Ինչպե՞ս ռոքնռոլը գրավեց երիտասարդների սրտերը. «Փաստ»
Lifestyle«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Անցյալ դարի 50-ականների կեսերին ռոքնռոլը բառացիորեն ցնցել է Ամերիկայի երիտասարդությանը, իսկ հետո՝ ամբողջ աշխարհին: Բայց այն ժամանակ, երբ երիտասարդները երգում էին սիրված երգիչների հետ և պարում պարահրապարակներում, նրանց ծնողները դեմ էին երաժշտական աշխարհի այդ «նորարարությանը»: Ինչո՞ւ այդ ոճը ձեռք բերեց հսկայական ժողովրդականություն, և ինչո՞ւ այն դարձավ կռվախնձոր սերունդների միջև: «Ռոքնռոլ» տերմինով մենք պարտական ենք ամերիկացի դիջեյ Ալան Ֆրիդին: Նա աշխատում էր Քլիվլենդի ռադիոկայանում և շատ հաճախ նվագում էր «նեգրական» երաժշտություն, քանի որ նկատել էր, թե ինչպես են սպիտակ երիտասարդները ձգվում դեպի այն: Ռոքնռոլ անվանումն առաջացել է այն ժամանակ հայտնի «We'll rock, we'll roll» երգից:
Դա տեղի է ունեցել 1952 թվականին: Նոր ժանրին անուն տալով՝ Ալանը սկսել է ակտիվորեն գովազդել այն։ Նրան թվացել է, թե ռադիոեթերը չի բավականացնում, ուստի նա սկսել է ռոք պարահանդեսներ կազմակերպել։ Դրանց մասնակցում էին սև ու սպիտակ մարդիկ, բայց ամերիկյան հասարակությունը վրդովված էր: Ինչո՞ւ: Այս հարցի պատասխանը տալիս է Միացյալ Նահանգների պատմությունը։ Ամերիկայում ռասայական թշնամանքը սրվել էր դեռ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո: Սևամորթ բնակչությանը թույլ չէին տալիս ավտոբուս նստել, եթե այնտեղ սպիտակամորթ ամերիկացի կար։ Հարավային նահանգներում մաշկի տարբեր գույնի տղաներն ու աղջիկները նույնիսկ պարում էին տարբեր տեղերում։ Նույն թշնամական վերաբերմունքն էր ձևավորվել նաև «նեգրական» երաժշտության նկատմամբ։ Գոսպելը, ռիթմ ընդ բլ յուզը տեղ չունեին ռադիոյում։
Բայց այդպես էր մտածում միայն ավագ սերունդը, որը ձգում էր դեպի քանթրի և նվագախմբային երաժշտություն, որոնք զուրկ էին իմպրովիզներից ու վառ հույզերից։ Հետպատերազմյան երիտասարդությունը պահանջում էր նոր կուռքեր, նոր երաժշտություն՝ ազատ ու բոցավառող։ Այն ժամանակվա երիտասարդները չէին կիսում ռասայական նախապաշարմունքները, ուստի թափառում էին սևերի ռադիոկայաններով՝ փնտրելով ռիթմիկ հնչյուններ: Ալան Ֆրիդն էլ օգտվեց դրանից։ Պահպանողական ծնողները չէին կիսում իրենց երեխաների ճաշակը։ Արդյունքում նրանք պատերազմ հայտարարեցին ռոքնռոլին։ Հայտնի մարդիկ այն անվանում էին «սև վարակ», որը կարող է ոչնչացնել Ամերիկան։ Սակայն երիտասարդ ամերիկացիների համար, որոնք հոգնել էին մոլորությունների աշխարհում ապրելուց, իրենց սիրելի կատարողների մաշկի գույնը նշանակություն չուներ:
Ամեն ինչ փոխեց «Rock Around the Clock» երգը սպիտակամորթ ամերիկացի Բիլ Հեյլի կատարմամբ։ Հանրությունն այն առաջին անգամ լսեց 1954 թվականի ապրիլին, և սկզբից ընդունեց առանց մեծ ոգևորության։ Բայց բավական էր կոմպոզիցիան դարձնել «Slate Jungle» երիտասարդական ֆիլմի սաունդթրեքը, որպեսզի սկսվի ռոքնռոլի դարաշրջանը։ Այժմ քչերը գիտեն այդ ֆիլմի մասին։ Երբ երգը ձայնագրվեց, Բիլ Հեյլը 30 տարեկան էր։ Սակայն տարիքը միակ բանը չէր, որ վանում էր երիտասարդությանը։ Նրա մեջ բացակայում էր սևամորթ կատարողների էներգիան, որին ձգտում էին երիտասարդները: Նրանք սպասում էին նոր կուռքի, որը կհամապատասխաներ իրենց պահանջներին։ Եվ դա դարձավ Էլվիս Փրեսլին։ Նրանով սկսվեց ռոքնռոլի ծաղկման շրջանը, որի գագաթնակետը համարվում է 1957 թվականը: Վաղ ռոքնռոլի արտիստներից են եղել նաև Լիթլ Ռիչարդը և Ֆեթս Դոմինոն, որն իր սիրելի դաշնամուրով բուգի-վուգի էր նվագում։
Երաժիշտներից յուրաքանչյուրը ռոքնռոլի մեջ իր սեփականը բերեց։ Չակ Բերին աչքի է ընկել դիտարժան շարժումներով, որոնք մինչ օրս օգտագործվում են ռոք համերգների ժամանակ։ Փոքրիկ Ռիչարդը հիշվում է կատաղի ռիթմով և բարձր ճիչերով։ Իսկ Էլվիսի կեցվածքը՝ զուգորդված նրա համարձակ կերպարի հետ, միայն թեժացնում էր կրակը։ Ըստ պահպանողական ամերիկացիների, համերգի ժամանակ հագուստ հանելը սարսափելի է: Չնայած դրան, երիտասարդները շարունակում էին պարել բոցավառ ռիթմերի ներքո։ Ռոքնռոլի արտիստների երկրորդ ալիքը ներառում է այնպիսի անուններ, ինչպիսիք են Կարլ Պերկինսը, Ջերի Լի Լյուիսը և Բադի Հոլին, ովքեր, չնայած դասական կոստյումին և ակնոցին, գրավեցին սև հանդիսատեսին: 1950-ականների վերջերին թերթերում սկսեցին հայտնվել վերնագրեր՝ «Ռոքնռոլը մեռած է»: Երկրպագուները մտածելու շատ բան ունեին։
Բանն այն է, որ Էլվիսին զորակոչել էին բանակ, Չակ Բերին դատվել էր, Ջերի Լի Լյուիսը կորցրել էր երկրպագուների հարգանքը անչափահասի հետ ամուսնանալու պատճառով, իսկ Բադդի Հոլին և Ռիչի Վալենսը ողբերգականորեն վախճանվել էին ավիավթարից։ Ո՞վ կկարողանար շարունակել հիթերի գալակտիկան և բորբոքել երիտասարդների սրտերը։ Իհարկե, լիվերպուլ յան քառյակը: The Beatlesին հաջողվեց ռոքնռոլին այլ հնչողություն հաղորդել ու ամբողջ աշխարհին խենթացնել իրենց երգերով։ Եվ դա երաժշտության զարգացման նոր փուլ էր։ Իսկ հիմա՞, ռոքնռոլը մեռա՞ծ է, թե՞ կենդանի։ Հիմա էլ կան խմբեր, որոնք ստեղծագործում են այդ ժանրում։ Բացի դա, ստեղծվում են անցյալ դարի կեսերի հայտնի ամերիկյան երգերի նմանակները։ Կես դար առաջվա հիթերն օգտագործվում են որպես երաժշտական նվագակցություն ֆիլմերի և գովազդի համար։ Բայց սա փաստարկների մի փոքր մասն է միայն այն բանի օգտին, որ ռոքնռոլը ոչ մի տեղ էլ չի անհետացել։ Ի վերջո, այդ ժանրը հիմք է դարձել բազմաթիվ երաժշտական ուղղությունների:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում