Արմենակս էլ զգացել է, թե ինչքան լուրջ է ամեն ինչ, ու իր զինվորների կյանքի համար իր կյանքով է հատուցել,ա~խ, Արմենակս...
ՀասարակությունFnews.am-ը գրում է.
Մա՛մ, մի բան ասեմ`գալիս եմ տուն, «չեպե» եմ արել, ինձ զորացրել են: Ապրիլմեկյան այս կատակով մոր՝ Համեստ Ներսիսյանի հետ, վերջին անգամ խոսել էր 4-րդ հրաձգային վաշտի հրամանատար, կապիտան Արմենակ Ուրֆանյանը:
Ժամեր հետո, կապիտան Ուրֆանյանը՝հանուն հայրենիքի նվիրաբերելու էր ամենաթանկը՝ իր ԿՅԱՆՔԸ…
Ապրիլի 1-ի գիշերը, երբ հակառակորդը լայնածավալ ռազմական գործողություններ սկսեց շփման գծի ողջ երկայնքով, կապիտան Ուրֆանյանն իր անձնակազմի հետ երկար մարտի է բռնվել հակառակորդի հետ: Հակառակորդի գերազանցող ուժերի ճնշման տակ, անձնակազմին հետ ուղարկելով, միայնակ շարունակեց մարտը, խոցելով մեկ տանկ և մոտ մեկ տասնյակ թշնամու զինվոր:
Ժամեր շարունակ,թշնամու առաջ, հերոսաբար մարտնչելուց հետո, մի քանի նռնակներ նետելով՝ չթողեց իրեն շրջապատեն ու վերջին նռնակով իր հետ միասին պայթեցրեց մոտեցողներին:
Այո, վիրավոր կապիտանը, իր վերջին նռնակով պայթեցրեց իրեն շրջապատել փորձող հակառակորդին ու հանձն առավ սեփական կյանքի գնով թշնամու առջեւ փակել Մարտակերտի «դարպասը»:
«Մեծ սիրտ ուներ: Այնքան մեծ, որ ողջ Մարտակերտը կարողացավ առնել իր սրտի մեջ» -, ասում է որդեկորույս մայրն ու, կրկին մաքրելով արցունքները, ցույց տալիս որդու լուսանկարը.«Տեսեք՝մարդասիրությունը Արմենակիս աչքերի մեջ է դրոշմված,: Նրա հերոսական ոգին ամենուր է՝ երեխեք ջան»:
Արմենակ Ուրֆանյանը մի քանի տարի առաջ հասցրել էր գտնել իր սիրելիին՝ Գոհարիկին: Ու որոշել էր, որ հարսանիքն էլ լինելու է Գոհարիկի ծննդյան օրը: Երազանքն էլ մեկն էր. սեփական փոքրիկ տունն ունենալ, որտեղ ճաշի սեղանին միշտ հինգ ափսե կդրվեր՝ իր, սիրելի կնոջ եւ երեք երեխաների համար, որոնցից երկուսը պետք է տղա լինեին, մեծը`զինվորական: Հրամանատարը վստահ էր՝ թշնամու դեմ, զենքից բացի, նաեւ օրորոցով պետք է կռվել՝ հայրենիքին նիրված ու քաջ զավակներ մեծացնելով:
«Ապրիլի 2-ին՝ առավոտյան լուրեր լսեցինք, որ Մարտակերտում լարված իրավիճակ է, սիրտս անհանգիստ էր, բայց համոզված էի, ինչ էլ լիներ՝՝Արմենակս պատվով դուրս կգար էդ իրավիճակից»,-պատմում է Համեստ Ներսիսյանն ու հիշում. «Զանգում եմ՝ Արմենակս չի վերցնում, իսկ ինքն էլ երբեք իր ընկերների համարները մեզ չէր տրամադրում, որ գոնե իրենց զանգեինք ու մի լուր իմանայինք :
Զանգում եմ փոքր տղայիս…նա էլ բան չի ասում: Փաստորեն նա որոշ բաներ այնուամենայնիվ գիտեր, բայց ինձ չէր ասում: Մեր բոլոր բարեկամները, ովքեր լսում էին, որ պատերազմ է սկսվել, զանգում էին , հարցնում ու ես ավելի էի սկսում լարվել, մտքովս ամեն ինչ սկսում էր անցնել: Բայց մի կողմից էլ գիտեի, որ Արմենակս քաջ է ` կպաշտպանի իրեն էլ, զինվորներին էլ: Բայց ինչ իմանայի, որ զինվորներին պաշտպանելու է սեփական արյան գնով…
Փոքր տղաս տեսել էր, որ ուղղաթիռներով զինվորներ են բերում հոսպիտալներ ու միանգամից գնացել ու տեսել էր, որ բակում է՛լ լրագրողներ, է՛լ ժողովուրդ, է՛լ զինվորականներ: Միանգամից հասկացել էր , որ մի բան այն չէ:
Իսկ ես ապրիլի 3-ին իմացա…, ու մինչ այսօր ես ուշքի չեմ գալիս, կարծես սառել եմ, անզգայացել, մոլորվել, չգիտեմ, թե ինչ է կատարվում, ո՞նց եղավ, ոնց կորցրի իմ տղային»:Բայց գիտեք.ես այլևս նրան չեմ սպասում, չեմ հավատում , որ գալու է , քանի որ ես տեսել եմ նրա անշնչացած մարմինը, ես գիտեմ, որ նա այլևս չի գալու, իմ հերոս տղա՜ն, իմ տղա՜ն…,-արցունքները կոկորդում սեմելով ասում է Արմենակի մայրը ` տիկին Համեստը:
-Տիկին Համեստ, ինչպիսի՞ զինվոր էր Արմենակը, ու ի՞նչ նպատակներ ուներ:
-Արմենակը կատարյալ էր ամեն ինչում. Թե՛ որպես եղբայր, թե՛ որպես որդի, թե՛ որպես հրամանատար: Նա կատարյալ էր անգամ սիրո հարցում:
Երբ իմացավ, որ եղբայրը հայր է դառնալու, այնքան էր ուրախացել, ասաց. «Մա~մ, տես ինչ հոպար եմ լինելու, հլը թող մեծանա , հետս դիրքեր եմ տանելու»:
Չհասցրեց էրեխես, չհասցրեց…
Արմենակս այնքան հոգատար հրամանատար էր, իր զինվորներին շատ էր սիրում, ու նաեւ խիստ էր: Ասում էր.«Մա'մ , ես որ մտնում եմ չաստ, բոլորին թվում ա, որ «թույն» ա թափում դեմքիցս, բոլորը քարանում են» : Ես էլ ասում էի, տղես ա՜խր ոնց ... դու էդքան կատակասեր, բարի, ժպտերես…
Ասում էր, որ դա էլ է պետք:
-Տիկին Համեստ, այս մեծ ու անդառնալի կորստից հետո, կա՞ մի բան, որ Ձեզ ստիպում է պայքարել…
-Ինձ պայքարելու եւ ապրելու ուժ են տալիս թոռնիկս, Գոհարիկս, փոքր տղաս: Հույս ունեմ, որ փոքր տղաս արու զավակ կունենա ու Արմենակ Ուրֆանյանը նորից կծնվի…
Փոքր տղաս փորձում է թեթևացնել վիշտս, բայց դե վերքերը ինչքան էլ որ սպիանում են, միեւնույնն է՝ չեն լավանում երբեք:
Իսկ Գոհարիկիցս՝ ես Արմենակիս կարոտն եմ առնում, նա հաճախ է գալիս, ու ես այնքան շատ եմ սիրում նրան: Նրանք այնքան նման էին, ու այնքան էին սիրում իրար, երկուսն էլ առաջին անգամ էին սիրում: Ի~նչ երազանքներ ունեինք: Նրանք դեռ նոր էին նշանադրվել, և Արմենակս արդեն հարսանիքի մասին էր մտածում: Պատկերացնում ե՞ք, եթե նման բան չպատահեր, հիմա տանը թոռնիկս կվազվզեր, տղաս իր սիրելիի կողքին կլիներ ու միասին կշենացնեին մեր երկիը… Ավա~ղ, չհասցրեց կատարել երազանքները:
-Արմենակի նվիրական երազանքներից, ո՞րը կարող է իրականություն դարձնել հերոսի մայրը՝ Համեստ Ներսիսյանը:
-Ես մի նպատակ ունեմ. իրականություն դարձնել տղայիս՝սեփական տուն ունենալու երազանքը:
Բայց դա ոչ թե հասարակ տուն կլինի, այլ կլինի Արմենակիս տուն-թանգարանը, որտեղ կապրի իմ տղան և նրա հետ կապրեն բոլոր նրանք, ովքեր կարող էին ապրել, բայց իրենց մահով ապրեցրին մեզ: Ես կոչ եմ անում համայն հայությանը` օժանդակել ինձ, որպեսզի կարողանամ իրականացնել նպատակներս:
Չնայած որ, եթե անգամ ինձ չօգնեն, ես մայր եմ և պարտավոր եմ կատարել տղայիս երազանքը, քանի դեռ ապրում եմ, ու շնչում:
-Ունենում ե՞ք հեռավոր զրույցներ Արմենակի հետ:
-Ամեն երեկո,երեկոներս շատ տխուր են… Երբ գալիս է գիշերը…
-Իսկ Արմենակին Ձեր երազներում տեսնու՞մ եք:
-Կզարմանաք, բայց չեմ տեսնում, երբեք չեմ տեսնում տղայիս, անգամ էդպես կարոտս առնել չեմ կարողանում:
-Տիկին Համեստ, այս երկու տարվա ընթացքում, ո՞վ է բացել հերոս Արմենակ Ուրֆանյանի հայրական տան դուռը, կիսել Ձեր վիշտը, հետաքրքրվել Ձեր կյանքով, փորձել օգնել:
-Ես շատ շնորհակալ եմ հատկապես Էրեբունու վարչական շրջանի ղեկավար Դավիթ Գրիգորյանից՝ նրա մարդկային վերաբերմունքի համար: Աջակցել, դա չի նշանակում օգնել գումարով, աջակցելը՝ նաեւ այն է, որ երբեմն հարցնում են, հիշում են: Դա ամենամեծ աջակցությունն է:
Ինձ երբեք ոչ մեկի ժամկետանց կոնֆետների տուփը, կամ սերժանտներից հավաքած գումարով գնած ծաղիկը պետք չէ:
-Արդյո՞ք, ըստ արժանավույնս գնահատվեց հերոս Արմենակ Ուրֆանյանի անձնազոհությունը՝ հանուն հայրենի հողի:
-Ես շատ վիրավորված եմ, որ իմ տղան չստացավ Ազգային Հերոսի կոչում: Այդ ո՞վ է , որ իմ տղայից լավն էր կամ արժանի, կարող՞ է իմ տղայի արյունից ավելի կարմիր արյուն էլ կա... կամ իմ տղայից ավելի սրտացավ՝ մեկն էլ է եղել: Սա անարդար է, ու մեծ վիրավորանք այն հերոսի նկատմամբ, ով իր կյանքը չի խնայել հանուն իր հայրենիքի:
Թող պետությունը արժանի ձևով գնահատի բոլոր նրանց, ովքեր քաջաբար կռվել են այն ժամանակ, երբ իրենց փափկասունները տաքուկ քնած էին: Տղաներին պետք չէ բամբակի մեջ մեծացնել, այլ պետք է տղամարդ մեծացնել ` քաջ, պատրաստված, արագ կոմնորոշվող, բանիմաց… Միայն մեքենաներ փոխելով, կամ այս ու այն պատի տակ ծխելով, երբեք ոչ մեկ տղամարդ չի դառնում …
-Այսքանից հետո, Դուք որպես Հերոսի մայր, ի՞նչ կոչ կանեիք ապագա զինվորներին:
-Ես կասեմ, որ քաջ լինեն, չվախենան պայքարելուց: Եթե մենք չպայքարենք, քրդերի պես կմնանք անպետություն: Իսկ մենք պատմություն ունենք, մենք դժվարությունների, կրակների միջով անցած ազգ ենք, մենք չպետք է մոռանանք մեր պատմությունը: Ու պետք է այնպես անենք, որ մեր հետագա սերունդներն էլ ճանաչեն մեր այսօրվա հերոսներին` ԱՐՄԵՆԱԿԻՆ, Քյարամին, Ռոբերտին… Նրանք բոլորն էլ մեր երեխաներն են, մեր տղաները, ի՞նչ տարբերություն:
-Իսկ ի՞նչ խնդիրներ ունեն այսօր հերոսների ընտանիքները, որոնց մասին գուցեեւ չի բարձրաձայնվում…
-Գիտեք, եթե անգամ ունեն էլ, նրանք այնքան հպարտ են, որ չեն բարձրաձայնում, բայց երբ գալիս են ու տեսնում, պետք է գոնե քայլեր ձեռնարկեն: Ոչ մի ծնող, իր սուգը չի մոռանա ու ընկնի պետության հետևից ` ողորմություն խնդրելու: Բոլորս էլ գիտենք, որ եղել են տղաներ, ովքեր զոհվել են ու նրանց երեխաներն անհայր են մնացել: Ուրեմն թո՛ղ հետաքրքրվեն, օգնե՛ն մեծացնելու այդ երեխաներին:
Միայն Գագիկ Ծառուկյանն ու Գրանդ Քենդի ընկերությունն են այսքան ժամանակ ինչ-որ չափով օգնել զոհվածների ընտանիքներին: իսկ պետությունը ոչինչ չի անում:
Պատկան գերատեսչություններից գալիս են, նայում մադկանց կտորներից ինչպես է ջուրը կաթում, ու թողնում-գնում են ՝ անվերադարձ: Եթե հանկարծ մի խնդրի մասին էլ բարձրաձայնվում է, ասում են՝ ծնողը առիթավորվում է:
Գիտեք ինչ, թող իրենք լափեն ու կշտանան, մեզ ոչինչ պետք չէ, մեր էրեխեքն էլ հետ չեն գալու….
-Ի՞նչ կասեք այն մասին, որ շատ հաճախ ՀՀ պաշտոնյաների զավակները խուսափում են ծառայությունից, կամ ինչպես որ հայկական իրականության դեպքում է պատահում.չինովնիկների զավակների մի զգալի մասը տառապում են այս կամ այն անբուժելի հիվանդությամբ:
-Դա ամենացավոտ կողմերից է: Ինչ ասեմ՝ երեւի այդքանով են սիրում ու հարգում իրենց հայրենիքը:
Ամեն դեպքում, ես շատ ուրախացա, որ մեր Պաշտպանության նախարարը փոխվեց, ու նա փորձում է այնպես անել, որ բոլորը ծառայեն: Այդ չինովնիկների տղաների մեջ մարտական ոգի չկա, կյանք չկա: Մի տղա , որ չգիտի՝ բանակն ինչ է , զինվորն ինչ է , կռիվն ինչ է , զենքն ու խրամատն ինչ է, երբեք չի կարող արժանապատվորեն ընտանիք պահել` կին մեծարել ու երեխա դաստիարակել: Իմ տղայից լավն ե՞ն, չեմ հասկանում: Թող գնան ծառայեն, հասկանան, որ փողոցից այն կողմ՝ սահմանն է, որտեղ լավ տղերքն են ապրում:Ես իրոք շատ վիրավորված եմ, որ տղաս՝ ԱԶԳԱՅԻՆ ՀԵՐՈՍԻ կոչում չստացավ: Ախր պատմություն ենք կերտում: Տարիներ հետո, մեր նորաթուխ սերունդը բա չիմանա՞, թե ինչ է եղել 2016թ-ի ապրիլին, Արմենակս ու մյուսները ոնց են սահմանում կռվել մինչև վերջին շունչը…
Ի՞նչ իմանամ, ինչպես են ներկայացրել, միգուցե սխալ են ներկայացրել ,դրա համար էլ չեն տալիս տղայիս կոչումը: Ես մենակ մի բան չեմ ընկալում. Ո՞նց են իմ էրեխուն էտ կրակի մեջ թողել, ասել` նահանջի:
Նրանց ոչ միայն չեն օգնել, այլ նաեւ ասել են՝ նահանջեք: Բայց Քյարամը, չի թողել իր սիրելի հրամանատարին, ու մինչև վերջ նրա կողքին է եղել: Արմենակս էլ զգացել է , թե ինչքան լուրջ է ամեն ինչ ու իր զինվորների կյանքի համար իր կյանքով է հատուցել,ա~խ, Արմենակս:
-Տիկին Համեստ, իսկ Ձեր կարծիքով, հասարակությունը այս ընթացքում, կարողացա՞վ, կամ կարողանու՞մ է ճիշտ գնահատել ազգի արժանի զավակներին, մեր հերոսներին:
-Կարծում եմ, հասարակությունը գնահատում, արժեվորում ու հասկանում է մեր հերոս որդիների կատարած սխրանքը:
Մեր ժողովուրդն իսկապես սգում էր մեր Հերոս որդիների մահը:
Հանդիպումը՝ Գայանե Զարգարյանի
Աննա Առաքելյանի
Հ.Գ
Փառք ու պատիվ մեր բոլոր Հերոսներին: Ձեր սխրանքն անմահ է, իսկ Ձեր անունը միշտ վառ կմնա սրտերում: Խոնարհվում ենք Ձեր Շիրիմի ու Ձեր ծնողների առաջ, մեր անպարտ Հերոսներ:
Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ հակառակորդը կրկի՛ն համոզվեց, որ հայ զինվորն ընդունակ է աներևակայելի քաջության, որովհետև պաշտպանում է ի՛ր հողը, հավատում է իրեն ծնած ժողովրդի ապագային և վստա՛հ է Հայոց պետության հաստատուն հարատևմանը:
Փառք ու պատիվ մեր բոլոր քաջերին և խորին խոնարհում՝ զոհված մեր հերոսների հիշատակին: