրամաբանությունից զուրկ էր, բայց ես գտնում եմ, որ դա գալիս է նրանից, որ ինքը խորհրդական չունի: Այդ մարդը հակահամաճարակաբան չէ, չունի խորհրդական, որին լսի, բայց մյուս կողմից էլ՝ ուներ խորհրդական ախտաբանը, որը խորհուրդներ էր տալիս՝ այսպես մի արեք, չի կարելի, իսկ այդ մարդու խորհուրդներն անտեսվում էին: Խոսքը մեր բնագավառի խորհրդականի՝ Փառանձեմ Խաչատրյանի մասին է, որը հրաժարվեց խորհրդականի պաշտոնից, որովհետև գտավ, որ անիմաստ է այդ տեղը զբաղեցնել, եթե պետք է ինչ-որ մի գործնական քայլ անելու խորհուրդ տաս և այդ քայլը չարվի, այլ լրիվ հակառակ տրամաբանության մեջ արվի, այդ պարագայում առնվազն անհասկանալի են դառնում այդ գործողությունները»:
Ախտաբանների ասոցացիայի կողմից խորհուրդների և առաջարկների ցուցակ է ուղարկվել ԱԺ պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանին, որն «այս իրավիճակում կարծես ամենաադեկվատ մարդն է, և նախարարություն: Այնտեղ շատ ու շատ այլ խորհուրդներ կան և այդ խորհուրդները վերաբերում էր այդ դեպքերին՝ տանը մահացածներին, որոնց հետ մենք անխուսափելիորեն ենք շփվում: Մեր առաջարկը հետևյալն էր՝ թույլ տալ համավարակի շրջանում տանը մահացածներին հերձումն արվի ոչ թե նույն օրը, այլ գոնե 24-48 ժամ հետո՝ դիակը ֆարմալինով զմռսելուց հետո, այսինքն՝ վիրուսը քիմիական ֆարմալինով վերացնելուց հետո նոր մտնենք, դիահերձումն անենք: Մինչև հիմա արձագանք չկա ո՛չ ԱԺ-ից, ոչ նախարարությունից: Այն առաջին դեպքի հետ կապված, երբ հետագայում պարզվի, որ կորոնավիրուս ուներ, մենք ուղղակիորեն չենք կարող կանգնացնել վարակի տարածումը, կուզեն՝ համալիրը սարքեն հյուրանոց, կուզեն՝ ամենուր բացօթյա մահճակալներ շարեն, անիմաստ բան է ստացվում»:
Հիշեցնենք, որ NEWS.am-ը, վկայակոչելով Ալափարսի համայնքապետ Արտակ Սարիբեկյանին, տեղեկացրել էր, որ Կոտայքի մարզի Ալափարս համայնքում մարտի 27-ին մահացած 59-ամյա կնոջ ամուսնու ու որդու մոտ կորոնավիրուս է հաստատվել։
«Կնոջ մահվանից հետո ամուսնուն ու որդուն մեկուսացրել էին։ Կարծեմ՝ մահանալու հաջորդ օրը թեստ են արել ու դրական է եղել։ Նրանք տեղափոխվել են «Նորք» ինֆեկցիոն հիվանդանոց»,- ասել էր համայքապետը։
Սարիբեկյանը հայտնել էր, որ համայնքում եւս մեկ բնակիչ է եղել կորոնավիրուսով վարակված. «Նա արդեն ապաքինվել է, նրա շրջանակն էլ պարզվել է։ Հիմա գյուղում խիստ վերահսկողությունն է։ Շատ քչերն են տներից դուրս գալիս, միայն խիստ անհրաժեշտության դեպքում»։
