Շարունակում ենք վերլուծական հոդվածների շարքը, որտեղ ներկայացնում ենք ապագա նախագահական մրցավազքի բոլոր ակնհայտ մասնակիցներին՝ առանց էմոցիաների: Անկախ նրանից, թե որ գործչի նկատմամբ ինչպիսի անձնական վերաբերմունք ունեմ՝ ձգտելու եմ նրա դերը ապագա քաղաքական մրցավազքում ներկայացնել բացառապես ակնհայտ փաստերի համադրմամբ և առանց իմ զգացողություները շարադրելու: Ի դեպ, սրանք իմ դիտարկումներն են և չեն հավակնում վերջնական ճշմարտությունը լինել…
Սերժ Սարգսյան այդպես էլ չնախապատրաստելով իր իրավահաջորդին՝ ակամայից ստեղծեց ապագա նախագահական մրցավազքի ուժային կենտրոններ, որոնք, անտարակույս, ակտիվանալու են առաջիկա սեպտեմբերից:
Եվ այսպես, մեր նախորդ հոդվածում արձանագրեցինք, որ ապագա նախագահական մրցավազքի «կինդեր սյուրպրիզը», ամենայն հավանականությամբ, լինելու է ՀՀ ԱԺ պատգամավոր Կարեն Կարապետյանը, իսկ արմատական ընդդիմադիր դաշտը կփորձի համախմբել ՀՀ նախագահի հաջորդ ակնհայտ թեկնածուն՝ Նիկոլ Փաշինյանը:
Նախագահական մրցավազքի ակնհայտ և գրեթե անթաքույց խաղացողներից է ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը: Քոչարյանը երբևէ չի էլ թաքցրել, որ չի պատրաստվում դառնալ ՀՀ ամենաերիտասարդ թոշակառուն. ավելին, իշխանությունը հանձնելուց կարճ ժամանակ անց բացահայտ կերպով դրսևորել է իր այդ ցանկությունը: Ըստ էության, նախկինում քաղաքական դաշտում սիամական երկվորյակներ համարվող Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի ճանապարհները բաժանվեցին այն օրից, երբ օգտվելով Մարտի մեկի հայտնի իրադարձություններից հետո Քոչարյանի նկատմամբ աճող հասարակական դժգոհությունների, երբեմն նաև համընդհանուր ատելության պատեհությունից՝ Սարգսյանը վիժեցրեց համատեղ մշակած Պուտին-Մեդվեդև խաղի պլանը և Քոչարյանին դուրս թողեց իշխանությունից: Երկրորդ նախագահն, անշուշտ, չէր կարող ներել իր սիամական հաջորդի հանդգնությունը և սկսեց հրապարակավ կսմթել իր իրավահաջորդին՝ երբեմն բանը հասցնելով փոխադարձ լրատվական «հրաձգության»:
Առաջին լրջագույն քաղաքական քայլը, որ կատարեց Ռոբերտ Քոչարյանը Բաղրամյան 26-ից հեռանալուց հետո՝ իր հայտնի հարցազրույցն էր 2012 թվականի նախագահական ընտրություններից առաջ:
Նա ակնարկեց, որ 2012-ին չի առաջադրվում՝ պահպանելով «զեմլյաչեստվոյի» և իրար հետ մի կտոր հած կերած լինելու կանոնները՝ ակնհայտորեն ակնարկելով, որ գործող նախագահը կրկին իրեն պարտք է մնում: Քաղաքականություն վերադառնալու իր հավակնությունները հայտարարելուց զատ՝ Ռոբերտ Քոչարյանը առիթը բաց չթողեց Սերժ Սարգսյանին ևս մեկ անգամ պարտքի տակ գցելու՝ թեկուզ և թույլ տալով խոշոր քաղաքական վրիպակ:
Քոչարյանի հարցազրույցի մեխն, անշուշտ, այն էր, որ ինքը խաղասեղանին «ղառի 7» չէ և իր ֆակտորը շարունակում է քաղաքական դաշտում որոշակի օգտակար գործողության գործակից ունենալ՝ իր հետագա քաղաքական կարիերայի համար: Այսպիսով, նախկին նախագահը 2018 թվականի մեծ խաղից առաջ բացեց իր խաղաթղթերը և ակնարկեց, որ գործող նախագահը ևս, ի սեր «նամուսի», պարտավոր է չխախտել խաղի կանոնները և դաշտը թողնել Քոչարյանին:
Որպես ՀՀ նախագահի հավանական թեկնածու՝ Ռոբերտ Քոչարյանը ունի ակնհայտ առավելություններ. նրա օրոք Հայաստանում տնտեսությունը ուներ միջինը 7 տոկոս դինամիկ աճ և տնտեսությունը առավել կայուն վիճակում էր գտնվում: Այդ փաստը վերջին շրջանում բազմիցս քնննարկվում է թե հասարակության, թե իշխանական վերնախավից շատերի մոտ: Շարունակում է համարվել Ռուսաստանի ղեկավարության վստահությունը վայելող գործիչ: Քոչարյանը հասարակության մի մասի մոտ ունի ուժեղ բռունք ունեցող և կամային նախագահի իմիջ, որը մշտապես կարողանում է ինքը գծել խաղի կանոնները: Կարող է դառնալ այլընտրանքային և ընդդիմադիր դաշտում խաղացող քաղաքական մի շարք ուժերի առանցքը, ինչը կտրուկ կարող է փոխել քաղաքական քարտեզի գույները: Ֆինանսապես գերապահովված է, ընտրարշավի ֆինանսավորման խնդիր չունի, ինչը Հայաստանում նախագահական հավակնորդների ամենալուրջ խնդիրն է: Սերժ Սարգսյանի թիմում ունի բազմաթիվ համակիրներ, ովքեր ցանկացած պահի կարող են միանալ իր քարոզարշավին: Իր հնարավոր քաղաքական հենարանները տիրապետում են հսկայական լրատվական ռեսուրսի, ինչը կարևոր առավելություն է: Ի դեպ, ԲՀԿ-ն և ՀՅԴ-ն երբեք չեն թաքցրել սերտ հարաբերությունները Քոչարյանի հետ, սակայն սա առանձին վերլուծության նյութ է:
Այսքանը՝ Քոչարյանի ակնհայտ առավելությունների մասին: Քաղաքականություն վերադառնալու ճանապարհին նա թույլ է տվել առնվազն երեք կոպտագույն սխալներ: Ահավասիկ:
Առաջին կոպտագույն սխալը, որ թույլ տվեց Քոչարյանը, ՀՀԿ ամենամանր տրամաչափի գործիչների հետ «ձեռնամարտի» բռնվելն էր: Քոչարյանի գրասենյակը, տիրաժավորելով նախկին նախագահի պատասխանները այս կամ այն նախարարին կամ պատգամավորին, ոչ թե վերջիններիս նշաձողը բարձրացրեց երկրորդ նախագահի աստիճանին, այլ՝ ընդհակառակը, Քոչարյանին իջեցրեց նրանց մակարդակին: Չհասկանալով այս պարզ իրողությունը և նման անգրագետ կերպով կազմակերպելով նրա վերադարձը մեծ քաղաքականություն՝ նշանակում է բռնաբարել դասական PR-ի կանոնները: Այդ խաղում ակնհայտորեն հաղթող դուրս եկավ Սերժ Սարգսյանը, ով երբեք չպատասխանեց Քոչարյանին և ընդամենը մեկ անգամ ՀՀ ԱԺ փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովի շուրթերով հայտարարեց՝ նախագահի կամ վարչապետի պաշտոնին հավակնողների ուղին անցնելու է Մելիք - Ադամյան փողոցով՝ ակնարկելով, որ Քոչարյանը չի կարող վերադառնալ առանց իր ցանկության և աջակցության:
Հաջորդ քայլը, որը պարբերաբար կատարում է երկրորդ նախագահը, այն է, որ պարբերաբար հիշեցնում է, որ ՀՀ-ում տնտեսական ցուցանիշներն անկումային են՝ փորձելով իր կառավարման ժամանակաշրջանի կարոտախտ ստեղծել: Իր հարցազրույցներից մեկում արձագանքելով ԱԺ կողմից ընդունված գազային խայտառակ պայմանագրերին և ակնարկելով երկրի կախումը «Գազպրոմից»՝ Քոչարյանը ուղղակիորեն չնկատելու տվեց իր օրոք կնքված «Գույք պարտքի դիմաց» գործարքը... Օբյեկտիվությունը ստիպում է նշել, որ գազի գնի սուբսիդավորման և դրա դիմաց պետության հարստությունը կոպեկներով սպառելու տխուր ավանդույթը նրա օրոք է ձևավորվել...
Հերթական սխալը այն է, որ Ռոբերտ Քոչարյանը փորձում է ձեռնոց նետել այն համակարգին, որն ինքն է ստեղծել: Մասնավորապես, իր հարցազրույցներից մեկում, անդրադառնալով ՀՀ Ազգայի ժողովի գործունեությանը, երկրորդ նախագահը ասում է. «Հասարակությունն ընտելացել է բազմաթիվ քաղաքական գործիչների անսկզբունքայնությանը, բայց իշխանության ինստիտուտներից մեկի հանրության աչքի առաջ այսչափ «ճարպիկանալը» շոկ է առաջացնում»: Ի վերջո, չպետք է մոռացության տալ, որ քաղաքական գործիչներին փչացնելու, բանտերը նետելու և պառլամենտում անուղեղ առանձնյակներ բուծելու ավանդույթը առանձնակի դաժանությամբ նաև Քոչարյանի ժամանակաշրջանին բնորոշ երևույթ էր...
Այսքանը՝ այս տարողունակ թեմայի մասին: Քոչարյանի վերադարձի մասին մեր մյուս դիտարկումները՝ առաջիկայում...
Վարուժան ԲաբաջանյանՕրեր.am