«Սա դաժան ցավ է, թող էլ պատերազմներ չլինեն, ոչ մի ծնող նման ցավ չտեսնի». ավագ հրաձիգ Արսեն Արևշատյանը զոհվել է հոկտեմբերի 12-ին, տուն «վերադարձել» ինն ամիս անց. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

«Աշխույժ, շատ աշխատասեր երեխա էր Արսենը: Փոքր տարիքից էր այդպիսին, միշտ բոլորին օգնության էր հասնում: Ապրում էին Գեղարքունիքի մարզի Մարտունու շրջանի Արծվանիստ գյուղում»,-«Փաստի» հետ զրույցում Արսենի մանկությունն է վերհիշում նրա հորեղբոր կինը՝ տիկին Լիանան:

Նրա խոսքով, դպրոցական տարիներին մինչև 8-9-րդ դասարանն Արսենը գերազանց առաջադիմություն է ունեցել: «Տարբեր խմբակների է հաճախել, այդ թվում՝ ֆուտբոլի և կարատեի: Սպորտն իր կյանքի անբաժան մասն էր: Դպրոցն ավարտեց, ընդունվեց Տնտեսագիտական համալսարանի տնտեսագիտության բաժինը: Շատ լավ էր մաթեմատիկայից, սիրում էր և սովորում այդ առարկան, սուր միտք ուներ»: Բայց, ավաղ, Արսենն ուսանող լինել չի հասցնում, զորակոչվում է զինծառայության: Զրուցակիցս է պատմում՝ զինվորական ծառայության հանդեպ Արսենի տրամադրվածությունը շատ լավ էր: «Կարծես շտապում էր, ասում էր՝ շուտ գնամ, ծառայեմ ու վերադառնամ: Մի ամիս շուտ գնամ, մի ամիս շուտ կգամ: Ուրախ մեկնել է ծառայության, մենք էլ իրեն շատ հանգիստ ենք ճանապարհել: Այդ ժամանակ վախեր չկային, երբ տղաները բանակ էին զորակոչվում»: Արսենը զորակոչվել է ծառայության 2020 թ. հուլիսի 29-ին: Ծառայությունն անցնում էր Ջրականում: Տիկին Լիանան ասում է՝ Արսենը երկու ամիս հասցրեց զինվոր լինել, շատ գոհ էր ծառայությունից:

«Զանգում էր մայրիկին ու հայրիկին, նաև մեզ հետ զրուցում: Իր խոսքերն էին՝ ամեն ինչ շատ լավ է: Որևէ դժգոհություն չի ունեցել: Բայց հետո սկսվեց չարաբաստիկ պատերազմը»: Սեպտեմբերի 27-ն էր: «Պատերազմի սկսվելու օրը իր հետ կապ ունեցել ենք: Մայրիկի հետ է խոսել: Ես էլ եմ իրեն նամակ գրել: Մինչև հիմա պահում եմ այդ նամակները: Գրեցի՝ ի՞նչ կա, ո՞նց ես, պատասխանեց՝ մեր մոտ շատ լավ է, ընտիր: Իհարկե, պատերազմից հետո, երբ սկսեցինք պատկերացում կազմել այն օրերի մասին, հասկացանք, որ ոչ մի «ընտիր» բան Ջրականում լինել չէր կարող: Պատերազմի օրերին Արսենը զանգում էր, ձայնը լսում էինք, չէր ասում, թե կոնկրետ որտեղ է: Հետո իմացանք, որ իրենց մի տեղից մյուսն են տեղափոխել: Արսենը եղել է այն 300 հոգանոց խմբում, որը տեղափոխել էին Հադրութի դպրոց: Մինչև հիմա քննություն ու դատավարություն է ընթանում այդ օրերի իրադարձությունների մասին: Արսենը զոհվել է հոկտեմբերի 12-ին: Տղաները խմբերի են բաժանվել, ամեն խումբը մի կողմ է գնացել: Նրանք պարբերաբար հանդիպել են թուրքական յաշմային, դիմագրավել թշնամու դիվերսիոն խմբերին, պայքարել, կռվել ու զոհվել:

Մնացել են մի քանի հոգով ու կրկին հանդիպել թշնամուն»: Շատ տեղեկություններ Արսենի զոհվելու հանգամանքների և այլ փաստերի վերաբերյալ ընտանիքը սեփական ուժերով է հայթայթել: Հորեղբայրն է այդ օրերին մեկնել Արցախ, օրեր շարունակ մնացել այնտեղ և կարողացել ինֆորմացիա կուտակել: Տիկին Լիանան ասում է՝ Հայաստանում համապատասխան գերատեսչություններից որևէ մեկը որևէ կոնկրետ ինֆորմացիա ընտանիքին չէր հայտնում: Եվ հիմա, երբ ունեն Արսենի անցած մարտական ուղին՝ ամրագրված թղթի վրա, կարողանում են պատկերացում կազմել, թե որտեղ է եղել իրենց տղան, ինչպիսի ճանապարհ է անցել, ինչպես է զոհվել: Վստահաբար կարելի է ասել, որ երկէջանոց թուղթը անգամ մեկ տոկոսով չի պատմում Արսենի 16-օրյա պայքարի մասին: Բայց մարտական ուղին կարևոր փաստեր է արձանագրել. «2020 թ. սեպտեմբերի 27-ին շարքային Ա. Արևշատյանը ստորաբաժանման կազմով անցել է պաշտպանության Դ-30 հրետանային դիտակետի տեղամասում, որտեղ անմիջական մասնակցություն է ունեցել 200 ՀԴԿ-ի շրջանում իրականացվող հակագրոհին, ոչնչացրել հակառակորդի կենդանի ուժ»:

Հոկտեմբերի 2-ին թշնամին երեք ուղղություններով իրականացրել էր դիվերսիոն խմբերի ներթափանցում, մեր տղաները դրանք ջախջախել և հետ են շպրտել, սակայն հակառակորդի կողմից ականանետի կրակի հետևանքով Արսենի համածառայակից ընկերներից մի քանիսը զոհվել և վիրավորվել են: Ընկերներին մարտի դաշտից դուրս բերելուց հետո ստորաբաժանումը նահանջ է կատարել և անցել պաշտպանության «Չռիկներ» կոչվող տեղամասում: «Հոկտեմբերի 3-ից 4-ը անցել են պաշտպանության «Չռիկներ» կոչվող տեղամասից դեպի «Թոզարան» տանող թմբին, որտեղ հակառակորդի կողմից նախաձեռնվել է մասշտաբային հարձակում»:

Գումարտակը մարտի է բռնվում թշնամու հետ՝ պատճառելով նրան զրահատեխնիկայի, ավտոտեխնիկայի և անձնակազմի կորուստներ: Ուժերի անհավասարության պատճառով տղաները նահանջ են կատարում դեպի 9-րդ կմ կոչվող տեղամաս՝ վերախմբավորում կատարելու նպատակով: «Հոկտեմբերի 5-ից 6-ը իրականացրել են պաշտպանություն «Թոզարանի խաչմերուկ» կոչվող տեղամասում, որտեղ Արսենն իր դասակի հրամանատարի և ծառայակիցների հետ գտնվել է շրջափակման մեջ: Այդ ընթացքում մարտի են բռնվել դիվերսիոն խմբերի հետ, թշնամուն մեծաքանակ կորուստներ պատճառել: Հոկտեմբերի 7-ին տեղափոխվել են Հադրութ քաղաք, տեղակայվել դպրոցում՝ կրկին վերախմբավորման նպատակով»: Տղաները հոկտեմբերի 9-ին անցել են պաշտպանության Հադրութի «Խորհատ սար» տեղանքում: Հոկտեմբերի 10-ին կրկին մարտի են բռնվել հակառակորդի հերթական դիվերսիոն խմբերի հետ՝ նրանց զգալի կորուստներ պատճառելով:

«Անձնակազմին նպաստավոր բնագիծ տեղափոխելու ճանապարհին նորից մարտի մեջ են մտնում դիվերսիոն խմբերի հետ, ստիպված լինում այլ ճանապարհով նահանջ կատարել, Վանք գյուղի հատվածում կրկին մարտի մեջ մտնում դիվերսիոն խմբերի հետ»: Այդ ժամանակ զոհվում է Արսենի հրամանատարը, և անձնակազմը ծանր մարտերից հետո ստիպված է լինում պատսպարվել Վանքի բնակելի տներից մեկում: Հաջորդ օրը Արսենն իր 12 ծառայակից ընկերների հետ ինքնակազմակերպվում են և որոշում գնալ Թաղասեր գյուղ և այնուհետև դուրս գալ Հադրութ քաղաքից: «Թաղասեր գյուղի վերևի հատվածում նկատում են Կամազ մակնիշի մեքենան, մոտակայքում զոհեր են լինում: Այդտեղ տղաները կրկին մարտի են բռնվում հակառակորդի դիվերսիոն խմբերի հետ, Արսենը վիրավոր համածառայակցին փրկելու ժամանակ զոհվում է»: Սրանք ընթերցողի աչքին «չոր» փաստեր են, իսկ իրականում հայրենիքի ու նաև սեփական կյանքի համար մղվող պայքարի դրվագներ, ավաղ, ոչ դրական արդյունքով: Օրեր տևած պայքարից հետո Արսենի տուն «վերադարձը» ևս երկար է տևում՝ զոհվելուց ինն ամիս անց:

«2021 թ. հուլիսն էր, այդ ժամանակ արդեն ԴՆԹ-ով հաստատվել էր, որ Արսենի մասունքներն են, որ Արսենը զոհվել է: Մինչ այդ ծնողները մեծ հույս ունեին, որ նա ողջ է, վերադառնալու է, քանի որ հակառակը փաստող տվյալներ չունեին: Մտածում էին անգամ, որ գուցե գերեվարվել է: Սպասման ռեժիմում էինք ապրում»: Արսենը երեք եղբայրներից ավագն էր: Նրա զոհվելուց հետո՝ 2022 թ. սեպտեմբերի 21-ին ծնվեց Արսենի ամենակրտսեր եղբայրը, որն ավագ եղբոր անունն է կրում: Զրուցակիցս ասում է՝ Արսենի ծնողներին ուժ են փոխանցում իրենց երեխաները, հատկապես փոքրիկ տղան: «Արսենից հետո շատ դժվար շրջան էր, մայրիկը որոշեց կրկին մայրանալ: Հիմա փոքրիկ Արսենն իրենով լցրել է բոլորիս կյանքը, մեր տունը: Սա դաժան ցավ է, թող մեր երկիրը խաղաղ լինի, պատերազմներ չլինեն, ոչ մի ծնող նման ցավ չտեսնի»:

Հ. Գ. - Ավագ հրաձիգ, շարքային Արսեն Արևշատյանը Արցախի նախագահի հրամանագրով հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով: Հուղարկավորվել է հայրենի Արծվանիստում:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում