«Որքան շատ ժամանակ է անցնում, ցավն ավելի է ծանրանում». Գևորգ Խաչատրյանն անմահացել է հոկտեմբերի 10-ին Հադրութում. «Փաստ»

Interview 3 August, 2023 9:29

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

«Մանկության տարիներին Գևորգը շատ աշխույժ, ակտիվ երեխա էր, բայց տարիքի հետ փոխվեց, չնայած իր արագաշարժությունն ու արագ խոսելու բնավորությունը մնացին նույնը: Շատ համեստ էր, անգամ բարևելուց կարող էր ամաչել: Ընկերության մեջ խաղաղության աղավնի էր: Շատ լավ ընկերներ ունի, հիմա էլ նրանք մեզ հետ կապը պահում են, այցելում Եռաբլուր: Ես էլ արդեն առանց իրենց ներկայության չեմ կարողանում, իրենց մեջ Գևորգին եմ տեսնում»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Լիլիթը՝ Գևորգի մայրիկը:

Նրա խոսքով, որդին դպրոցում լավ առաջադիմություն ուներ, իններորդ դասարանն ավարտելուց հետո իր ուժերով ընդունվեց Ինֆորմատիկայի պետական քոլեջ, ծրագրավորող էր: «Իր ընկերոջ՝ Գոռի հետ միասին Թումո հաճախեցին, միասին այդ քոլեջն ընդունվեցին և ավարտեցին, ամեն ինչ միասին էին անում: Քոլեջն ավարտելուց հետո զորակոչվեց պարտադիր զինվորական ծառայության: Ի դեպ, վեց ամիս հետաձգվեց իր ծառայության մեկնելը: Հերթական զննումներից հետո տուն եկավ, հայտնեց այդ լուրը: Ենթադրեցի, որ քոլեջում ուսումն ավարտելու հետ է կապված, բայց պարզվեց, որ ձեռքերի անգիոնևրոզ ուներ, դրա մասին տեղյակ չէինք: Քոլեջն ավարտեց, քննությունները հանձնեց և ընդունվեց Մոսկվայի Սկրյաբինի անվան ակադեմիայի երևանյան մասնաճյուղ՝ բիոտեխնոլոգիական ֆակուլտետ: Որոշեց բուհում այլ մասնագիտություն ուսումնասիրել: Տարբեր նպատակներ ուներ, ասում էր, որ բանակից վերադառնալուց հետո բիզնես է հիմնելու: Իր մասնագիտություններն այդ հարցում իրեն, անշուշտ, օգնելու էին»: Գևորգը բանակ է զորակոչվել 2020 թ. հուլիսի 28-ին: Ծառայում էր Արցախի Հանրապետությունում՝ սկզբում Մարտունի 2-ում, իսկ սեպտեմբերի 14-ին՝ իր ծննդյան օրը, տեղափոխվում է Իվանյան:

«Ամբողջ կյանքում Գևորգի հետ կապված ինչ-որ ցավի ու կորստի զգացողություն եմ ունեցել, միշտ մտածում էի, թե ինչու եմ նման մտքեր ունենում, որ Գևորգի հետ կարող է ինչ-որ բան պատահել, ինքս ինձանից վանում էի նման մտքերը, հաճախ են ասում, որ խոսքն ու միտքն ուժ ունի: Բանակի հետ կապված նման զգացողություն չեմ ունեցել: Ծառայելու այդ երկու ամսվա ընթացքում Գևորգը մի տեսակ հասունացել էր՝ ավելի վստահ էր դարձել, զգաստ: Լավ էր ծառայում: Արցախում հարազատներ ունենք, և գիտեի, որ թեկուզ իրենից հեռու եմ, եթե ինչ-որ հարց լինի, նրանք Գևորգի կողքին են, չնայած որևէ հարց չի էլ եղել: Շատ էր սիրում զինվորական համազգեստը»: Պատերազմի օրերին Գևորգը մշտապես կապի մեջ է եղել ընտանիքի անդամների հետ: «Շուտով իր մասին գիրքը կլինի ընթերցողի սեղանին: Չգիտես ինչու, պատերազմի օրերին իր հետ զրուցելուց հետո մի տետրի մեջ գրել եմ ամսաթիվը և թե ինչի մասին ենք խոսել: Տետրը գիրք կդառնա և Գևորգի մասին հուշ կմնա բոլորի համար: Պատերազմը սկսվելուց հետո ամեն օր Գևորգը զանգահարել է: Վերջին զանգը եղել է հոկտեմբերի 9-ին: Լույս 10-ի գիշերը Գևորգը զոհվել է: Այդ օրը բոլորին է զանգահարել: Երևի թե կանխազգացում է ունեցել, ընկերներին ասել է՝ մամայի ու պապայի հետ ընկերություն կանեք:

Զուգահեռ դասարանից մի տղայի հետ միասին էին Իվանյանում ծառայում: Գևորգը հեռախոսահամար է փոխանցել նրան ու ասել, որ եթե իր հետ մի բան լինի, ընկերների հետ կապ հաստատի, իրենք գիտեն, թե ինչ պետք է անել: Նա տեսել է, թե ինչպես է Գևորգը զոհվում, ամիսներ անց նաև մեր տուն եկավ: Նրա միջոցով է Գևորգի մահվան բոթը հասել ընկերներին: Գևորգիս ընկերները մեր տուն էին գալիս, մի տեսակ վստահ էի, որ տղաս բունկերներում է, երկու ամսվա զինծառայողները չեն մասնակցում ռազմական գործողությունների: Տղաները հարց ու փորձ էին անում, վստահաբար ասում էի, որ ամեն ինչ լավ է, ուղղակի չի կարողանում զանգահարել, հավանաբար անվտանգության կանոններին հետևելով՝ հեռախոսները տղաներից վերցրել են: Հրամանատարի հետ էի կարողացել կապ հաստատել, ասել էր, որ վիրավոր է, երբ վերադառնա տղաների մոտ, անպայման կասի, որ Գևորգը զանգահարի ինձ: Բայց իր ընկերներն արդեն տեղյակ էին, որ Գևորգը զոհվել է»: Մայրիկը նաև պատմում է, որ զոհվելուց հետո որդին տեսիլքի նման հայտնվել է իր առջև՝ մա՛մ, ես այստեղ եմ, ինձ գտեք:

«Կարծում էի, որ այնքան եմ մտածել իր մասին, ինչպես ասում են, արդեն աչքիս է երևում: Բայց ամիսներ հետո տեսա, որ նա դիահերձարան տեղափոխվել է հոկտեմբերի 12-ին՝ այն օրը, երբ այդ տեսիլքն է աչքիս առաջ հայտնվել»: Գևորգը զոհվել է հոկտեմբերի 9-ի լույս 10-ի առավոտյան՝ ԱԹՍ-ի հարվածից, Հադրութի մոտակայքում գտնվող «9-րդ կիլոմետր» կոչվող տեղամասում: Գևորգը մարտեր է մղել Ջրականում, Վարանդայում և Հադրութում, ինչպես գրված է նրա մարտական ուղիում՝ «որպես հաշվարկի նշանառու, 2020 թ.-ի հոկտեմբերի 6-ից 10-ը հաշվարկի կրակով կարողացել է հակառակորդին պատճառել կենդանի ուժի և զրահատեխնիկայի զգալի կորուստներ»: «Հրամանատարն ասում է, որ տղաները լավ «բոյ» են տվել: Այդ օրն էլ մեքենաներ են եկել իրենց հետևից, տղաները բարձրացել են մեքենաները ու...»: Թշնամին ֆիքսել ու պայթեցրել է դրանք: Բայց քանի որ ընտանիքը տեսել է Գևորգի մարմինը, մեծ բեկորներն ուղղակի մտել են նրա թոքի մեջ ու զոհվելու պատճառ հանդիսացել, մայրիկը ենթադրում է, որ ԱԹՍ-ի հարվածը մեքենայի կողքին է եղել: Հոկտեմբերի 14-ի առավոտյան Գևորգի ընտանիքն իմանում է որդու մահվան բոթը:

«Առավոտյան իր ընկերոջ լացի ձայնից եմ արթնացել, մեր պատուհանները մոտ են իրար, Մանուկը լացում էր՝ վա՜յ, Գևո՛րգ ջան: Ամուսնուս հարցրեցի՝ երա՞զ էր, թե՞ իրոք լացի ձայն էր, ասաց՝ երազ չէր: Դուրս եկա բակ, արդեն մարդիկ էին հավաքվել»: Մայրիկն ասում է՝ որքան շատ ժամանակ է անցնում, ցավն ավելի է ծանրանում: «Երբ Գևորգի մահվան լուրն իմացա, առաջինը մտածեցի նաև փոքր տղայիս մասին, որ հանկարծ տրավմայի չենթարկվի: Այդ օրն ինքն իմ ու ամուսնուս գոռոցի ձայնից է արթնացել, հետո տեսանք, որ անկողնում նստած լալիս է: Իր համար ևս շատ դժվար է, շատ կապված էին իրար հետ, միասին ֆիլմ էին դիտում, զրուցում: Կրտսերը լինելով՝ Արթուրը հասկացավ մեր վիշտը, շատ զուսպ է, չնայած միշտ իրեն ասում ենք, որ պետք է շարունակի ապրել, ուրախանալ, երաժշտություն լսել: Ասում ենք, որ ինքն է մեր շարժիչ ուժը, իր համար ենք ապրում, ամեն ինչ իր համար ենք անում:

Ձգտում էի իր մոտ անգամ լաց չլինել, եթե ինձ վատ էի զգում, ուղղակի տանից դուրս էի գալիս, քայլում ու վերադառնում»: Կրտսեր որդին ու Գևորգի ընկերները դարձել են նրա ընտանիքի ապրելու շարժիչ ուժը: Մայրիկը վերհիշում է՝ երբ 2015 թ.-ին ընտանիքով տեղափոխվեցին Մոսկվա, Գևորգը չցանկացավ այնտեղ բնակվել, մնաց իր սիրելի Երևանում: Տիկին Լիլիթի համար սա զարմանալի չէր, այստեղ հրաշալի ու մեծ ընկերական շրջապատ ուներ: «Նպատակով էինք մեկնել Մոսկվա, որոշել էինք աշխատել և Գևորգի համար Երևանում տուն գնել և ամուսնության օրը նրան տան բանալիները նվիրել, մեր այդ նպատակն իրագործեցինք: Եվ որոշ ժամանակ անց վերադարձանք Հայաստան: Բայց պատերազմն ամեն ինչ փոխեց, պատերազմը բոլորիս կյանքի ընթացքը շրջեց»:

Հ. Գ. - Գևորգ Խաչատրյանը հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական ծառայություն» մեդալով: Հուղարկավորված է Եռաբլուրում: