Եթե շարունակենք ներսից փչացած մնալ, մեզ փրկություն չի լինի․ «Փաստ»
Analysis«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Այս օրերին իմ զրուցակիցներին, նաև ինքս ինձ ամենահաճախը երկու հարց եմ տալիս՝ կհաղթահարե՞նք այս մղձավանջը, և երկրորդը՝ տեսնես այսքանից հետո կխրատվե՞նք։ Անուղղելի լավատես լինելով՝ անկեղծորեն պետք է ասեմ՝ առաջին հարցի պատասխանը չունեմ։ Վստահ չեմ՝ անձնապես և որպես պետություն կկարողանա՞նք դուրս գալ այս իրավիճակից, այս սարսափից, կկարողանա՞նք ուղղել մեր ողնաշարը։ Սա անհիմն հոռետեսություն չէ, բնավ, ուղղակի ցավալի իրականությունը թակել է մեր դուռը, մենք էլ բացել ենք ու ներս թողել նրան։ Խրատվելու մասին։
Դե, իհարկե, չենք խրատվի։ Առավոտյան աշխատանքի ես շտապում, մեկ էլ նկատում ես՝ մի մարդ անհուսորեն նայում է աղբարկղի մեջ, տեսնելու՝ ուտելու ինչ կգտնի։ Մեկ ուրիշը մտամոլոր քայլում է փողոցով, մեկն էլ մտել է խանութ ու չգիտի, թե առաջինն ինչ գնի տան համար, գումարն ինչի՞ համար կբավականացնի։ Մարդիկ փոխվել են, մի տեսակ կռացել, բոլորի աչքերում անորոշություն կա, ցավ ու տխրություն։ «Մի տնից չենք, բայց մի օր ենք» խոսքն այս օրերին լավագույնս է նկարագրում մեր կյանքն ու առօրյան։ Բոլորս ենք կորցրել, ինչ-որ կարևոր բան մեզանից խլեցին ու տարան, երևի ամենակարևորը՝ արժանապատիվ ապրելու իրավունքը, որը մեր հայրերն ու եղբայրներն այնքան մեծ դժվարությամբ նվաճեցին անկախության տարիներին և որպես սուրբ մասունք փոխանցեցին մեզ։
Մեր լուսավոր տղերքն էլ պատվով կրեցին այդ պատասխանատվությունը՝ Ապրիլ յան և, ինչպես հիմա հաճախ են ասում, Արցախյան երրորդ պատերազմի ժամանակ։ Իրենք արեցին հնարավորն ու անհնարինը, ցավոք, իրենց կյանքի գնով պահպանեցին մեր՝ արժանապատիվ ապրելու հնարավորության փշրանքները։ Այո, բանակն ու քաղաքացին, որն ամուր պահում էր զինվորի թիկունքը, չպարտվեցին, չնահանջեցին, բայց, ավաղ, մեր պետության ոչ հեռատես, ոչ հայանպաստ քաղաքականություն իրականացնող ղեկավարությունն այս ճակատամարտում պարտվեց թշնամուն։ Սարսափելի դժվար է ամեն օր արթնանալ այն գիտակցությամբ, որ պարտվել ես ոչ միայն քո երկրի սահմանների պաշտպանության հարցում, այլ նաև երկրիդ ներսում, որպես քաղաքացի։
Սարսափելի է այն գիտակցումը, որ այս օրերին, երբ մայրերը փնտրում են իրենց որդիներին, զավակները՝ հայրերին, կանայք՝ ամուսիններին, փնտրում են նրանց ողջերի ու մահացածների մեջ, ավելի հաճախ՝ մահացածների, որպեսզի կարողանան գոնե հուղարկավորել և այդ կերպ սփոփանք գտնել, ոմանք շարունակում են հրճվել մարդկանց մահով՝ լինի դա գեներալ Մանվել Գրիգորյանը, թե ՀՀ երրորդ նախագահի տիկին Ռիտա Սարգսյանը, գուցե նաև մեկ ուրիշը։ Ինձ համար շատ դժվարությամբ, բայց կարող է ընկալելի ու նաև ինչ-որ առումով հասկանալի լինի այն, որ դուք հրճվում եք ադրբեջանցի գեներալի մահով՝ պատճառաբանելով, թե որքան հայ զինվորի մահվան կամ վիրավորվելու պատճառ է նա դարձել, բայց, մարդի՛կ, չեմ հասկանում ձեր ուրախությունը, երբ հայ մարդ է մահանում։
Գուցե ունեք ներքին տարաձայնություններ այդ մարդկանց հետ, գուցե չեք ընդունում նրանց ապրելակերպը, չեք ներում սխալները, բայց դա պատճառ չէ նրանց մահով հրճվելու և մահվան «տարոսը» մեկ ուրիշին մաղթելու համար։ Չեմ ուզում հավատալ այս իրականությանը, որ դուք մեր կողքին եք ապրում, մեզ հետ նույն օդը շնչում, ես ավելի շուտ ինձ կխաբեմ, որ դուք ֆեյք էջեր եք, բայց, ցավոք, ձեր նմանները կան իմ ընկերների, հարազատների ցանկում։ Որքան էլ խոսենք տնտեսական, գիտական առաջընթացի, որպես պետություն ավելի ուժեղ դառնալու մասին, եթե շարունակենք ներսից փչացած մնալ, մեզ փրկություն չի լինի։ Ի՞նչ է, մեզ համար իրո՞ք ամեն ինչ կորած է։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում