Երևան, 25.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
ՌԴ ՊՆ-ն «Իսկանդեր»-ով հարվածել է Դնեպրի օդանավակայանին ՌԴ-Իրան համապարփակ գործընկերության համաձայնագիրը կներառի պաշտպանության ոլորտը. ՌԴ ԱԳՆ Զելենսկու խորհրդականն ասել է, որ Պուտինի ներկայացրած «Օրեշնիկ» հրթիռը գոյություն չունի Պենտագոնի ղեկավարը վերահաստատել է ԱՄՆ անսասան հանձնառությունը Իսրայելի անվտանգության հարցում Ուկրաինան կորցրել է Կուրսկում գրաված տարածքի ավելի քան 40 տոկոսը. Reuters Ադրբեջանը Հայաստանի դեմ երրորդ հայցն է ներկայացրել ՄՔԴ. «Փաստ» Պալատական հեղաշրջումից պաշտպանվելու և քաղաքացիներին խաբելու հերթական պոպուլիստական փորձ. «Փաստ» «Կորյունի տնկած այգին է ինձ ապրեցնում, ամեն ինչ անում եմ, որ նրա չարչարանքը չկորչի». եֆրեյտոր Կորյուն Սառիկյանն անմահացել է հոկտեմբերի 14-ին Հորադիզում. «Փաստ» Արևմուտքի ամոթն ու Բաքվի համաժողովի նրբերանգները. «Փաստ» Գլոբալ իրողությունների և տարածաշրջանային գործընթացների միահյուսումը. «Փաստ»


ՀՀ տնտեսության ուսերին ծանրացած ռիսկերի բեռը. «Փաստ»

Տնտեսություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Հայաստանում տնտեսական աճի բարձր տեմպը դեռևս պահպանվում է։ Այս տարվա առաջին կիսամյակում տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը կազմել է 11,4 տոկոս։ Սակայն վերլուծաբանների, տնտեսագետների կարծիքով, աճի այս դինամիկան չի կարող երկար տևել և նվազման միտում ունի։ Խնդիրն այն է, որ տնտեսական ակտիվությունն իր կառուցվածքով «առողջ» չէ և կախված է արտաքին գործոններից՝ չունենալով երկարաժամկետ հեռանկարային էֆեկտ։ Եվ այդ է պատճառը, որ կանխատեսումներ են արվում, թե տնտեսական աճի ոսկե շրջանն արդեն անցյալում է, իսկ ՀՀ տնտեսական աճի բաղադրության մեջ որոշակի խնդիրներ են տեսանելի։ Եթե տարվա սկզբից սկսած յուրաքանչյուր ամիս բարձր տնտեսական աճ էր գրանցվում, ապա արդեն հունիսին այն զգալիորեն դանդաղել է` կազմելով 6,8 %՝ նախորդ ամսվա 13,6 %-ի համեմատ:

Մի ամսվա մեջ աճի տեմպի կիսով չափ նվազումը վկայում է որոշ ճյուղերում առկա բարդությունների մասին։ Կտրուկ անկում է գրանցվել հատկապես արդյունաբերության ոլորտում, որի թողարկման ծավալը հունիսին կրճատվել է 7,4 %–ով: Արդյունաբերության կշռի նվազումը տնտեսության կառուցվածքում նշանակում է ՀՀ տնտեսական պոտենցիալի նվազում՝ նկատի ունենալով այն հանգամանքը, որ այս ոլորտը տևական ժամանակ Հայաստանի տնտեսական աճի շարժիչ ուժերից մեկն էր։ Արդյունաբերության փոխարեն տնտեսական ակտիվությունը պահպանվում և դեռևս նվազման դաշտ չի անցնում հիմնականում առևտրի և շինարարության ոլորտներում առկա դրական միտումների արդյունքում։ Իսկ այս իրավիճակը հիմնականում պայմանավորված է Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի շարունակման պայմաններում Հայաստան ժամանող ռուսաստանցիների թվով ու զբոսաշրջային սեզոնի հետ կապված հոսքերով։ Օրինակ՝ հենց ռուս ռելոկանտների առկայությամբ է պայմանավորված անշարժ գույքի նկատմամբ պահանջարկի ավելացումը և գների բարձրացումը, որը նպաստում է նաև շինարարության ոլորտի աճին։

Այնուամենայնիվ, ռուսաստանցիների հոսքը դեպի Հայաստան անվերջ շարունակվել չի կարող, այդ իսկ պատճառով էլ կանխատեսվում է, որ շինարարության աճի բարձր տեմպը կշարունակվի մինչև տարեվերջ, որից հետո այն նվազման միտում կցուցաբերի։ ՀՀ տնտեսության կառուցվածքում լուրջ խնդիր է նաև արտադրության ցածր մակարդակի պահպանումը։ Եթե դիտարկում ենք խոշոր հարկատուների ցանկի հարյուրյակը, ապա միայն 17-ն են արտադրողներ։ Եվ հաշվի առնելով Հայաստանում նկատվող անոմալ տնտեսական երևույթները՝ նույնիսկ շատ ուրախալի է, որ դեռ այդքան ընկերություններ էլ մնացել են խոշոր հարկատուների ցանկում, որովհետև պետությունը գրեթե ոչինչ չի ձեռնարկում արտադրությանը զարկ տալու նպատակով։ Իսկ առանց արդյունաբերությանն ու արտադրությանն ուշադրություն դարձնելու հնարավոր չէ հեռանկարային աճ ունենալ։ Հայաստանը պետք է կոնկրետ արտադրանք թողարկելու և շուկայում մրցունակ լինելու խնդիր լուծի, բայց դրա փոխարեն իշխանությունները միայն իմիտացիաներով են զբաղված։

Օրինակ՝ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը տեսանյութ է հրապարակում, թե ինչպես է «Սեպուհ-1» ընկերությունը Հայաստանում մեքենաներ հավաքում։ Ու այդպիսով կարող է տպավորություն առաջանալ, թե իբր Հայաստանում մեքենաների արտադրություն կա։ Սակայն դա ընդամենը ցուցադրականություն է, քանի որ մի քանի տասնյակ մեքենաների հավաքումով որևէ լուրջ հարց չի լուծվում, առավել ևս, որ գնային սեգմենտում այդ մեքենան մրցունակ լինել չի կարող՝ հաշվի առնելով այն արժեքը, որ հրապարակվել է պաշտոնապես։ Իսկ եթե Հայաստանն ի վիճակի չլինի լուծել արտադրությունը խթանելու հարցը, ապա կմեծանա տնտեսական կախվածությունը արտաքին աշխարհից. առանց այն էլ մեր տնտեսության կառուցվածքում ներկրման մասնաբաժինը շատ մեծ է։ Մյուս կողմից էլ՝ պետք է հաշվի առնել աշխարհաքաղաքական ռիսկերի գործոնները։ Նախ՝ Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի արդյունքում ստեղծված իրավիճակի փոփոխության պայմաններում Հայաստան ժամանած ռուսաստանցիների համար մեր երկիրը շատ արագ կարող է դառնալ ոչ գրավիչ։ Անհանգստացնող հանգամանք է նաև այն, որ սեփական արտադրանք թողարկելու ու խթանելու փոխարեն Հայաստանն իր վրա է վերցրել միայն վերաարտահանման դերակատարությունը։

Ռուսաստանի դեմ սահմանված պատժամիջոցների պարագայում արևմտյան տարբեր սարքավորումներ, մեքենաներ և տեխնոլոգիական արտադրանքներ Հայաստանի ու մի շարք այլ երկրների միջոցով են հասնում ռուսաստանյան շուկա։ Ու այս իմաստով Հայաստանը հայտնվել է Արևմուտքի տեսադաշտում այն առումով, թե օգնում է Ռուսաստանին՝ շրջանցել պատժամիջոցները։ Արդեն մի շարք հայաստանյան ընկերություններ հայտնվել են պատժամիջոցների ցանկում, ինչն արդեն իսկ անհանգստացնող է։ Եթե Հայաստանի նկատմամբ վստահությունը նվազի, ապա այն կարող է ռիսկեր առաջ բերել նաև մեր տնտեսության մեջ ներդրումների ներգրավման մասով, քանի որ ներդրողները կարող են զգուշանալ կամ իրենց միջոցները դուրս հանել մեր երկրից։ Մյուս ռիսկն էլ կապված է նրա հետ, որ ՀՀ իշխանություններն ուղղակի ի վիճակի չեն ապահովել Հայաստանի անվտանգությունը։ Իսկ անվտանգության երաշխիքների բացակայությունը և շարունակաբար անկայուն իրավիճակն ուղղակի վանում են ներդրողներին։

Պատահական չէ, որ Fitch Ratings վարկանիշային գործակալությունը Հայաստանի վերաբերյալ իր կանխատեսման մեջ հատուկ առանձնացրել էր աշխարհաքաղաքական ռիսկերի աճի գործոնը՝ նշելով, որ, ճիշտ է, Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև շարունակվում են բանակցությունները, բայց դժվար թե դրանք հանգեցնեն կայուն խաղաղության համաձայնագրի՝ տարածքային ճշգրտումների բացակայության պայմաններում:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

ԶՊՄԿ-ն՝ հանուն սահմանամերձ գյուղի Ադրբեջանում հայտնել են՝ ինչու են փակ պահում երկրի ցամաքային սահմաններըՍեզոնային գրիպով վարակվածների թիվն աճել է. ի՞նչ վիճակ է COVID-19–ի մասով ՀՀ տարածքում կա փակ ավտոճանապարհWildberries-ը գործարկում է սպառողական վարկավորման ծառայությունը«Շատ թանկ ա»․ Ամանորին ընդառաջ թանկացումներ են. հարցումՎրաստանի նոր խորհրդարանը ստանձնել է լիազորություններըՎճարի՛ր Իդրամով Երեւան մոլում եւ շահի՛ր նվերներ Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով, սպասվում է թաց ձյունԵգիպտոսում զբոսանավ է խորտակվել, որում ավելի քան 30 զբոսաշրջիկ է եղելԹրամփը մտադիր է ԱՄՆ բանակից հեռացնել բոլոր տրանսգենդերներին. The TimesԱդրբեջանի և Իրանի զինված ուժերը 4-օրյա համատեղ զորավարժություններ են սկսելՄայրության օրվան նվիրված տոնական համերգը Կրեմլում հավաքեց ավելի քան 2 հազար բազմազավակ ընտանիքներԹուրքիան արգելել է Երևանից Ստամբուլ մեկնած կանադացի լրագրողի մուտքըԱրկտիկական բեմի գրավումը Ստեփանակերտի ռուսական դրամատիկական թատրոնի կողմից Վարչախումբը փորձում է մոռացության տալ մեր հիշողությունը․ Մենուա ՍողոմոնյանՀայաստանը վերածվել է 30-ականների Չիկագոյի Աղազարյանին կարող են ճնշել Փաշինյանի խաղը մինչև հանրաքվեն է Ֆրանսիայի դեսպանի գրառումը նախ եւ առաջ ապտակ էր Փաշինյանին․ Էդուարդ ՇարմազանովԳերմանիան մոտենում է 100 ԳՎտ արևային էներգիայի գեներացման «Երաժշտություն հանուն ապագայի հիմնադրամը շնորհալի երիտասարդ երաժիշտներին առաջարկում է դեպի Դուբայ կրթական ուղևորության մասնակիցը դառնալ Մեղավորը պետք է պատժվի երկիրն այս օրը գցելու համար․ Հրայր Կամենդատյան Փաշինյանը ծառայում է Էրդողանի իշխանությանը և շարունակելու է ժողովրդին խաբելով առաջ մղել նրա օրակարգը․ «Հայաքվե»Հայաստանը ոչինչ չշահեց COP29-ից. Ադրբեջանն օգտագործեց այն Հայաստանի դեմ քարոզչությունն առավել սրելու համար. Աբրահամյան Ոչ խեղճ ենք, ոչ թույլ ենք, ոչ էլ անհրաժեշտություն ունենք համակերպվելու թուրք-ադրբեջանական պարտադրանքին․ Ավետիք ՉալաբյանՓաշինյանը մեր աչքի առաջ փորձում է Հայաստանը վերակողմնորոշել Ռուսաստանից Թուրքիա․ «Հայաքվե»Չպետք է այս իշխանությանը թույլ տալ մեզ վերածել Թուրքիայի ծայրագավառի․ Ավետիք ՉալաբյանՊատմական և իրական Հայաստանների հակադրությունը կեղծ է․ Մենուա ՍողոմոնյանՌուսաստանին Հայաստանում պրոռուսական իշխանություն պետք չէ, Ռուսաստանին Հայաստանում պրոհայաստանյան իշխանություն է պետք․ Մհեր ԱվետիսյանԳեներալ Նորատ Տեր Գրիգորյանի հետ քննարկեցինք Մոսկվայում տեղի ունենալիք Ռուսաստան-Հայաստան հասարակական 2-րդ ֆորումի գործունեության մասին հարցեր. Մհեր ԱվետիսյանՌուսաստանի դաշնակից համարվող Հայաստանում երբ, դու խոսում ես Ռուսաստանի դեմ, վարկաբեկում ես հայ-ռուսական հարաբերությունները. Մհեր ԱվետիսյանReuters. Էրդողանը ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի հետ կքննարկի Ուկրաինայի շուրջ վերջին իրադարձությունները Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում Լրատվամիջոցներում շարունակում են զետեղվել սպառազինության ձեռքբերման՝ իրականությանը չհամապատասխանող տեղեկություններ. ՊՆ Պեսկով. ԱՄՆ-ի հեռացող վարչակազմը գնալով ավելի անխոհեմ քայլեր է անում Ուկրաինայի շուրջ ՌԴ ՊՆ-ն «Իսկանդեր»-ով հարվածել է Դնեպրի օդանավակայանին COP29-ում պայմավորվածություն է ձեռք բերվել տարեկան 300 մլրդ դոլար հատկացնել գլոբալ տաքացման դեմ պայքարի համար Շերը բացահայտել է այն միակ հայտնի մարդուն, ով հեռացել է իրենից՝ նշելով, որ ինքը «խենթի պես սիրահարված էր» նրան ՌԴ-Իրան համապարփակ գործընկերության համաձայնագիրը կներառի պաշտպանության ոլորտը. ՌԴ ԱԳՆ Շատ բան ունեմ պատմելու. Հենրիխ Մխիթարյանը գիրք է գրում Մասկը գերազանցել է սեփական ռեկորդը. նրա կարողությունը հասել է 347,8 մլրդ դոլարի Զելենսկու խորհրդականն ասել է, որ Պուտինի ներկայացրած «Օրեշնիկ» հրթիռը գոյություն չունի Ավելի հեշտ կդառնա էներգիա կորզելը. նոր նյութը գերազանցել է սովորական արևային մարտկոցներինՆավարկություն․ Տարոն Շահինյանի առաջին ցուցահանդեսը (տեսանյութ) Յամալի նոր պայմանագիրը կկնքվի 6 տարի ժամկետով Հռոմում տեղի է ունեցել Արցախի սրբավայրերի պահպանմանը նվիրված գիտաժողով Էրդողանը «խիզախ» է որակել Նեթանյահուին կալանավորելու մասին Միջազգային քրեական դատարանի որոշումը «Ինձ հետ այդքան էլ հեշտ չէ, որքան թվում է կողքից». Քրիստինե Պեպելյան Մեծ Բրիտանիայում գործող HSBC բանկը դադարեցրել է վճարումներ ընդունել Ռուսաստանից և Բելառուսից