Հայաստանում «դուքյանչու» հոգեբանություն է տիրում և՛ իշխանությունների, և՛ ընդդիմության շարքերում. Ս. Շաքարյանց
Հարցազրույց
Քաղաքագետ Սերգեյ Շաքարյանցը Orer.am-ի հետ զրույցում, խոսելով Ռուսաստանի կողմից Հայաստանին վաճառվող զինատեսակների մասին տեղեկությունը հրապարակայնացնելու մասին, նշեց, որ դա սովորական միջազգային պրակտիկա է և միջազգային պահանջներից մեկը:
«Ցանկացած երկիր այս կամ այն երկրին զենք վաճառելու դեպքում պետք է այդ մասին տեղեկացնի: Նույն Ռուսաստանը, երբ պայմանագիր է կնքել Ադրբեջանի հետ, բոլոր կարգի սպառազինությունների մասին ողջ հանրությանը կրկին իրազեկել է: Այնպես որ, դա նորմալ է»,- ասում է Սերգեյ Շաքարյանցը:
Խոսելով Հայաստանին Ռուսաստանի կողմից իր շահերից բխող քայլեր պարտադրելու մասին՝ քաղաքագետը նշեց, որ երբ ԱՄՆ-ն մշտապես նման քաղաքականություն է վարում Հայաստանի հանդեպ, հայկական ոչ մի միավորում դրա դեմ չի բողոքում, իսկ ռուսական կողմի դեպքում կրքերը բորբոքվում են:
«Ցանկացած գերտերության դեպքում նման մոտեցումը նորմալ է, և ես զարմանում եմ, որ որոշ շրջանակների դա զայրացնում է: Ստացվում է, որ Հայաստանի բնակչության որոշ մասը սպասում է, որ Ռուսաստանը պետք է Հայաստանի համար ամեն ինչ անի, իսկ Հայաստանը պետք է դա ուտի, կշտանա և ասի՝ քիչ է, էլի բերեք … Նույն Բիբինը Հայաստանի էլեկտրական ցանցերի միլիոններն ո՞ւմ է փոխացել, ի՞նձ, ձե՞զ, թե՞ Ռուսաստանի նախագահի հիմնադրամին: 12,5 միլոն դոլարը բավական մեծ գումար է: Ո՞ւր են գնացել այդ գումարները: Դրանց հետքերը կան: Դրանք գնացել են ՀՀ նախագահի հիմնադրամ, ոչ թե ԱՄՆ-ի կամ Ռուսաստանի նախագահներիի հիմնադրամներ: Այնպես որ, եկեք ճիշտը խոսենք, ոչ թե փորձենք մոդայիկ պիտակներ կպցնել ու մտածել, թե աշխարհի գագաթնակետում միայն Հայաստանի Հանրապետությունն է: Ռուսաստանը բազում հարցեր է լուծում, որոնց լուծման ճանապարհին Հայաստանը տեղ չունի և ճանապարհ չունի»,- ասում է Ս. Շաքարյանցը:
Նրա խոսքով՝ նույն սիրիական, քրդական, թուրքական կամ ներկայում ծագած կորեական հարցերի ժամանակ Ռուսաստանն է մասնակցում բանակցություններին, որովհետև հզոր գերտերություն է: Եվ վաղուց հայտնի է, որ աշխարհում իրավահավասար պետություններ չկան, իսկ ներկայիս համաշխարհային թատերաբեմում տեղի ունեցող պրոցեսները, քաղաքագետի կարծիքով, նման են Հին հռոմեական ժամանակաշրջանում տեղի ունեցող պրոցեսներին:
«Այնպես որ, չկա այնպիսի իրավիճակ, որ մենք կարողանանք մեկին շատ դատապարտել կամ մյուսին կարգի հրավիրել, ինչպես, օրինակ՝ Հայաստանում դա արվեց Սավչենկոյին օգնություն ցուցադրելով: Սա ծիծաղելի է: Վերջիվերջո, պետք է չափ ու սահման իմանալ: Օրինակ՝ եթե Հայաստանն ի վիճակի չէ որևէ բան պահանջել կամ թելադրել Մեծ Բրիտանիային, ապա նույն կարգավիճակը Հայաստանը պետք է ունենա նաև հայ-իրանական կամ հայ-ռուսական հարաբերությունների դեպքում: Հավաստիացնում եմ, որ Հայաստանն Իրանին չի համարձակվում որևէ խոսք ասել, բայց Ռուսաստանի դեպքում ասում ենք՝ գնանք ռուսին տեղը դնենք: Ես դա չեմ ընդունում»,- ասում է քաղաքագետը:
Նրա կարծիքով՝ ներկայիս հայ-ռուսական հարաբերություններում ամեն ինչ նորմալ է, որը նաև միջազգային նորմերի շրջանակներում է, և եթե կա զինտեխնիկայի մատակարարման գործարք, ապա, պայմանագրի համաձայն, այդ տվյալները փոխանցվում են միջազգային կառույցներին, որոնք հետևում են սպառազինությունների և զենքի հոսքին ողջ աշխարհում, որոնք, ըստ քաղաքագետի, ստորագրել է նաև Հայաստանը:
Խոսելով այն մասին, թե ինչ պետք է անի Հայաստանը, որպեսզի Ռուսաստանից կախված աղքատ բարեկամից վերածվի որոշակի գործոնի, քաղաքագետն ասաց, որ Հայաստանի չինովնիկները պետք է քիչ գողանան, քիչ ուտեն, մեծահարուստները պետք է քիչ գողանան, քիչ ստեն և հարկերը ժամանակին վճարեն:
«Սկզբում կարգ ու կանոնը պետք է հաստատել տան ներսում, որից հետո նոր կարող ենք այս կամ այն հարթակում ասել, որ Հայաստանն այնքան ուժեղ է և զորեղ, որ կարող է հավասարը հավասարին ընդունվել միջազգային հարթակներում»,- ասում է Ս. Շաքարյանցը:
Քաղաքագետը կարծում է նաև, որ երկու փոքր պետությունների՝ Հայաստանի և Իսրայելի միջև համեմատությունները կոռեկտ չեն, քանի որ Իսրայելի մեջքին ողջ հրեական համայնքն է կանգնած և աշխարհի հզոր լոբբիստական կառույցներն են աշխատում այդ երկրի իմիջը միջազգային հարթակներում բարձրացնելու համար, իսկ Հայաստանի դեպքում սփյուռքի ներկայացուցիչները տեսնում են, թե ինչ է կատարվում Հայաստանում:
«Ամեն ինչ պետք է սկսել երկրի ներքին հոգեկերտվածքի բարելավումից: Մասնավորապես, պետք է դիտարկել, թե մեր վերնախավի, չինովնիկների, միայն իրենց տեսնող մտավորականների հոգեվիճակը որքանով է համապատասխանում արդի համաշխարհային իրավիճակին: Հայաստանում «դուքյանչու» հոգեբանություն է տիրում և՛ իշխանությունների, և՛ ընդդիմության շարքերում: Բոլորն էլ մտածում են՝ «մեր ժամը եկել է, եկեք, գնանք թալանենք»: Սա է բոլորի հոգեբանությունը: Տեսնելով, թե Հայաստանն ինչ հարևան պետություններով է շրջապատված, պետք է կարողանանք դրանք հաշվի առնելով հետևություններ անել, թե ինչու է այդքան անհաժեշտ երկրում կարգ ու կանոն հաստատելը: Իմ կարծիքով՝ մեր վերնախավի անդամներին պետք է ուղարկել միջնակարգ դպրոց, որպեսզի հայոց պատմությունը նորից սովորեն և ավելի խորը հայացքով նայեն ներկայիս խնդիրներին»,- ասում է Ս. Շաքարյանցը:
Արմինե Գիրգորյան
