Բլինկենը՝ հայկական ու վրացական «մայդանների» միջև. «Փաստ»
Politics«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
iarex.ru-ն իր «Բլինկենը՝ հայկական ու վրացական «մայդանների» միջև» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ ՀՀ կառավարության մամուլի ծառայությունից հայտնել են, որ Նիկոլ Փաշինյանը և ԱՄՆ պետքարտուղար Էնտոնի Բլինկենը հեռախոսազրույց են ունեցել, որի ընթացքում քննարկել են Երևանի և Բաքվի միջև բանակցային գործընթացը և մտքեր փոխանակել Երևանի և Վաշինգտոնի երկկողմ օրակարգի շուրջ։ Այլ մանրամասներ չեն հաղորդվել, թեև ակնհայտ է, որ զրույցի նախաձեռնությունը եղել է Վաշինգտոնից և պայմանավորված է եղել որոշակի պատճառներով, քանի որ Բլինկենը ծանրաբեռնված է աշխատանքով՝ կապված համաշխարհային քաղաքականության այլ խնդիրների հետ։ Այնուամենայնիվ, նա հաճախակի հյուր է Անդրկովկասի տեղեկատվական-քաղաքական տարածքում, պարբերաբար զանգահարում է կա՛մ Իլհամ Ալիևին, կա՛մ Նիկոլ Փաշինյանին՝ ցույց տալով «Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կայուն խաղաղության համաձայնագրի հասնելու ԱՄՆ ջանքերը»:
Բայց այս անգամ Պետդեպարտամենտը չի հրապարակել Փաշինյանի հետ Բլինկենի զրույցի իր տարբերակը, ինչը ենթադրում է, որ խոսակցությունն ավելի շատ վերաբերել էր Երևանի հետ Վաշինգտոնի երկկողմ համագործակցությանը, իսկ որպես ծխածածկույթ օգտագործվել է Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության պայմանագրի թեման։ Եթե հաշվի առնենք նման խոսակցությունների վերաբերյալ Պետդեպարտամենտի նախորդ զեկույցները, ապա ապշեցնողն այն է, որ ԱՄՆ-ի կրկնվող կոչերն են Հայաստանին՝ «շարունակել ժողովրդավարական բարեփոխումները», և դա՝ քաղաքական մանևրելու հնարավորությունների նեղացման պայմաններում: Այժմ Անդրկովկասում աշխարհաքաղաքական նոր համակցություն է ձևավորվում։ Դրա ուրվագծերը շուտով կսկսեն ի հայտ գալ, երբ ի հայտ կգան հոկտեմբերի 26-ին Վրաստանի խորհրդարանական ընտրությունների հետ կապված լրացուցիչ նրբերանգներն ու հանգամանքները։
Ուստի հարց է առաջանում. ինչո՞ւ է Բլինկենը զանգահարել Փաշինյանին։ Առաջին սցենարով Բլինկենի զանգը իսկապես կարող է կապված լինել Երևանի և Բաքվի կողմից խաղաղության պայմանագրի ստորագրման նախապատրաստման հետ։ Բայց այդ «թրեքը» լի է խզումներով: Երևանը հանդես է գալիս Մինսկի խմբի գործունեությունը վերակենդանացնելու նախաձեռնությամբ՝ Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիր նախապատրաստելու համատեքստում, որում, իր կարծիքով, պետք է որոշվի Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը։ Բայց Բաքուն կոչ է անում լուծարել այդ խումբը։ Խնդրահարույց են մնում նաև Հայաստանի և Թուրքիայի միջև հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարները։ Այն բանից հետո, երբ Բաքուն հաշտության պայմանագրի տեքստից հանեց, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին կետը՝ հայտարարելով, որ Նախիջևանի հետ հաղորդակցության ճանապարհը լինելու է Իրանի տարածքով, այդ հաղթաթուղթը ևս դուրս մնաց Հայաստանի ձեռքից։
Բլինկենի գործողությունների երկրորդ սցենարը կարող է կապված լինել Հայաստանի հետ ԱՄՆ հարաբերությունների ընդլայնման հետ։ Այսպես, հայ փորձագետ Ստեփան Դանիել յանը նշել է ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) կողմից Հայաստանին տրամադրվող դրամաշնորհի կտրուկ աճի փաստը։ Հայտնի է դարձել, որ USAID-ը որոշել է ավելի քան կրկնապատկել Հայաստանին տրամադրվող դրամաշնորհը՝ 120 միլիոնից հասցնելով 250 միլիոն դոլարի։ Նպատակները, մասնավորապես, «քաղաքացիական մասնակցության ապահովումն է ժողովրդավարական կոնսոլիդացիայի ամրապնդման գործում», ինչը, նրա կարծիքով, «կարող է կապված լինել Վրաստանից Արևմուտքի շահերը սպասարկող վրացական ֆոնդերի մի մասի տեղափոխման հետ»։ Սա խոսում է այն մասին, որ ԱՄՆ-ը Հայաստանում ցատկահարթակ է պատրաստում, որտեղից կարող է գործել նաև վրացական ուղղությամբ։
Այսինքն, Երևանը մղվում է տուրբուլենտության գոտի՝ վրացական գործոնի ընդգրկմամբ։ Կա, սակայն, նաև մեկ այլ սցենար: ԱՄՆ-ը մտավախություն ունի, որ եթե խորհրդարանական ընտրություններում հաղթի «Վրացական երազանք» կուսակցությունը, իսկ Վրաստանում հեղաշրջման փորձը խափանվի, ապա հարևան Հայաստանում «մայդան» կսկսվի։ Վրացի փորձագետ Առնո Խիդիրբեգիշվիլին չի բացառում իրադարձությունների նման ընթացքը։ Գաղտնիք չէ, որ հայկական որոշակի շրջանակներում բուռն դժգոհություն կա Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի արդյունքներից, և դա նույնացվում է Փաշինյանի հետ։ Միևնույն ժամանակ, հայկական աղբյուրներից ստացվող տեղեկությունները հիմք են տալիս ենթադրելու, որ այնտեղ կարող է տեղի ունենալ հեղաշրջման մի փոքր այլ սցենար, քան Վրաստանում։ Հայաստանի ընդդիմությունը Վրաստանի՝ հոկտեմբերի 26-ի ընտրություններից հետո կարող է հաղթական քաղաքական ալիք բարձրացնել։
Ինչպես ասում է Խիդիրբեգիշվիլին, «դավադրության տեսությունների և սկանդալային զուգահեռների սիրահարները վստահ են, որ Փաշինյանը Հայաստանը մաս առ մաս հանձնում է Ադրբեջանին և Թուրքիային, ինչպես Սահակաշվիլին Ռուսաստանին է հանձնել Աբխազիան և Հարավային Օսիան», որից հետո ԱՄՆ-ը և նրա արևմտյան գործընկերները չեն կարողանում ստիպել Վրաստանին կռվել Ռուսաստանի դեմ Աբխազիայում և Հարավային Օսիայում: Սակայն հիմա նրանք դեռ հնարավորություն ունեն նոր պատերազմ հրահրել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում